ไม่แปลกที่คนเราจะคิด คาดหวังและวางแผนถึงอนาคต แต่การโฟกัสเฉพาะอนาคตจนลืมที่จะมีความสุขอยู่กับปัจจุบันเป็นสิ่งที่หลายคนกำลังเผชิญอยู่ มัวแต่วาดแผนอนาคตจนลืมว่าปัจจุบันนี่แหละคือของแท้ ของจริงที่แน่นอนกว่าเป็นไหน ๆ และเพราะกังวลกับอนาคตที่ยังมาไม่ถึงนี่แหละ ทำให้เกิดความคาดหวังและเมื่อคาดหวังก็หลีกเลี่ยงไม่ได้เลยที่อาจจะเจอกับความผิดหวังเข้าสักวัน
บางคนคิดว่าการไม่คาดหวังก็เท่ากับไม่มีเป้าหมายในชีวิต อยู่ไปวัน ๆ โดยไม่ได้วางแผนอนาคตอะไรเลย แต่รู้หรือไม่..ความคาดหวังกับการมีเป้าหมายเป็นคนละเรื่องกัน คุณจะตั้งเป้าหมายในชีวิตไว้ยังไงก็ได้ จะมุ่งมั่น ตั้งใจเดินตามฝันยังไงก็ได้ แต่ต้องไม่ลืมที่จะอยู่กับปัจจุบันโดยไม่คาดหวังกับอนาคตให้มากเกินไป
ผิดหวังเพราะมัวแต่คิดถึงอนาคต
การมองอนาคตไม่ใช่ว่าเป็นเรื่องไม่ดี แต่อะไรที่มากเกินพอดีก็ทำให้เราไม่มีความสุขได้เหมือนกัน พระพุทธเจ้าทรงสอนให้คนเราเดินทางสายกลาง ซึ่งสามารถนำมาประยุกต์ใช้ได้กับทุกอย่าง ไม่เว้นแม้แต่เรื่องการใช้ชีวิตในอนาคต บางคนกลัวว่าแก่ไปจะอยู่อย่างไร หรือถ้ามีแฟนก็กลัวเค้าจะทิ้ง การคิดและกังวลกับอนาคตที่ยังมาไม่ถึงมากเกินไปแบบนี้ ทำให้คนเราลืมชีวิตที่เป็นอยู่ตอนนี้ ลืมที่จะมีความสุขและช่วงเวลาดี ๆ ในปัจจุบันไปจนหมดสิ้น
การคิดถึงอนาคตมากไปทำให้เราคาดหวังว่ามันจะต้องดี ต้องเป็นไปตามที่วางแผนไว้ แต่พอถึงเวลานั้นจริง ๆ ถ้ามันไม่เป็นไปอย่างที่คาดหวัง เราก็จะผิดหวัง และความผิดหวังนี่เองที่ทำให้เกิดทุกข์
ไม่เดินไปข้างหน้าเพราะมัวจมอยู่กับอดีต
จริง ๆ แล้วน่าจะมีหลายครั้งที่คนเรารู้สึกว่าตอนนี้ไม่มีความสุข อาจเป็นเพราะคิดถึงอนาคตและกังวลกับอดีตมากเกินไป ทั้ง ๆ ที่สองอย่างนี้เป็นสิ่งที่เราควบคุมไม่ได้ แต่ก็กลับจมจ่อมอยู่กับเรื่องในอดีต คิดวกไปเวียนมาว่าทำไมไม่ทำอย่างโน่น ทำไมไม่เป็นอย่างนี้ ทั้ง ๆ ที่ก็กลับไปแก้ไขอะไรไม่ได้แล้ว โดยไม่ได้สนใจจะใช้ชีวิตอยู่กับปัจจุบันเลย
การนึกถึงปัจจุบันทำให้มีช่วงเวลาที่สัมผัสได้จริง คนเราจะระลึกถึงกายใจได้เฉพาะตอนนี้เท่านั้น ดังนั้นความเป็นปัจจุบันจึงเป็นสิ่งที่เราควรลงทุนอย่างไม่ประมาท เพื่ออนาคตจะได้ไม่ต้องแก้ตัว และเพื่อจบเรื่องในอดีตลงให้หมดสิ้น แม้ทุกอย่างมีอดีต มีปัจจุบัน และอนาคต แต่ก็ไม่ควรกังวลกับอดีตหรืออนาคตมากเกินไป ควรจะซึมซับอยู่กับความเป็นปัจจุบันให้มากที่สุด มีความสุขอยู่กับปัจจุบันเพื่อจะได้ไม่เกิดทุกข์
ใช้ “สติ” จัดการความคาดหวัง
การมีสติ และปัญญาในการจัดการชีวิตจะทำให้เห็นความจริงแล้วจะได้ไม่เป็นทุกข์ การทำแบบนี้คือการใช้ปัญญาทำงานอย่างไม่คาดหวัง แม้ชีวิตคนเราต้องเดินไปข้างหน้า ต้องมีแผน มีอนาคต แต่ต้องไม่คาดหวัง เช่น เวลาทำงานอย่าเพิ่งคิดว่าอนาคตต่อไปจะเป็นอย่างไร จะดีไหม ได้เงินเยอะไหม ได้เลื่อนตำแหน่งไหม ให้ดูที่เนื้องานเป็นหลักก่อน เพราะถ้าเราไม่คาดหวัง ทำงานอย่างมีความสุข สนุกและเต็มที่อยู่กับทุกขณะที่ทำงาน ทุกอย่างจะออกมาดีด้วยตัวของมันเอง
เมื่อไม่คาดหวัง สิ่งที่แน่นอนก็คือจะไม่ผิดหวัง และถ้าเราไม่ผิดหวัง เราก็จะไม่เป็นทุกข์ เพราะฉะนั้นอยู่กับความไม่คาดหวัง นึกถึงแต่ปัจจุบันก็ช่วยให้ไม่ทุกข์ได้
เหมือนที่ “แม่ชีศันสนีย์ เสถียรสุต” ได้เคยบอกว่า ความคาดหวังเป็นเรื่องที่ต้องลงทุน เช่น ลงทุนในเหตุ ไม่ประมาทในเหตุ ผลก็พ้นทุกข์ ถ้าคาดหวังว่าจะพ้นทุกข์ แต่เราไม่ลงทุนในเหตุ ก็ต้องผิดหวังอย่างแน่นอน”
