‘ฝูงหมาป่าแห่งมหาสมุทร’ เมื่อวาฬเพชฌฆาตใช้กลยุทธ์ใหม่เพื่อล่าฉลามวาฬ

วาฬเพชฌฆาตใช้กลยุทธ์ใหม่เพื่อล่าฉลามวาฬ ด้วยความสามารถนี้ทำให้ ‘ฝูงหมาป่าแห่งมหาสมุทร’ เก่งกาจขึ้นไปอีกระดับ ภาพใหม่เผยให้เห็นการโจมตีที่ทำให้นักวิทยาศาสตร์ต้องทึ่ง

วาฬเพชฌฆาตหรือที่รู้จักกันในอีกชื่อว่า ออร์กา นั้นเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในทะเลที่ขึ้นชื่อว่าเป็นหนึ่งในสิ่งมีชีวิตที่ฉลาดที่สุด พวกมันมีทั้งวัฒนธรรมในกลุ่มตัวเอง มีการส่งต่อความรู้และเทคนิคการล่าเหยื่อไปยังรุ่นลูกรุ่นหลาน และมีความสัมพันธ์ในสังคมที่ซับซ้อนสูสีกับมนุษย์

ด้วยการทำงานเป็นทีมทำให้วาฬเพชฌฆาตสามารถสังหารเหยื่อได้ด้วยวิธีที่ไม่เหมือนใครไม่ว่าจะเป็น การพุ่งเข้าโจมตีลูกแมวน้ำที่อยู่บนชายหาดด้วยการซ่อนตัวในเกลียวคลื่น หรือการสร้างคลื่นน้ำกระแทกแมวน้ำที่อยู่บนแผ่นน้ำแข็ง รวมไปถึงการล่าวาฬขนาดใหญ่อย่างลูกวาฬสีน้ำเงินที่ใช้เวลานานกว่าหลายชั่วโมง

เหตุการณ์เหล่านั้นได้รับการศึกษาทางวิทยาศาสตร์มาเป็นอย่างดีในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ซึ่งเน้นย้ำถึงความฉลาดที่ไม่เหมือนใคร อย่างไรก็ตามยังมีเหยื่ออีกชนิดหนึ่งที่นักวิจัยไม่รู้เลยว่าวาฬเพชฌฆาต ‘จัดการ’ อาหารของมันด้วยวิธีอย่างไร ซึ่งก็คือฉลามวาฬ ปลาที่ใหญ่ที่สุดในโลก นี่เป็นครั้งแรกที่นักวิทยาศาสตร์ภาพถ่ายเหตุการณ์ที่น่าตื่นเต้นไว้ได้

“สัตว์เหล่านี้ได้แสดงให้เราเห็นครั้งแรกแล้วครั้งเล่าว่าพวกมันเก่งมากในการพัฒนากลยุทธ์เฉพาะทางเพื่อกำหนดเป้าหมายเหยื่อโดยเฉพาะ” Volker Deecke ศาสตราจารย์ด้านการอนุรักษ์สัตว์ป่าที่มหาวิทยาลัยคัมเบรียในสหราชอาณาจักร กล่าว “นี่เป็นพฤติกรรมที่น่าอัศจรรย์ใจมาก”

#ฝูงหมาป่าแห่งท้องทะเล

ก่อนหน้านี้มีรายงานทางวิทยาศาสตร์เพียง ‘ฉบับเดียว’ เท่านั้นที่บันทึกภาพเหตุการณ์วาฬเพชฌฆาตกำลังกินฉลามวาฬ ซึ่งถ่ายด้วยชาวประมงทางตอนใต้ของเม็กซิโก แต่ทว่าก็ไม่ได้กล่าวถึงรายละเอียดลำดับการล่าทั้งหมด

แต่เมื่อวันที่ 26 พฤษภาคมที่ผ่านมา Kathryn Ayres นักนิเวศวิทยาด้านฉลามกำลังนำนักท่องเที่ยวไปในมหาสมุทรใกล้กับเมืองลาปาซ ประเทศเม็กซิโก เธอก็สังเกตเห็นถึงความผิดปกติ Kelsey Williamson ช่างภาพใต้น้ำอีกคนหนึ่งและ Ayres ได้กระโดดลงไปในน้ำทันที และรายงานสิ่งที่เกิดขึ้นทั้งหมดในวารสาร Frontiers in Marine Science

ตอนนี้เมื่อนักวิทยาศาสตร์รวบรวมข้อมูลทั้งหมด พวกเขาก็สามารถเห็นภาพรวมที่เกิดขึ้นได้อย่างชัดเจนแล้วว่า ฝูงหมาป่าแห่งมหาสมุทรเหล่านี้ล่าเหยื่อขนาดใหญ่ของมันได้อย่างไร คำตอบก็คือกลยุทธ์ใหม่เพื่อจัดการกับฉลามวาฬโดยเฉพาะ

“จากเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น วาฬเพชฌฆาตแสดงพฤติกรรมการล่าที่ร่วมมือกันและประสานงานกัน ซึ่งรวมถึงการตีฉลามวาฬซ้ำ ๆ ด้วยความเร็วสูง เพื่อทำให้ฉลามวาฬสลบและหยุดนิ่ง จากนั้นจัดการและจัดตำแหน่งฉลามให้ด้านท้องหงายขึ้น และกัดฉลามตรงที่ว่างเพื่อเอาเลือดฉลามออกมาและเปิดร่างเพื่อบริโภคอวัยวะข้างใน” รายงานระบุ

เรามาดูอย่างช้า ๆ อีกครั้ง ขั้นแรกวาฬเพชฌฆาตจะพุ่งเข้าใส่ฉลามวาฬที่ว่ายน้ำอยู่ซ้ำแล้วซ้ำเล่า เพื่อทำให้ฉลามวาฬเหนื่อยล้าจนหมดแรง เมื่อปลาเสียการทรงตัว ฝูงวาฬเพชฌฆาตจะช่วยกันพลิกตัวฉลามวาฬให้เอาท้องขึ้นมาซึ่งเป็นพื้นที่ที่ไม่มีการป้องกัน และทำให้ฉลามวาฬไม่สามารถเคลื่อนไหวได้

จากนั้นพวกมันจะเข้ามากินอวัยวะต่าง ๆ ของปลา เปิดแผลที่ท้องให้เลือดออกจนตายแล้วกินสิ่งที่อยู่ข้างในโดยเฉพาะตับที่มีไขมันมาก มันเป็นวิธีที่น่ากลัวแต่ก็ได้ผลสูง สัตว์ชนิดอื่น ๆ อย่างนกทะเลก็ได้ประโยชน์จากการล่าครั้งนี้เช่นกัน

“ตับของฉลามวาฬนั้นมีขนาดใหญ่มาก มันมีไขมันสูง และสารอาหารมากมายซึ่งเป็นสิ่งสำคัญที่วาฬเพชฌฆาตจะต้องกินตับนี้ เพราะให้แคลอรีสูงสำหรับพวกมัน” Francesca Pancaldi หัวหน้าคณะนักวิจัยและนักชีววิทยาทางทะเลของ WWF กล่าว “เมื่อพวกมันกินอาหาร พวกมันก็จะแบ่งอาหารกันกินในฝูง โดยส่งเนื้อแลามวาฬจากตัวหนึ่งไปยังอีกตัวหนึ่งด้วย”

สิ่งที่น่าทึ่งก็คือ นักวิทยาศาสตร์พบว่าวาฬเพชฌฆาตตัวผู้ตัวหนึ่งที่ชื่อ Moctezuma ซึ่งพบครั้งแรกในปี 1992 ได้เข้าร่วมการล่าที่บันทึกไว้ 3 ใน 4 ครั้ง โดยเชื่อกันว่าตัวผู้นี้อาจเป็นลูกของตัวใดตัวหนึ่งในฝูงที่อาจกำลังเรียนรู้เทคนิคการล่าฉลามวาฬ

ขณะเดียวกันฝูงที่ตัวผู้ดังกล่าวอยู่ดูเหมือนจะเชี่ยวชาญการล่าปลากระดูกอ่อนโดยเฉพาะ พวกมันยังล่าปลากระเบน และฉลามหัวบาตรตามบริเวณชายฝั่งตอนใต้ของบาฮา ด้วยความสามารถนี้ทำให้นักวิทยาศาสตร์เชื่อว่าฝูงนี้เป็นฝูงเดียวในโลกที่รู้จักการกินฉลามวาฬ

“ผมไม่เคยได้ยินว่าออร์กาล่าฉลามวาฬในที่อื่นของโลกเลย” Simon Pierce ผู้เชี่ยวชาญด้านการอนุรักษ์ฉลามวาฬซึ่งไม่ได้มีส่วนร่วมในงานวิจัยนี้ กล่าว “แต่ผมคิดว่าวาฬฉลามคงไม่มีโอกาสมากนักหากกลุ่มวาฬเพชฌฆาต (ฝูงอื่น ๆ) เล็งเป้าหมายไปที่มัน"

#ฉลามวาฬก็กำลังต่อสู้อย่างหนัก

Pierce ให้ความเห็นว่า ฉลามวาฬที่ยังไม่โตเต็มที่เหล่านี้อาจ ‘ไร้เดียงสา’ ต่อนักล่าประเภทนี้ เนื่องจากอันที่จริงแล้วฉลามวาฬก็ถือเป็นเหยื่อชนิดใหม่ ๆ ที่ออร์กาเพิ่งเริ่มต้นล่า อย่างไรก็ตามดูเหมือนว่าวาฬเพชฌฆาตจะปรับตัวได้รวดเร็วกับอาหารใหม่ของมัน

“ฉันคิดว่ามีเพียงวาฬเพชฌฆาตเท่านั้นที่สามารถล่ามันได้” Francesca Pancaldi นักชีววิทยาทางทะเลผู้ร่วมเขียนรายงานนี้ กล่าว

ฉลามวาฬนั้นเป็นปลาที่มีผิวหนังหนาที่สุดชนิดหนึ่งโดยเฉพาะบริเวณหลัง ซึ่งแข็งเกินกว่าที่ฟันของนักล่าใด ๆ จะทะลุได้ โดยเมื่อมันถูกคุกคามฉลามวาฬจะหันหลังให้กับผู้ล่าทันที ทว่าการป้องกันดังกล่าวใช้ได้ดีกับนักล่าที่มีตัวเดียวเท่านั้นไม่ใช่ฝูง

พวกมันจึงใช้วิธีใหม่ นักวิทยาศาสตร์เห็นว่าบางครั้งฉลามวาฬจะ ‘ดำดิ่งลงอย่างรวดเร็ว’ เพื่อหลบเลี่ยงภัยคุกคามซึ่งลงไปที่ระดับความลึกมากกว่า 1,800 เมตร เพื่อป้องกันตัวเอง กระนั้นวาฬเพชฌฆาตโต้ตอบด้วยการตีฉลามวาฬซ้ำแล้วซ้ำเล่า และผลัดเปลี่ยนกันดึงขึ้นมาซึ่งช่วยให้แต่ละตัวมีเวลาขึ้นไปหายใจบนผิวน้ำ และป้องกันไม่ให้ฉลามวาฬลงน้ำลึก

ภาพถ่ายและการค้นพบเหล่านี้ทำให้นักวิทยาศาสตร์เข้าใจสิ่งที่เกิดขึ้น เป็นไปได้ว่าฝูงวาฬเพชฌฆาตกลุ่มนี้อาจเป็นกลุ่มอีโคไทป์ใหม่บนโลก คล้ายกับฝูงวาฬเพชฌฆาตในแอฟริกาใต้ที่รู้จักวิธีจัดการฉลามขาวโดยเฉพาะ จนทำให้ฉลามขาวยักษ์หนีหายไปจากชายฝั่งบางส่วนรอบ ๆ เคปทาวน์

ทั้งนี้ยังไม่มีใครเคยเห็นวาฬเพชฌฆาตไล่ล่าฉลามวาฬตัวเต็มวัย มีแต่แค่วัยรุ่นเท่านั้น แต่นักวิทยาาศาสตร์หลายคนเชื่อว่า ในเมื่อพวกมันสามารถจัดการกับวาฬสีน้ำเงินตัวใหญ่ได้ มันจึงสมเหตุสมผลที่ว่า ‘ฝูงหมาป่า’ เหล่านี้ก็สามารถจะล่าปลาที่ใหญ่ที่สุดในโลกได้เช่นกัน

เมื่อเวลาและโอกาสเหมาะสม เราอาจจะได้เห็นภาพและคลิปวิดีโอที่น่าอัศจรรย์ใจนี้

“อย่างไรก็ตาม สิ่งที่ทำให้การค้นพบครั้งนี้น่าตื่นเต้นก็คือ นี่เป็นครั้งแรกที่เราได้เห็นพฤติกรรมนี้อย่างชัดเจนกับฉลามวาฬ ซึ่งเป็นฉลามที่ใหญ่ที่สุดในโลก” Sarah Teman นักศึกษาปริญญาเอกจากคณะวิทยาศาสตร์การประมงและสัตว์น้ำ มหาวิทยาลัยวอชิงตัน ซึ่งไม่ได้มีส่วนในงานวิจัยนี้กล่าว

“มันเป็นการค้นพบที่น่าทึ่งมาก!”

ที่มา

https://www.frontiersin.org/…/fmars.2024.1448254/full

https://www.nationalgeographic.com/…/orcas-hunt-whale…

https://edition.cnn.com/…/orca-hunts-whale…/index.html

https://news.mongabay.com/…/teamwork-makes-the-dream…/

https://www.livescience.com/…/orca-gang-develops-brutal…

https://www.iflscience.com/worlds-largest-fish-flipped…

Photo: Kelsey Williamson