“นรสิงหาวตาร” เทวตำนานฮินดู อวตารปางดุร้ายเพื่อขจัดอสูรจอมพาลของพระวิษณุ
“นรสิงหาวตาร” เทวตำนานฮินดู อวตารปางดุร้ายเพื่อขจัดอสูรจอมพาลของพระวิษณุ
“นรสิงห์” แปลตรงตัวได้ว่า คนสิงห์ คือมีตัวเป็นคน หัวเป็นสิงห์ มาจากเทวตำนานฮินดู “นรสิงหาวตาร” อวตารปางที่ 4 ของพระวิษณุ (พระนารายณ์) เพื่อมาปราบ “หิรัณยกษิปุ” อสูรผู้สร้างความเดือดร้อนไปทั่วทั้ง 3 โลก
แก่นสำคัญของเทวตำนานฮินดู คือ ตัวร้ายมักคิดว่าตนฉลาด อย่างหิรัณยกษิปุเองเคยขอพรจากพระเป็นเจ้าโดยมีเจตนาคือไม่ให้มีใครโค่นตนได้ คือ ไม่ตายด้วยเทพ มนุษย์ และสัตว์ ทั้งไม่ตายด้วยอาวุธ (ขอพรให้เป็นอมตะไม่ได้) แต่พระเจ้าหรือฝ่ายดีย่อมชนะเสมอ จากปัญญาและอุบาย
นรสิงห์จึงไม่ใช่ทั้งคน เทพ หรือสัตว์ และใช้กรงเล็บแทนอาวุธสังหารหิรัณยกษิปุจนได้
พระนรสิงห์เป็นที่เคารพอย่างแพร่หลาย เพราะมีครบทั้งบุ๋นและบู๊ โดยเฉพาะในไวษณพนิกายที่นับถือพระวิษณุเป็นใหญ่ ถือเป็นปางอวตารที่รองลงมาจากพระราม (รามาวตาร) และพระกฤษณะ (กฤษณาวตาร) เท่านั้น และมักบูชาเคียงคู่กับพระลักษมีชายา เรียกว่า “ลักษมีนรสิงห์”
สาเหตุที่ต้องเคารพคู่กันนั้น เพราะคัมภีร์ปุราณะอธิบายว่า นรสิงห์เป็นร่างอวตารที่ดุร้ายมาก ท่านเปี่ยมล้นไปด้วยความพิโรธโกรธาเสมอ รูปเคารพบางปางจึงชื่อว่า “โกรธานรสิงห์” และ “มฤตโยรมฤตยูนรสิงห์”
ท่านจะเสด็จไปไหนก็เอามวลความร้อนแรงไปด้วย เหล่าเทวดาจึงขอให้พระลักษมีมาประทับใกล้ ๆ เพื่อให้ท่านเยือกเย็นลงบ้าง
รูปเคารพของนรสิงห์จึงมักอยู่ในท่าทำโยคะ จนพากันเชื่อว่าเป็นเพราะท่านเป็นครูแห่งศาสตร์โยคะ แต่ ผศ. คมกฤช อุ่ยเต็กเค่ง ผู้เชี่ยวชาญศาสนาพราหมณ์-ฮินดู อธิบายว่า ท่าโยคะนั้นก็เพื่อทำให้ท่านห่างไกลจากความโกรธเกรี้ยวและสงบลงบ้างจากการทำสมาธิมากกว่า
การบูชาปางดุร้ายของพระนรสิงห์ในบ้านเรือนจึงไม่เป็นที่นิยมนัก เพราะหากปรนนิบัติไม่ดี ประพฤติตนไม่เหมาะ ก็จะทนความร้อนแรงของท่านไม่ได้
เทวตำนานนรสิงหาวตารยังมีเนื้อหาเป็นเครื่องเตือนใจแก่ผู้ประพฤติทุจริตและเบียดเบียนผู้อื่น คือเตือนว่าอย่าคิดว่าตนจะอยู่ค้ำฟ้า แม้จะมีอำนาจขนาดไหนก็ต้องพ่ายแพ้ให้ความถูกต้องหรือความดีงาม เป็นกฎของจักรวาลตามคติฮินดู ดังจะเห็นว่า แม้เทพฮินดูจะให้พรคนชั่วอยู่บ่อย ๆ แต่สุดท้ายก็โดนพระวิษณุตามมา “จัดการ” อยู่ดี
อ. คมกฤช ยังเคยเตือนไว้ว่า สำหรับคนที่เบียดเบียนคนอื่นแล้วบูชาพระนรสิงห์ โดยหวังให้ช่วยขจัดศัตรูของตนนั้น คงไม่ช่วยอะไร เพราะ…
“นรสิงห์น่าจะลงโทษพวกเอ็งแทนนั่นแหละ”
อ่านเพิ่มเติม :
- เพราะ “พรหมลิขิต” ชีวิตจึงวุ่น? เหตุใดชาวฮินดูนิยม “พระพรหม” น้อยกว่าพระศิวะ-นารายณ์
- “พระพิฆเนศ” มหาเทพที่เก่าแก่กว่าพระอิศวร? จากเทพพื้นเมือง ปรุงแต่งเป็นเทพฮินดู
- คนฮินดูวรรณะต่ำในอินเดีย นับถืออะไรกัน?
สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่
อ้างอิง :
คมกฤช อุ่ยเต็กเค่ง. “นรสิงห์ไม่ช่วยอะไรดอก”. มติชนสุดสัปดาห์, 28 มกราคม พ.ศ. 2565
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 8 ธันวาคม 2568
อ่านข่าวต้นฉบับได้ที่ : “นรสิงหาวตาร” เทวตำนานฮินดู อวตารปางดุร้ายเพื่อขจัดอสูรจอมพาลของพระวิษณุ
ติดตามข่าวล่าสุดได้ทุกวัน ที่นี่
– Website : https://www.silpa-mag.com