วิวัฒนาการของการเผยแผ่ศาสนาพุทธ ตั้งแต่ยุคเผยแผ่คำสอน มาถึงพระไตรปิฎก ยาวจนถึงการเทศน์ออนไลน์ อย่างวิธีของ 'พระมหาไพรวัลย์' และ 'พระมหาสมปอง' ที่กำลังเป็นที่สนใจของคนในสังคม ถูกปรับปรุง เปลี่ยนแปลง และปรับแต่งให้เข้ากับยุคสมัยมาหลายต่อหลายครั้ง
และไม่เพียง พ.ส.สองรูปนี้ที่เลือกใช้อารมณ์ขันสอดแทรกให้การเทศน์กลายเป็นเรื่อง 'ย่อยง่าย' และเป็นมิตรกับคนรุ่นใหม่ แต่นักบวชหลายท่านก็มีวิธีในการเผยแผ่ศาสนา หลักการคำสอน ไปจนถึงพระธรรมที่ 'สดใหม่' จนอาจก่อให้เกิดการถกเถียงและวิพากษ์วิจารณ์กันมานักต่อนัก
เพราะเราต่างรู้ว่า 'พระพุทธศาสนา' และหลักธรรมคำสอน ต่างก็เป็นหัวข้อแสนสำคัญที่แต่ละคนต่างก็ตีความต่างกันไป แต่ก็เป็นหน้าที่ของชาวพุทธที่ต้องเปิดใจ และทำความเข้าใจใน 'ธรรมะ' ที่บางครั้งก็ไม่ได้มาในรูปของหนังสือสวดมนต์หรือตำราคำสอนแบบดั้งเดิมเพียงอย่างเดียว
ลองเปิดใจให้กว้าง แล้วมาศึกษา 'ธรรมะ' ในรูปแบบที่แตกต่างจากนักบวชเหล่านี้ไปพร้อมๆ กันได้เลย!
เกียวเซ็ง อาซะคุระ พระญี่ปุ่นที่ใช้แสงสีและดนตรีเทคโน ชวนวัยรุ่นเข้าวัด
เริ่มกันที่นักบวชชาวญี่ปุ่นที่เคยเป็นไวรัลเมื่อไม่กี่ปีก่อน เกียวเซ็ง อาซะคุระ เจ้าอาวาสรุ่นที่ 17 ของวัดโชออนจิ จากเมืองฟุคุอิ ที่เป็นทายาทเจ้าอาวาสรุ่นก่อน เดิมทีเจ้าตัวไม่ได้มีความสนใจจะสืบทอดตำแหน่งเจ้าอาวาสจากครอบครัว และได้เริ่มทำอาชีพ 'ดีเจ' ตอนเป็นวัยรุ่น
แต่เมื่อสังเกตว่าวัดของตระกูลเริ่มมีผู้ศรัทธามากราบไหว้น้อยลงเรื่อยๆ เขาจึงเริ่มผสมผสานไอเดียของการนำดนตรีอิเล็กทรอนิกส์กับการเทศน์ กลายเป็นการจัดตั้งเซ็ตดีเจในวัด แถมยังมีการจัดแสงสีนีออนตลอดการแสดงธรรมะ
หลวงพี่เกียวเซ็นให้ความเห็นว่าหลักการของพุทธ คือ 'ทุกอย่างย่อมเปลี่ยนแปลงเสมอ' ดังนั้นจึงเป็นเรื่องธรรมดาหากหลักสูตรหรือการสอนธรรมะจะเปลี่ยนไปด้วย การตกแต่งแสงสีที่มีมานานก็เช่นกัน จากเดิมที่ตกแต่งด้วยเครื่องประดับสีทอง หลวงพี่ก็เปลี่ยนเป็นแสงเลเซอร์และซีจีล้ำๆ แทน
เมื่อหลักการสอนเปลี่ยนไป กลุ่มผู้ศรัทธาก็เปลี่ยนไป จากเดิมที่มีเพียงผู้ใหญ่และผู้สูงอายุเข้ามากราบไหว้และฟังธรรม แต่เมื่อมีการเทศน์แบบเทคโนเพิ่มเข้ามา วัยรุ่นหนุ่มสาวก็เริ่มเข้าวัดมากขึ้น
โยเก็ตสึ อาคาซะกะ เผยแผ่คำสอนผ่านบีตบอกซ์
โยเก็ตสึ อาคาซะกะ นักบวชนิกายเซ็นท่านนี้ก็เลือกใช้ดนตรีมาผสมผสานกับธรรมะเช่นกัน โดยในคลิปวิดีโอชื่อ'Heart Sutra Remix' หรือแปลเป็นไทยว่า 'ปรัชญาปารมิตาพระสูตร ฉบับรีมิกซ์' ที่ปัจจุบันมียอดเข้าชมเกิน 3 ล้านวิวแล้ว
ในคลิปวิดีโอปรากฏภาพหลวงพี่ท่านนี้ถือไมค์ กับเซ็ตเครื่องดนตรีแปลกตา บนพื้นหลังสีขาว กำลังสร้างเสียงเพลงที่ทั้งผ่อนคลายแต่ก็ฟังคล้ายเสียงสวดมนต์ โดยทั้งหมดนั้นหลวงพี่โยเก็ตสึสร้างขึ้นมาด้วยเสียงสวดมนต์ของตัวเอง โดยใช้เทคนิคคล้ายการ 'บีตบอกซ์' แต่มีเครื่องลูปเป็นลูกมือ
โดย 'หลักปรัชญาปารมิตาพระสูตร' หรือ 'หฤทัยสูตร' นี้ มีใจความสำคัญคือ การบรรลุธรรมของพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร (พระโพธิสัตว์องค์สำคัญของพุทธนิกายมหายาน) พิจารณาว่าสรรพสิ่งในโลกล้วนว่างเปล่า และต่างประกอบด้วยขันธ์ 5 คือรูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ หากพิจารณาเห็นความว่างเปล่านี้ความยึดมั่นถือมั่นจะหายไปละเกิดความกรุณาในสรรพสิ่งต่างๆ ขึ้นมาแทน
หลวงพี่โยเก็ตสึเดิมทีเป็นวัยรุ่นที่มีใจรักเสียงดนตรีคนหนึ่ง แต่ได้รับแรงบันดาลใจจากคุณพ่อที่บวชเป็นพระก่อน ท่านจึงบวชเป็นพระด้วยเมื่อราว 5 ปีที่แล้ว โดยมีแนวคิดว่าชาวญี่ปุ่นส่วนมากมักมีความคิดว่าพุทธศาสนาหรือหลักคำสอนเป็นเรื่องชวนหดหู่ หรือจะคิดถึงก็ต่อเมื่อไปงานศพเท่านั้น แต่สำหรับหลวงพี่โยเก็ตสึ 'ศาสนาพุทธเป็นศาสนาที่พูดถึงการดำรงอยู่อย่างสงบสุข' และหฤทัยสูตรก็เป็นหลักคำสอนสำคัญที่เยียวยาหัวใจพุทธศาสนิกชนได้อย่างดีเยี่ยม
อ่านเพิ่มเติม : จะเป็นยังไงนะ? เมื่อบทสวดหฤทัยสูตรถูกนำมา Remix ใหม่โดยพระสงฆ์ญี่ปุ่น
องค์ดาไลลามะ ใช้แอปฯ และเทคโนโลยีเข้าถึงผู้ศรัทธา
ดนตรีกับศาสนาอาจเป็นเรื่องที่ตัดกันไม่ขาด เพราะแม้กระทั่ง 'องค์ดาไลลามะที่ 14 เทนชิน เกียตโซ' ผู้นำทางจิตวิญญาณของชาวทิเบตก็เคยปล่อยอัลบั้ม 'Inner World' เนื่องในวาระครบรอบอายุ 85 ปีของท่าน เป็นรวมดนตรีกับคำพูดและบทสวดที่ท่านโปรดปราน โดยมีสองสามีภรรยาชาวนิวซีแลนด์เป็นผู้แต่งและเรียบเรียง โดยมีแนวคิดว่าดนตรีสามารถบรรเทาชีวิตของผู้คนในแบบที่ท่านทำไม่ได้ และเป็นสิ่งที่อยู่เหนือความแตกต่างทั้งปวง
นอกจากนี้องค์ดาไลลามะยังมีแอปพลิเคชันชื่อ 'Dalai Lama' สำหรับผู้ติดตามและผู้ศรัทธา ได้รับรู้ข่าวสาร ข้อมูล คำสอน โดยมีทั้งคู่มือ หลักสูตรการฝึกจิต รวมไปถึงสตรีมมิ่งการเทศน์ ที่ทุกคนสามารถเข้าถึงได้ ทุกที่ทุกเวลา
องค์ดาไลลามะทรงได้รับการยกย่องว่าเป็นหนึ่งในผู้นำศาสนาคนสำคัญของโลกที่สอนให้ละเว้นความรุนแรง และให้ยอมรับศาสนาอื่น ทั้งยังเคยได้รับรางวัลโนเบล สาขาสันติภาพเมื่อปี ค.ศ. 1989 อีกด้วย
พุทธทาสภิกขุ พระภิกษุที่สะกิด ให้เราคิดถึงหลักการที่หลายคนไม่กล้าพูด
ในไทยเอง พระภิกษุชื่อดังที่เป็นแนวทางพุทธให้พุทธศาสนิกชนจำนวนมากก็เคยถูกกังขาจากการแสดงความเห็นต่อการนับถือศาสนา เมื่อท่าน 'พุทธทาสภิกขุ' (พระธรรมโกศาจารย์) ตีพิมพ์หนังสือปาฐกถาธรรมประวัติศาสตร์ชื่อ'ภูเขาแห่งวิถีพุทธธรรม' โดยมีเนื้อความตอนหนึ่งกล่าวว่า
“ถ้าถามว่าอะไรเป็นเครื่องปิดบังพระนิพพานอันเป็นตัวพุทธธรรมที่เราประสงค์จะเข้าถึงแล้ว เราจะพบคำตอบว่า “พระพุทธเจ้า” นั่นเอง กลับมาเป็นภูเขามหึมาบังพระนิพพาน…
…ซึ่งถ้ากล่าวให้สั้นๆ ตรงๆ ที่สุด ก็กล่าวว่าท่านทั้งหลายเข้าไม่ถึงพุทธธรรมก็เพราะว่า “พระพุทธเจ้าตามทัศนะของท่าน” ขวางหน้าท่านอยู่"
เนื้อความในหนังสือตอนนี้ถูกนำมาตีความและวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนัก ถึงขั้นยื่นหนังสือฟ้องร้องถึงรัฐบาลและสมเด็จพระสังฆราชในเวลานั้น ท่านพุทธทาสภิกขุในตอนนั้นถึงกับโดนกล่าวหาว่า รับจ้าง 'คอมมิวนิสต์' เพื่อทำลายศาสนาเลยทีเดียว เนื่องจากในช่วงเวลานั้นกระแสหวาดกลัวคอมมิวนิสต์ในไทยค่อนข้างแพร่หลาย สุดท้ายแล้วตัวท่านพุทธทาสเองก็ไม่ได้ตอบโต้อะไรกับการโจมตีดังกล่าว
แต่ในเวลาเดียวกันนั้นเอง นักเขียน และนักคิดหลายคนก็ออกตัวชื่นชมเนื้อหาและใจความหลักของหนังสือเล่มนี้ ซึ่งภายหลังท่านพุทธทาสยังได้รับการยกย่องจากองค์กรยูเนสโก (UNESCO) เป็นบุคคลสำคัญของโลกในปี พ.ศ. 2538 อีกด้วย
ขอบคุณข้อมูลจาก : museumthailand.com / เมื่อท่านพุทธทาสถูกหาว่าเป็นคอมมิวนิสต์
A post shared by Buddhadasa Indapanno Archives (@suanmokkh_bangkok)
ปฏิเสธไม่ได้ว่าแม้จะถูกกังขาและตั้งข้อครหาบ้าง แต่ความกล้าแบบพุทธทาสภิกขุ ไอเดียแปลกใหม่ของพระญี่ปุ่นในการดึงดูดคนให้เข้าวัด และเจตนาขององค์ดาไลลามะที่ต้องการให้ทุกคนเข้าถึงธรรมะโดยง่ายและเป็นธรรมชาติ ต่างเป็นองค์ประกอบสำคัญที่ทำให้ศาสนาพุทธยังดำรงอยู่ในปัจจุบัน โดยเฉพาะการมาของ 'เทคโนโลยี' ที่อาจเปลี่ยนรูปแบบของการเข้าถึงธรรมะไปโดยสิ้นเชิง ซึ่งอาจขึ้นอยู่กับผู้รับสาร ว่าจะเก็บเกี่ยว 'เนื้อแท้' ของธรรมะได้มากน้อยเพียงใด
เหมือนที่องค์ดาไลลามะเคยพูดถึงผลกระทบของเทคโนโลยีไว้อย่างน่าสนใจว่า "ผลกระทบของเทคโนโลยีมีทั้งดีและไม่ดี ซึ่งเป็นเรื่องสำคัญสำหรับผู้ใช้งานอย่างเรา ที่ต้องไม่ตกเป็นทาสของมัน แต่ต้องใช้มันอย่างคุ้มค่าที่สุด"
"Whether technology's effect is good or bad depends on the user. It's important that we shouldn't be slaves to technology; it should help us."
อ้างอิง :