รอบรู้เรื่อง “เกลือ” การโรยเกลือมีความหมายอย่างไรในความเชื่อญี่ปุ่น?

เกลือ หรือในภาษาญี่ปุ่นเรียกว่า ชิโอะ (塩) ถือเป็นของล้ำค่ามาก ๆ ในสมัยก่อน ซึ่งญี่ปุ่นเป็นประเทศที่รายล้อมไปด้วยน้ำทะเลจึงมีเกลือใช้อย่างแพร่หลายมาตั้งแต่อดีต และมีหลายสถานที่ที่มีเรื่องเล่าหรือตำนานเกี่ยวกับเกลือ เช่น ถนนสายสำหรับขนส่งเกลือ ชิโอะ โนะ มิจิ (塩の道) ตั้งอยู่ในเมืองชิโอจิริ (塩尻) ในจังหวัดนากาโนะ ฯลฯ โดยญี่ปุ่นมีความเชื่อว่าเกลือเป็นสิ่งบริสุทธิ์ ใช้ชำระล้างสิ่งสกปรกได้ และยังมีบทบาทสำคัญในพิธีกรรมทางศาสนา ช่วยปัดเป่าสิ่งชั่วร้ายได้อีกด้วย

จุดประสงค์และความหมายของการโรยเกลือในความเชื่อญี่ปุ่น

ตามความเชื่อของชาวญี่ปุ่น เกลือมีคุณสมบัติในการทำความสะอาด ขจัดสิ่งสกปรก ช่วยชำระล้างให้บริสุทธิ์ เราจึงเห็นชาวญี่ปุ่นนำเกลือมาโรยหรือนำมาวางในพิธีกรรมทางศาสนา เพื่อปัดเป่าสิ่งอัปมงคล สิ่งชั่วร้ายต่าง ๆ ให้ออกไปจากชีวิตและสถานที่นั้น ๆ

อีกทั้ง การโรยเกลือยังมีความหมายว่า “อย่ามาอีกเป็นครั้งที่สอง!” ซึ่งใครที่เป็นสายซีรีส์ญี่ปุ่นน่าจะเคยเห็นซีนที่เจ้าของร้านเรียกลูกน้องพร้อมพูดว่า “ไปเอาเกลือมาโรยซิ!” หรือ “ชิโอะ ไมโตเกะ!” (塩まいとけ!) เพื่อไล่แขกหรือลูกค้าไม่พึงปรารถนาให้ออกจากร้าน ซึ่งหมายถึงแขกหรือลูกค้าคนนั้น เปรียบเสมือนสิ่งชั่วร้าย สิ่งไม่สะอาด จึงต้องชำระล้างให้ออกจากร้านไปนั่นเอง

นอกจากนี้ เกลือยังมีบทบาทสำคัญบนเวทีแข่งขันซูโม่ กีฬาประจำชาติที่เก่าแก่ของญี่ปุ่น โดยก่อนการเริ่มการแข่งขัน นักกีฬาซูโม่จะโรยเกลือให้กระจายไปทั่วเวทีอันเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ เพื่อปัดเป่าสิ่งชั่วร้ายให้ออกจากเวที และขอพรให้แข่งขันสำเร็จลุล่วง ปลอดภัย ไม่บาดเจ็บ

หากเกิดกรณีที่นักกีฬาซูโม่ได้รับบาดเจ็บ เกลือยังมีส่วนช่วยยับยั้งการติดเชื้อของบาดแผล ทำให้เชื้อโรคจะเข้าสู่ร่ายกายได้ยากขึ้นอีกด้วย และเพื่อน ๆ ทราบหรือไม่คะ? ว่าในการแข่งขันซูโม่ใน 1 วัน จะใช้เกลือปริมาณมากถึง 45 กิโลกรัมเลยทีเดียวล่ะ!

เกลือตามความเชื่อในพิธีศพของญี่ปุ่น

พิธีศพของญี่ปุ่นส่วนใหญ่จะอยู่บนความเชื่อของศาสนาพุทธแบบชินโต แม้ชินโตจะความเชื่อว่า ความตายคือสิ่งสกปรก ไม่พึงประสงค์ แต่เขาก็ไม่นับว่า ‘วิญญาณของผู้เสียชีวิต’ คือสิ่งไม่ดีด้วยนะ! เพราะฉะนั้นเกลือจึง ‘ไม่ได้’ มีไว้ไล่วิญญาณในพิธีศพ แต่มีไว้เพื่อปัดเป่าสิ่งชั่วร้ายที่เกิดขึ้นในพิธีกรรมต่างหาก

อย่างไรก็ตาม ศาสนาพุทธนิกายมหายาน สุขาวดี ฯลฯ มีความเชื่อว่า การตายดีคือการได้ไปอยู่ในสุขาวดี จึงไม่มีการนำเกลือมาใช่ในในพิธีศพแบบชินโตนั่นเอง

ด้วยเหตุนี้ ในพิธีศพแบบชินโตจึงมีการแจกเกลือให้กับผู้ร่วมงาน เพื่อไว้ใช้ปัดเป่าสิ่งชั่วร้ายที่อาจได้รับขณะร่วมพิธี โดยวิธีการใช้เกลือปัดเป่าสิ่งชั่วร้ายหลังกลับจากพิธีศพก็เข้าใจง่ายไม่ยุ่งยาก โดยก่อนที่เราจะเข้าบ้าน ให้เรานำเกลือเพียงหนึ่งหยิบมือนำมาโรยที่หน้าอก แผ่นหลัง และเท้า ตามลำดับ ซึ่งสามารถทำเองได้คนเดียวหรือจะให้คนในครอบครัวช่วยก็ได้

เกลือไล่ผี ‘โมริชิโอะ’

โมริชิโอะ หรือโมริจิโอะ (盛り塩) คือการนำเกลือรูปทรงกรวยใส่ในจานเล็ก ๆ ไปวางไว้ตามจุดต่าง ๆ ภายในบ้าน หรือสถานที่ที่ต้องการชำระล้างสิ่งอัปมงคล และทำให้สถานที่นั้นสะอาด บริสุทธิ์

โดยอุปกรณ์ทำโมริชิโอะสามารถหาซื้อได้ตามร้าน 100 เยนในญี่ปุ่น จะมาเป็นเซตจานและแม่พิมพ์เกลือทรงกรวย สำหรับวิธีใช้ ให้นำเกลือใส่แม่พิมพ์ให้แน่น แล้วคว่ำลงบนจานใบเล็กที่มาในเซต จากนั้น ให้นำจานไปวางไว้ 4 มุมของห้องที่เราต้องการขับไล่สิ่งอัปมงคล แต่มี 2 ข้อที่ควรระวังใหญ่ ๆ นั่นก็คือ…

• ต้องวางโมริชิโอะให้ถูกต้องตามลำดับ!
  จำไว้ว่าการวางโมริชิโอะเพื่อขับไล่สิ่งอัปมงคลนั้น ต้องวาง 4 มุมห้องโดย ‘หมุนตามเข็มนาฬิกา’ ในทางกลับกัน หากเพื่อน ๆ วางทวนเข็มนาฬิกา จะเป็นการเรียกภูติผีวิญญาณร้ายให้มาในสถานที่นั้นแทน
• ชำระล้างกาย จิตใจ และพื้นที่โดยรอบให้สะอาด
  นอกจากการทำความสะอาดภายในห้องที่้ต้องการขับไล่สิ่งอัปมงคลแล้ว เราควรทำความสะอาดห้องข้าง ๆ รวมถึงบริเวณสวนนอกบ้าน ฯลฯ ให้สะอาดก่อนวางโมริชิโอะ เพื่อไม่ให้สิ่งชั่วร้ายหลงเหลือในบริเวณรอบ ๆ ด้วย อีกทั้ง ยังควรชำระล้างกายและจิตใจ โดยการลงแช่อ่างน้ำเกลือหรือแช่น้ำสาเก หากใครไม่สะดวกก็สามารถอาบน้ำฝักบัว โดยชำระร่างกายตั้งแต่บริเวณไหล่ลงมาให้สะอาด

นอกจากนี้ ชาวญี่ปุ่นยังนิยมนำโมริชิโอะไปวางไว้บริเวณหน้าประตูทางเข้าร้านค้าหรือบริษัท โดยมีความเชื่อว่า ‘จะช่วยเรียกลูกค้า’ ทำให้กิจการเจริญรุ่งเรืองนั่นเอง

และนี่ก็คือทั้งหมดเกี่ยว ‘เกลือ’ ตามความเชื่อของชาวญี่ปุ่นที่เรานำมาฝากเพื่อน ๆ กันในครั้งนี้! ส่วนใครที่อยากนำความเชื่อดังกล่าวมาปรับใช้ในชีวิตประจำวัน ก็มีข้อควรระวังที่อยากฝากเอาไว้เล็กน้อยว่า ควรระมัดระวังการโรยเกลือในบริเวณที่มีโต๊ะหรือตู้ที่วัสดุที่เป็นโลหะ เพราะอาจทำให้เกิดสนิมได้ และควรหมั่นเปลี่ยนโมริชิโอะบ่อย ๆ หากเกลือเริ่มเปลี่ยนสี เพื่อให้ประสิทธิภาพการชำระล้างยังคงอยู่เสมอด้วยค่ะ!

สรุปเนื้อหาจาก : entame-lab.com, 365uranai.net, tokyosalt.co.jp