“สิงห์หน้าประตูวัด” กับตำนานว่าเหตุใดวัดแถวภาคเหนือถึงต้องมีตั้งไว้อยู่เสมอ?
เชื่อว่าสิ่งหนึ่งที่คนสงสัย เมื่อได้ไปเที่ยว หรือสักการะขอพรวัดแถบภาคเหนือ คือ เหตุใดถึงต้องมี “สิงห์หน้าประตูวัด” อยู่เสมอ
สิงห์ที่อยู่หน้าประตูวัดในภาคเหนือนี้ ได้รับอิทธิพลมาจากศิลปะพุกาม ช่วงที่พม่าได้เข้ามาครอบครองพื้นที่ล้านนา ซึ่งกินระยะเวลายาวนานมาก
ด้วยเหตุนี้เองหน้าประตูทางเข้าวัดจึงต้องมีสิงห์ตั้งอยู่ด้านหน้า ขณะเดียวกันก็มีตำนานทางพม่า ที่เล่าถึงที่มาของสิงห์ซึ่งมาอยู่บริเวณหน้าประตูวัด ดังนี้
ตำนานเล่าว่า เมื่อหลายพันปีก่อน มีพญาราชสีห์ตัวหนึ่งได้แอบเข้าไปในพระราชวัง แล้วขโมยเจ้าหญิง พระโอรส และพระธิดาไปจากเมือง
ทว่าพญาราชสีห์ก็ไม่ได้ทำอันตรายอันใดกับทั้งสาม ทั้งยังดูแลอย่างดีในป่าแห่งหนึ่ง พญาราชสีห์รักพระโอรสและพระธิดาเหมือนลูกของตนเอง จนทั้งสองเติบใหญ่เป็นชายหนุ่มและหญิงสาวแสนฉลาดปราดเปรื่อง
แต่แล้ววันหนึ่งพระโอรสก็ทรงสงสัยว่าทำไมพระมารดา พระขนิษฐา และพระองค์ ถึงต้องประทับกับพญาราชสีห์ จึงทูลถามพระมารดาว่าพระบิดาของพระองค์อยู่ที่ไหน
เมื่อพระมารดาได้ยินเช่นนั้นก็บอกว่าลูกไม่ใช่คนธรรมดา เพราะตาของลูกเป็นพระเจ้าแผ่นดิน ดูแลรักษาบ้านเมืองที่นครหลวง ทั้งยังบอกความจริงที่เกิดขึ้น และสารภาพออกมาว่ามีความคิดจะพาลูก ๆ กลับบ้านเกิด ตอนเด็ก ๆ ที่ไม่ได้พาหนีเพราะกลัวพญาราชสีห์ทำร้าย และไม่เห็นว่าเขาจะทำร้ายเรา
เมื่อพระองค์ทรงได้ฟังเช่นนั้น ก็ทรงตอบกลับว่า ตอนนี้พระองค์และพระขนิษฐาเจริญวัยแล้ว ให้รีบหนีกันไปดีกว่า พระองค์จะเป็นบุคคลอาสาพาหนีเอง
วันเวลาผ่านไป เมื่อพญาราชสีห์ออกไปหากิน ทั้งสามก็หนีออกมา ทำให้พญาราชสีห์โกรธมาก เห็นมนุษย์ก็จับกินเสียหมด สร้างความเดือดร้อนและหวาดกลัวให้ผู้คน จะกำจัดก็ทำไม่ได้ เพราะเป็นสัตว์คงกระพัน
กลับไปที่แม่ลูกซึ่งหนีออกมา เมื่อถึงนครของตน พระมารดาของพระโอรสและพระธิดาทรงทราบว่าพระบิดาของตนสวรรคตไปเสียแล้ว และพระสวามีของพระนางขึ้นครองราชย์แทน เมื่อพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใหม่ทรงเห็นครอบครัวกลับมาก็ดีพระทัยมาก ทว่าก็ยังมีปัญหาตรงที่พญาราชสีห์ยังสร้างความวุ่นวายให้ประชาชนไม่สิ้นสุด
ด้วยเหตุนี้พระราชโอรสจึงตัดสินพระทัยไปจัดการกับพญาราชสีห์ตัวนั้น
ทั้งคู่สู้รบกันแต่ก็ไม่มีใครชนะ เพราะฝั่งพระราชโอรสก็อ่อนพระทัย ด้วยเทวดาบันดาล เพราะไม่อยากให้ฆ่าผู้มีบุญคุณกับพระองค์ ส่วนพญาราชสีห์ก็ไม่กล้าทำร้ายหรือแผดเสียงมรณะใส่ เนื่องจากเคยดูแลมาตั้งแต่เด็ก
แต่สุดท้าย ด้วยไม่มีผลแพ้ชนะ พญาราชสีห์จึงตัดสินใจแผดเสียงมรณะใส่ แต่เมื่ออ้าปาก พระราชโอรสก็ทรงยิงธนูเข้าไปในปาก พญาราชสีห์จึงสิ้นชีพ
เมื่อเป็นเช่นนั้นประชาชนต่างยกย่องและสรรเสริญพระองค์ ต่อมาเมื่อพระองค์เสด็จขึ้นครองราชย์ก็มีอาการปวดพระเศียรอยู่เสมอ ทรงรักษาอย่างไรก็ไม่หาย ปุโรหิตจึงบอกว่าอาการปวดพระเศียรนี้มาจากการที่พระองค์ทรงฆ่าผู้มีพระคุณ ต้องสร้างรูปพญาราชสีห์ไว้จึงจะหาย
ตั้งแต่นั้นมาพระองค์ก็ทรงสร้างรูปราชสีห์ไว้ตามพระเจดีย์หรือหน้าประตูวัด เกิดเป็นธรรมเนียมที่ยังคงอยู่จวบจนปัจจุบัน
อ่านเพิ่มเติม :
- สิงห์หน้าวัด-นาคราวบันได เอกลักษณ์งานประติมากรรมในพุทธสถานล้านนา
- สิงห์โตมาจากไหน เพราะเมืองไทยไม่มีสิงห์โต?
- ตำนาน “พันท้ายนรสิงห์” กับกำเนิด “คลองมหาชัย” เรื่องแต่งให้ร้ายพระเจ้าเสือ?
สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่
อ้างอิง :
โจนส์, โรเบิร์ต บี., รุจีรา ซี. เมนเดียนส์ และ เรย์โนลด์ส์, เครก เจ. ประมวลความเรียงเบ็ดเตล็ด เล่ม 1. [ม.ป.ท.]:คอร์แนลล์ ยูนิเวอร์ซิตี้. เซาท์อีสท์เอเชียโปรแกรม, 2521. สืบค้นเมื่อวันที่ 19 ธันวาคม 2568. https://digital.library.tu.ac.th/tu_dc/frontend/Info/item/dc:317630.
https://www.silpa-mag.com/culture/article_52305
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 31 ธันวาคม 2568
อ่านข่าวต้นฉบับได้ที่ : “สิงห์หน้าประตูวัด” กับตำนานว่าเหตุใดวัดแถวภาคเหนือถึงต้องมีตั้งไว้อยู่เสมอ?
ติดตามข่าวล่าสุดได้ทุกวัน ที่นี่
– Website : https://www.silpa-mag.com