คนไทยมักง่าย ? หรือเราแค่เป็นคนง่าย ๆ

ทำอะไรตามใจคือไทยแท้ เป็นคำประชดประชันที่ทันยุค ทันสมัยอยู่เสมอ คำนี้พูดกันมานานตั้งแต่โบราณ ใช้เสียดสีคนที่ไม่อยู่ในกรอบ ในเกณฑ์ของสังคม ซึ่งน่าแปลกที่ยังคงใช้ได้ดีจนถึงปัจจุบัน

การทำอะไรตามใจหรือความง่าย ๆ ของคนไทย เป็นที่โจษจันไปทั่วโลก ชาวต่างประเทศที่เคยมาเยือนเมืองไทย ไม่ว่าจะมาเที่ยวหรือมาใช้ชีวิต ต่างรู้ดีถึงความง่าย ๆ ของเรา

คำว่า ‘ง่าย ๆ’ ของชาวต่างชาติที่เล่าถึงคนไทยในที่นี้ ไม่ได้หมายถึง ‘สบาย ๆ’ เพียงอย่างเดียว แต่มีนัยแอบแฝงที่คนไทยรู้กันดี ซึ่งนั่นก็คือความมักง่าย

ความมักง่ายของคนไทยส่งผลกระทบอะไรหลายอย่าง สิ่งที่เห็นได้ชัดเจนที่สุดก็คือความไร้ระเบียบวินัย ที่สะท้อนออกมาในสังคมเราอย่างมากมาย ทำให้คนไทยส่วนใหญ่นึกอยากทำอะไรก็ทำ ไม่ได้คำนึงถึงส่วนรวม สังคมหรืออะไรเลย

วินัยที่ไม่เคยมี และไม่คิดจะมี

ถ้าจะพูดว่าคนไทยไม่คุ้นเคยกับคำว่า ‘ระเบียบวินัย’ ก็คงไม่ผิดนัก เราเคยชินกับการจอดรถในที่ห้ามจอด เหยียบคันเร่งเมื่อไฟเหลือง ขับรถฝ่าไฟแดง แทรกบริเวณคอสะพาน ยูเทิร์นในที่ห้ามกลับรถ สิ่งเหล่านี้อยู่คู่คนไทยมาหลายสิบปี และตอกย้ำได้เป็นอย่างดีว่าเราเป็นคนง่าย ๆ ที่ไม่เคยมีวินัย โดยเฉพาะวินัยกฎจราจร

ไม่ใช่แค่วินัยจราจรที่ไม่เคยมี แต่ถ้าให้พูดกันตรง ๆ ก็คือคนไทยส่วนใหญ่ไม่เคยมีวินัยกับอะไรเลย แค่พูดเรื่องระเบียบวินัยบางคนไม่รู้ด้วยซ้ำว่าคืออะไร

ระเบียบวินัย คือกฎเกณฑ์ แบบแผนที่กำหนดไว้เป็นแนวทางปฏิบัติที่ส่งผลให้สามารถดำรงชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข และมีคุณภาพชีวิตที่ดี เพราะฉะนั้นมันไม่ใช่แค่เรื่องใดเรื่องหนึ่ง แต่คือวินัยทุกอย่างในการใช้ชีวิต

ยกตัวอย่างประเทศที่ทุกคนคุ้นเคยกันดีเรื่องระเบียบวินัย ใครได้เคยไปสัมผัสหรือใช้ชีวิตกับคนญี่ปุ่นจะรู้เลยว่าเค้ามีระเบียบวินัยกับทุกเรื่องมากแค่ไหน ทุกคนเคารพในกฎ กติกาทางสังคม ส่งผลให้บ้านเมืองของคนญี่ปุ่น สะอาด เรียบร้อย ไม่ว่าจะกฎจราจร การแยกขยะ การทิ้งขยะ การจอดรถ การต่อคิว ซึ่งทุกอย่างเกิดขึ้นได้เพราะคนญี่ปุ่นมีระเบียบวินัย

ย้อนกลับมาบ้านเราที่หลายคนใฝ่ฝันอยากให้เมืองไทยเป็นแบบประเทศญี่ปุ่นบ้าง แต่ถ้าพูดกันตามตรงภายใต้บริบทของคนไทย อีกล้านปีเราก็ไม่มีวันเป็นแบบเค้าได้ ตราบใดที่คนไทยยังไม่รู้จักวินัย ไม่มีระเบียบ อยากทำอะไรก็ทำโดยคิดว่านิดเดียว..ไม่เป็นไร สิ่งเหล่านี้หล่อหลอมให้เราคนไทยกลายเป็นคนไร้ระเบียบวินัยจนถึงทุกวันนี้

เราไม่ใช่แค่คนง่าย ๆ แต่เรายังมักง่ายด้วย

สิ่งที่เห็นได้ชัดที่สุดก็คือ คนไทยเป็นคนง่าย ๆ สบาย ๆ เราอยู่ง่าย กินง่าย ใช้ชีวิตกันง่าย ๆ เป็นเสน่ห์ที่ใคร ๆ ก็รับรู้และยอมรับกันทั่วโลก บางทีคนต่างชาติยังอิจฉาคนไทยที่เราสบาย ๆ ไม่เคร่งเครียดในการใช้ชีวิต

แต่ความสบาย ๆ ไม่ใช่ข้อดีเสมอไป ข้อเสียที่ทำให้คนไทยมาถึงจุดนี้ได้ก็คือ เราสบายเกินไป ง่ายเกินไป ก็เลยไม่มีระเบียบวินัย ไร้กฎเกณฑ์ อยากทำอะไรก็ทำ โดยไม่สนใจกฎหรือกติกาใด ๆ เลย

กฎหมาย กฎเกณฑ์ หรือกติกาสำหรับคนไทยก็เลยไม่ได้มีความศักดิ์สิทธิ์ พอทำผิด บางทีก็ไม่ต้องรับผิด ยิ่งเราอยู่ในสังคมอุปถัมภ์ ทำผิด แต่รู้จักคนโน้นคนนี้ จากผิดก็กลายเป็นไม่ผิดได้แบบง่าย ๆ จนมีคำพูดติดปากด้วยซ้ำว่า “กฎมีไว้แหก” ไม่ต้องสนใจกฎใด ๆ จนกลายเป็นเรื่องปกติ

ยิ่งในสถานการณ์โควิด-19 แบบนี้ มีกฎกติกาใหม่ ๆ ขึ้นมาควบคุมการใช้ชีวิตของเรามากขึ้น ทั้งการใส่หน้ากากอนามัย การรักษาระยะห่าง การเดินทางไปไหนมาไหน ฯลฯ สิ่งเหล่านี้กฎเกณฑ์ กติกาของสังคมที่ตกลงไว้ร่วมกัน แต่ในความเป็นจริงท่ามกลางสถานการณ์โรคระบาด เราก็ยังคนแหกกฎ ไม่เคารพกติกากันเป็นเรื่องปกติ โดยเฉพาะการรักษาระยะห่าง การไม่ไปในที่ชุมชนจนกลายเป็นความเสี่ยงที่ควบคุมไม่ได้

ทั้งที่ในห้วงเวลาแบบนี้ เรายิ่งควรต้องเคารพกติกา รักษากฎระเบียบ และมีวินัยกับการดูแลตัวเองให้มากที่สุด แม้สิ่งเหล่านี้จะเป็นเรื่องที่ต้องปลูกฝัง ฝึกฝนกันมาตั้งแต่เด็ก แต่ด้วยสถานการณ์ที่บีบบังคับ และการที่ทุกคนตระหนักถึงปัญหาที่เกิดขึ้นกันดีอยู่แล้ว ดังนั้นเชื่อเหลือเกินว่าเราทุกคนไม่ได้อยากถูกมองว่าเป็นคนมักง่ายอีกต่อไป ซึ่งสิ่งเดียวที่จะทำให้ความมักง่ายพวกนี้หายไปก็คือ ‘ระเบียบวินัย’

คงไม่มีใครอยากเห็นบ้านเมืองเราเป็นแบบนี้ไปตลอด ไม่อยากเห็นรถจักรยานยนต์ขี่บนทางเท้า ไม่อยากเห็นกองขยะเกลื่อนเมือง ไม่อยากเห็นถุงมือ หน้ากากอนามัย ขยะติดเชื้อทิ้งไม่เป็นที่ ไม่อยากเห็นคนแซงคิว ไม่อยากเห็นอุบัติเหตุที่เกิดขึ้นจากความประมาท เรื่องพวกนี้ไม่ใช่เรื่องที่เหลือบ่ากว่าแรง ไม่ใช่เรื่องที่ต้องพยายาม แต่เป็นสามัญสำนึกที่เราทุกคนรู้กันดีอยู่แล้ว…