เข้าใจภัยข่มขืนผ่านสถิติ : สำรวจเนื้อหาข่าวข่มขืนบนหน้าหนังสือพิมพ์ไทย

*หลายต่อหลายครั้งที่เกิดคดีข่มขืนขึ้นในบ้านเรา ก็มักมีคำอธิบายในทำนองที่โทษผู้ถูกกระทำว่าเป็นต้อตอของเรื่องราวทั้งหมด ประโยคเช่น  ทำไมแต่งตัวโป๊? ทำไมไม่รักนวลสงวนตัว? ดูแลตัวเองไม่ดีพอ? ล้วนแล้วเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นให้เราเห็นกันบ่อยๆ *

นอกจากปัญหา Victim blaming แล้ว คนอีกจำนวนไม่น้อยก็มักติดภาพจำว่า ผู้กระทำต้องมีลักษณะเหมือนในโจรผู้ร้ายในละคร หากแต่ว่าในความจริงแล้ว แต่ข้อมูลจากงานวิจัยกลับปรากฏว่า ‘คนใกล้ตัว’ นี่แหละที่มีโอกาสเป็นผู้ก่อเหตุมากที่สุด

The MATTER สำรวจข้อมูลจากงานวิจัยเรื่อง ‘รายงานสถานการณ์ความรุนแรงทางเพศ ประจำปี พ.ศ. 2558’ จัดทำโดยมูลนิธิหญิงชายก้าวไกล เพื่อค้นหาว่า สภาพปัญหาการข่มขืนในบ้านเรานั้นเป็นอย่างไร ใครคือกลุ่มเสี่ยงที่จะก่อเหตุ รูปแบบการข่มขืนที่ปรากฏบนสื่อหนังสือพิมพ์ไทยจำนวน 14 ฉบับว่าเป็นอย่างไร 

อย่างไรก็ดี ข้อมูลเหล่านี้เป็นส่วนหนึ่งของปัญหาข่มขืน ‘ที่ปรากฏเป็นข่าว’ เท่านั้น ซึ่งเป็นไปได้ว่ายังมีคดีอีกจำนวนไม่น้อยที่ยังไม่ถูกนำเสนอ 

ประเภทข่าวข่มขืนบนหน้าหนังสือพิมพ์ไทย

สถิติข่าวข่มขืนในหนังสือพิมพ์

-ข่มขืน = 121 ข่าว (77.1%)

-ข่มขืนและชิงทรัพย์/กรรโชกทรัพย์ = 22 ข่าว (8.9%)

-ข่มขืนและฆ่า/ชิงทรัพย์ = 14 ข่าว (14%)

มูลนิธิหญิงชายก้าวไกล ได้เข้าไปสำรวจหนังสือพิมพ์ทั้งหมด 14 ฉบับได้แก่ ไทยรัฐ เดลินิวส์ ข่าวสด คมชัดลึก มติชน แนวหน้า ไทยโพสต์ กรุงเทพธุรกิจ บ้านเมือง สยามรัฐ พิมพ์ไทย ผู้จัดการรายวัน โพสต์ทูเดย์ และสยามกีฬา พบข่าวการกระทำความรุนแรงทางเพศ ทั้งหมดจำนวน 306 ข่าว โดยพบว่า มีข่าวข่มขืนทั้งหมด 157 ข่าว หรือคิดเป็น 51%

เมื่อเจาะลึกลงไปในข่าวประเภทข่มขืนเพียวอย่างเดียว จะพบรูปแบบของการข่มขืนเพิ่มเข้าไปอีก คือ ข่มขืนพร้อมกับชิงทรัพย์/กรรโชกทรัพย์ (8.9%) รวมถึงข่มขืนฆ่า/ชิงทรัพย์ (14%)

ใครก่อเหตุข่มขืนมากที่สุด?

ความสัมพันธ์ระหว่างผู้กระทำและผู้ถูกระทำในข่าวข่มขืน

-คนใกล้ตัว/บุคคลในคนครอบครัว : 83 ข่าว (52.7%)

-คนแปลกหน้า/รู้จักผ่านโซเชียลมีเดีย : 74 ข่าว (47.2%)

คำถามที่ตามมาทุกครั้งในข่าวข่มขืนคือ ใครเป็นผู้ลงมือกระทำความผิด ในงานศึกษาครั้งนี้พบว่า คนใกล้ตัวมีโอกาสที่จะเป็นผู้กระทำมากกว่า โดยมีสัดส่วนของข่าวที่คนใกล้ตัว/คนในครอบครัวเป็นผู้กระทำจำนวน 83 ข่าว (52.7%) ส่วนคนแปลกหน้าหรือรู้จักกันผ่านโซเชียลมีเดียมี 74 ข่าว (47.2%)

เมื่อภัยอยู่ใกล้ตัว

จำนวนข่าวข่มขืนที่กระทำโดยคนใกล้ตัว

-เพื่อนบ้าน/อยู่หมู่บ้านเดียวกัน/ตึกเดียวกัน : 31 ข่าว (37.35%)

-พ่อเลี้ยงกระทำลูกเลี้ยง = 7 ข่าว (8.43%)

-ครูกับนักเรียน หรือ อาจารย์กับลูกศิษย์ = 6 ข่าว (7.23%)

-เพื่อนลูก/เพื่อนพ่อ/เพื่อนน้อง = 5 ข่าว (6.02%)

-เพื่อนแฟน = 5 ข่าว (6.02%)

-พ่อกระทำลูก = 4 ข่าว (4.82%)

-เจ้านายกับลูกน้อง หรือนายจ้างกับลูกจ้าง = 4 ข่าว (4.82%)

-คบหาเป็นแฟนกัน = 4 ข่าว (4.82%)

-พระกระทำเด็กที่คุ้นเคย/พระกระทำชี = 4 ข่าว (4.82%)

-เพื่อนร่วมงาน/เป็นเพื่อนกัน = 3 (3.61%)

-อดีตสามีข่มขืนอดีตภรรยา = 1 ข่าว (1.20%)

-ลูกพี่/ลูกน้อง = 3 ข่าว (3.61%)

-น้าเขยข่มขืนหลาน = 2 ข่าว (2.41%)

-ลุงข่มขืนหลาน = 2 ข่าว (2.41%)

-หลานข่มขืนยาย = 2 ข่าว (2.41%)

ความสัมพันธ์ระหว่างผู้ข่มขืนกับผู้ถูกข่มขืนที่ปรากฏเป็นข่าวนั้น เรียกได้ว่าค่อนข้างหลากหลาย ในกลุ่มที่เป็นคนใกล้ตัวนั้น พบว่า เพื่อนบ้านหรือคนที่อาศัยอยู่ละแวกเดียวกันเป็นผู้ก่อเหตุจำนวน 31 ข่าว (37.35%) รองลงมาคือพ่อเลี้ยงกระทำต่อลูกเลี้ยง 7 ข่าว (8.43%) ครูกับนักเรียน 6 ข่าว (7.23%) นอกจากนั้น ยังมีความสัมพันธ์ในรูปแบบอื่นๆ เช่น พ่อกระทำกับลูกแท้ๆ เจ้านายทำกับลูกน้อง พระกระทำกับเด็กที่คุ้นเคย พระกระทำกับชี รวมไปถึง หลานข่มขืนยาย

ภัยข่มขืนภายในรั้วบ้าน

จำนวนสถานที่เกิดเหตุในข่าวข่มขืน

-บ้าน/ห้องพักของผู้ถูกกระทำ = 38 ข่าว (24.2%)

-บ้าน/ห้องพักของผู้กระทำ = 35 ข่าว (22.3%)

-ริมถนน/ที่ร้าง/ซอยเปลี่ยว = 29 ข่าว (18.5%)

-ป่า/สวน/ไร่นา/ชายหาด = 25 ข่าว (15.9%)

-อื่นๆ วัด กุฏิพระ โรงเรียน ห้องน้ำ ฯลฯ = 30 ข่าว (19.1%)

แม้ว่าบ้านควรจะเป็นเซฟโซนที่เราควรรู้สึกอยู่แล้วปลอดภัย สบายใจจากปัญหาต่างๆ แต่สถิติที่งานวิจัยนี้ค้นพบคือ บ้านกลับกลายเป็นที่ก่อเหตุมากที่สุด โดยมีอัตราการเกิดเหตุ 46.5% รองลงมาคือริมถนนหรือตามที่ร้าง (18.5%) ป่า/สวน/ไร่นา/ชายหาด (15.9%) นอกจากนี้ยังมีสถานที่อื่นๆ ได้แก่ วัด โรงเรียน ห้องน้ำ

บาดแผลจากการถูกข่มขืน

ผลกระทบที่เกิดขึ้นกับผู้ถูกข่มขืน

-ได้รับผลกระทบด้านจิตใจ หวาดผวา หวาดระแวง = 42 ข่าว (18.8%)

-สูญเสียทรัพย์ = 35 ข่าว (15.6%)

-ถูกบังคับให้มีเพศสัมพันธ์อีก = 31 ข่าว (13.8%)

-ถูกทำร้ายร่างกายสาหัส = 30 ข่าว (13.4%)

-ถูกขู่ฆ่าหากขัดขืน = 29 ข่าว (12.9%)

-เสียชีวิต = 20 ข่าว (8.9%)

-ถ่ายคลิป/ถ่ายรูปข่มขู่ = 12 ข่าว (5.4%)

-อื่นๆ ตั้งครรถ์ อวัยวะเพศฉีกขาด อับอาย ฯลฯ = 25 ข่าว (11.2%)

จากข้อมูลจากข่าวหนังสือพิมพ์ พบว่า การข่มขืนได้ทิ้งรอยแผลทั้งทางการภาพและสภาพจิตใจกับผู้ถูกกระทำอย่างรุนแรง โดยมี 42 ข่าว (18.8%) ที่ผู้ถูกกระทำรู้สึกว่าได้รับผลกระทบทางจิตใจ หวาดผวา หวาดระแวง รองลงมาคือ สูญเสียทรัพย์ 35 ข่าว (15.6%) ถูกบังคับให้มีเพศสัมพันธ์กับผู้กระทำอีก 31 ข่าว (13.8%) ถูกทำร้ายร่างกายสาหัส 30 ข่าว (13.4%) ถูกขู่ฆ่าหากขัดขืน 29 ข่าว (12.9%) และถูกฆ่าเสียชีวิต 20 ข่าว (8.9%)

งานวิจัยตั้งข้อสรุปเอาไว้ว่า สาเหตุสำคัญที่ทำให้การข่มขืน ดูเหมือนว่าจะไม่ใช่การแต่งตัว หรือ รูปร่างหน้าตาของผู้ถูกกระทำ หากแต่รากเหง้าของปัญหาที่แท้จริง คือระบบคิดชายเป็นใหญ่ของผู้กระทำที่มองผู้หญิงเป็นเพียงวัตถุทางเพศ และคิดว่าตนมีอำนาจเหนือกว่า

"การข่มขืน การอนาจาร การพยายามข่มขืน การรุมโทรม ถือเป็นการใช้อำนาจผ่านร่างกายเรือนร่างของผู้ที่คิดว่าอ่อนแอกว่าตน หรือผู้ที่คิดว่าตนสามารถบังคับควบคุมผู้ถูกกระทำได้ หลายกรณีที่ผู้กระทำถูกทำร้ายร่างกายจนสาหัส และหลายรายเสียชีวิต แสดงถึงการใช้อำนาจของผู้ที่แข็งแรงกว่าและคิดว่าตนเหนือกว่ากระทำต่อผู้ที่ไม่มีทางสู้" งานวิจัยระบุ

Illustration by Namsai Supavong