สัญญาณที่มักถูกมองข้าม ของโรคซึมเศร้าในผู้ชาย
ผู้ชายหลายคน อาจไม่ได้ร้องไห้ เมื่อเป็นซึมเศร้า แต่อาจเป็นอาการที่แสดงถึงความเงียบ หงุดหงิดง่าย โฟกัสแต่การทำงาน ทำงานหนักเกินไป หรือแม้กระทั่งพฤติกรรมการดื่มที่มากขึ้น ไม่ใช่เพราะเค้าไม่รู้สึก แต่อาจมีสังคมที่ไม่ยอมรับ และไม่อนุญาตให้ผู้ชายแสดงถึงความอ่อนแอ แล้วเราจะรู้ได้ไง..ว่าผู้ชายคนนั้นอาจกำลังป่วยทางใจ?
โรคซึมเศร้าในผู้ชาย “ไม่ใช่ภาพเศร้าแบบที่เราคุ้นเคย”หลายคนรู้จักโรคซึมเศร้าในฐานะโรคที่ทำให้คน “เศร้า ร้องไห้ หมดหวัง” แต่วิธีที่ผู้ชายแสดงอาการมักต่างออกไป ผู้ชายบางคนยังดูปกติดีภายนอก แต่ข้างในกลับรู้สึกหมดแรง เบื่อชีวิต ไม่อยากตื่นมาเริ่มต้นวันใหม่อีกต่อไป
แล้วเราจะรู้ได้ยังไง ถ้าเค้าไม่ได้แสดงออก?อาการพื้นฐานของภาวะซึมเศร้ายังเหมือนเดิม เช่น รู้สึกหมดหวัง ไม่สนใจสิ่งที่เคยรัก นอนไม่เป็นเวลา ไม่มีแรง ใช้ชีวิตเหมือนถูกดึงพลังออกไปเรื่อย ๆ แต่ในผู้ชาย มักมี “สัญญาณที่ถูกมองข้าม” เพราะไม่ได้ดูเหมือนอาการเศร้า ลองสังเกตอาการที่อาจเป็นสัญญาณ แต่มักโดนมองข้าม เช่น
โมโหง่าย หงุดหงิดกับเรื่องเล็ก ๆ
ทำงานหนักเกินไปเพื่อ “หลีกหนีความรู้สึก”
ดื่มเหล้า สูบบุหรี่ หรือใช้สารเสพติดมากขึ้น
เก็บตัว ไม่อยากคุย ไม่อยากเข้าสังคม
ใช้พฤติกรรมเสี่ยง เช่น ขับรถเร็ว เล่นกีฬาเสี่ยง หรือทำอะไรที่ “ไม่กลัวตาย”
บ่นปวดหัว ปวดหลัง อ่อนเพลียเรื้อรัง (แต่ตรวจร่างกายแล้วปกติ)ผู้ชายเสี่ยงร้ายแรงกว่า แม้อัตราวินิจฉัยจะต่ำกว่ามีงานวิจัยจาก National Institute of Mental Health (NIMH) สหรัฐอเมริกา พบว่าในปี 2021 อัตราการมี “อาการซึมเศร้ารุนแรง (major depressive episode)” ในผู้ใหญ่ไทยอายุ 18 ปีขึ้นไป: ผู้ชายอยู่ที่ 6.2% ขณะที่ผู้หญิงอยู่ที่ 10.3% แต่ถ้าดู “อัตราการฆ่าตัวตาย” กลับพบความต่างแบบสวนทาง ข้อมูลของ WHO และฐานข้อมูล Our World in Data ชี้ว่าในหลายประเทศทั่วโลก ผู้ชายฆ่าตัวตายมากกว่าผู้หญิงอย่างน้อย 2 เท่า หมายความว่า แม้ผู้ชายถูกวินิจฉัยว่าเป็นซึมเศร้าน้อยกว่า แต่ผลลัพธ์จากความเจ็บปวดภายใน “รุนแรงกว่า” และอาจจบลงแบบที่ไม่มีโอกาสขอความช่วยเหลือ
ทำไมผู้ชายจำนวนมากถึงซ่อนความรู้สึกไว้?แรงกดดันหลักมักเริ่มจากสังคมที่ปลูกฝังว่า “เป็นผู้ชายต้องเข้มแข็ง ห้ามร้องไห้ ห้ามอ่อนแอ” เมื่อผู้ชายเจอปัญหาการเงิน ความสัมพันธ์ หรือความล้มเหลวในชีวิต สิ่งที่ตามมาคือความรู้สึกผิดและความกดดันว่า “ฉันเป็นภาระ” หรือ “ฉันไม่เก่งพอ”
นอกจากนี้ ยังมีปัจจัยทางชีวภาพ เช่น พันธุกรรม หรือความไม่สมดุลของสารเคมีในสมอง ที่ทำให้ความเสี่ยงยิ่งสูงขึ้น หากไม่มีใครสังเกตเห็น
วิธีสังเกตคนที่อาจ “ไม่โอเคทั้งที่บอกว่าโอเค”เขาดูเปลี่ยนไปแบบไม่ใช่ตัวเอง
หายไปจากวงสังคม ไม่ค่อยตอบแชต
กลายเป็นคนเงียบ หรือไม่ก็หงุดหงิดง่ายผิดปกติ
มีพฤติกรรม “ทำลายตัวเอง” ทางอ้อม เช่น ดื่มหนัก ขับรถเร็ว
พูดคำประมาณ “เหนื่อยว่ะ เบื่อว่ะ ไม่ไหวแล้ว” แม้จะพูดเล่น ๆ
ที่สำคัญเลย ถ้าเราเริ่มรู้สึกว่าเค้ามีอาการหรือภาวะเสี่ยงที่จะเป็นซึมเศร้า บางครั้งการถามว่า “เป็นยังไงบ้าง เราอยู่ตรงนี้นะ” มีพลังมากกว่าคำว่า “อย่าคิดมาก เดี๋ยวก็หายเอง” หลายเท่า
สุดท้ายความเข้มแข็งไม่ได้หมายความว่าเราต้องอดทน ต้องไม่รู้สึกอะไร เศร้าไม่ได้ หรือห้ามอ่อนแอ ผู้ชายทุกคนเจ็บได้ อ่อนแอได้ ถ้าเริ่มรู้สึกว่าไม่ไหว เหนื่อยเกินไป ชีวิตไม่เหลือความสุขเหมือนก่อน คุณไม่ได้อยู่คนเดียว ภาวะเหล่านี้รักษาได้ และคุณสมควรได้รับการรักษา ลองติดต่อผู้เชี่ยวชาญ การต้องการคำปรึกษาไม่ได้น่าอาย แต่มันคือก้าวแรกที่เราจะสามารถดูแลใจตัวเองได้
“สุขภาพจิตสำคัญไม่แพ้สุขภาพกาย ถ้าใจเริ่มไม่ไหว…อย่ารอให้ถึงวันที่สายเกินไป”
source:
OurWorldinData