ฝากถึง ‘อาจารย์เชน’
“สรรพลี้หวน” (อ่านว่า สับ-พะ-ลี้-หวน)..
ใครที่เป็นคนปักษ์ใต้ ก็น่าจะพอได้ยิน-ได้รู้มาบ้างหมายถึงอะไร หรือหากสงสัยด้วยไม่คุ้นตา-คุ้นหูมาก่อน ก็ลองอ่านจากที่วิกิพีเดียบันทึกไว้ก็ได้..
“เป็นวรรณกรรมท้องถิ่นทางภาคใต้ (จังหวัดนครศรีธรรมราช) ไม่ปรากฏหลักฐานแน่ชัดว่าใครเป็นผู้ประพันธ์
สันนิษฐานกันว่าคงจะเป็นระหว่างสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ลักษณะการประพันธ์ เป็นแบบนิทานคำกลอน หรือกลอนสุภาพ หรือกลอนแปดตามขนบนิยม เนื้อหาเป็นคำผวนเกี่ยวกับเรื่องเพศและอวัยวะเพศ
มีเนื้อหาชวนให้ขบขันมากกว่าก่อให้เกิดอารมณ์ทางเพศ มีความยาว 197 บท เนื้อหายังไม่จบสมบูรณ์
สรรพลี้หวน สำนวนเก่าพิมพ์เผยแพร่ครั้งแรกเมื่อ 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2516 โดยขุนพรหมโลก (นามแฝง) ซึ่งผู้พิมพ์ให้ความเห็นไว้ว่า ผู้แต่งอาจเป็นชาวนครศรีธรรมราช
แต่งขึ้นประมาณ พ.ศ.2425-2439 ต่อมามีผู้แต่งเลียนแบบขึ้นอีกหลายสำนวน ในหอพระสมุดเองมีหนังสือเรื่องหนึ่งชื่อ “ศัพท์ลี้หวน” ซึ่งมีลักษณะใกล้เคียงกัน
คุณค่า..เป็นแหล่งรวบรวมศัพท์ภาษาไทยถิ่นใต้ เป็นต้นแบบวรรณกรรมอื่น ได้แก่ สรรพลี้หวนสำนวนยะลา สรรพลี้หวน’75 สรรพลี้หวนสำนวนใหม่ สรรพล้อด้วน
มีลักษณะใกล้เคียงกับบทหนังตะลุงร่วมสมัย อาจเคยใช้เล่นหนังตะลุงมาบ้างแล้วก็ได้”
ผมนั้นเคยได้ฟัง “สรรพลี้หวน” มาจากคุณเอกชัย ศรีวิชัย นานมาแล้ว ตอนนั้นคลับคล้ายคลับคลาคุณเอกชัยอยากจะทำเป็นภาพยนตร์ และผมก็ได้ดักคอไปว่ามันจะเหมาะสมหรือ?
แต่จู่ๆ วานซืน “คุณต่าย” ฝ่ายประชาสัมพันธ์ ได้ส่งรูปโปสเตอร์และเนื้อข่าวหนังเรื่อง “สรรพลี้หวน” ไปให้ ซึ่งเห็นปุ๊บก็อดจะสงสัยไม่ได้..
“มัน (เอกชัย) ทำเป็นภาพยนตร์ได้อย่างไรวะ”?
เนี่ย..ก็เห็นจะต้องรอดูแล้วล่ะ นัยว่าหนังจะเข้าฉายในโรงวันที่ 5 ภุมภา.ปีหน้า-2569 คุณเอกชัยจะพล็อตและเล่าเรื่องแบบไหน จะทำออกมาอย่างไร..
ดูซะก่อนแล้วค่อยมาวิจารณ์กัน!
ครับ..ไม่ว่าจะจำกันได้หรือไม่ก็ตาม ผมก็เห็นจะต้องคุยเสียตรงนี้สักหน่อยว่า ผมได้มีโอกาสโอภาปราศรัย ได้นั่งทานข้าว-ทานปลากับ “อาจารย์เชน” มาหลายมื้อ-หลายคราอยู่
มีพักหลังๆ นี้ที่ไม่ค่อยได้พบ-ได้เจอหน้า ไม่ได้สรวลเสเฮฮา แต่ก็ต้องบอกว่ายังระลึกนึกถึงอยู่ หวังว่าในเร็ววันจะได้นั่งสรวญเสเฮฮา-ปาร์ตี้กัน!
ซึ่ง..อาจารย์เชนนอกจากจะหน้าตาดี ยังเป็นคนสุภาพเรียบร้อย มีไมตรี และเปี่ยมด้วยความรู้-ความสามารถ พูดจาเป็นหลักเป็นการมีสาระพร้อมแง่คิดดีๆ
บอกเลยว่า นั่งคุยกันทีไรก็ให้รู้สึกเพลิดเพลิน ไม่อึดอัด ที่สำคัญมี “อาหารสมอง” มาคอยเติมให้ผมได้พอมีความรู้เพิ่มขึ้นไม่มากก็น้อยไปเสียทุกครั้ง!
ส่วนเรื่อง “การเมือง” ก็ไม่คิดว่าอาจารย์เชนจะให้ความสนใจ เพราะทุกครั้งที่สนทนากัน นอกจากเรื่องที่มีสาระหนักบ้าง-เบาบ้างแล้ว..
ก็จะมีประเด็นความบันเทิงสอดแทรกอยู่บ้าง แต่กับเรื่องการบ้าน-การเมืองแล้วแทบไม่ค่อยได้ยินจากปากมาก่อน!
และวันนี้ ที่นึกถึง “อาจารย์เชน” ขึ้นมาก็ไม่ได้มีวาระอะไรเป็นพิเศษ พอดีมีกูรง-กูรูเขาพูดถึง “ไก่เชน” ด้วยความชื่นชม สรรเสริญเสียยกใหญ่
ตอนแรกก็คิด-ตั้งใจจะเรียก “ไก่เชน” บ้าง แต่นึกอีกที คงไม่เหมาะ เพราะการนำเอาบุคคลระดับดอกเตอร์-อาจารย์มาเทียบกับ “ไก่ชน” ดูจะกระไรอยู่?
เอาเป็นว่า..ผมขอเรียก “อาจารย์เชน” อย่างนี้แหละ และถือโอกาสส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่ ขอฝากถึง “อาจารย์เชน” คุณจตุพล ชมภูนิช หากจะพอมีเวลาว่างๆ จากงาน “วิทยากร” แล้ว
อยากให้ช่วยจัด “ไทยทอล์ก” ขึ้นอีกสักครั้งนะ ยังติดใจไม่ลืมกับ..
มุกฮาและสาระ-แง่คิดดีๆ ที่นำเสนอครับ!.
สันต์ สะตอแมน