ตาลีบัน : หญิงอัฟกันรณรงค์ #DoNotTouchMyClothes ปกป้องสิทธิ์ในการเลือกชุดสวมใส่

ผู้หญิงอัฟกันได้เริ่มการรณรงค์ในโลกออนไลน์เพื่อประท้วงกฎใหม่เกี่ยวกับการสวมใส่เสื้อผ้าของนักเรียนนักศึกษาหญิง โดยมีการใช้แฮชแท็ก #DoNotTouchMyClothes ซึ่งแปลว่า อย่ามายุ่งกับเสื้อผ้าของฉัน และ #AfghanistanCulture ซึ่งแปลว่า วัฒนธรรมอัฟกานิสถาน หลายคนได้แชร์ภาพชุดพื้นเมืองหลากสีสันของตัวเอง โซดาบา ไฮดาเร ผู้สื่อข่าวบีบีซี ได้พูดคุยกับผู้หญิงที่เป็นผู้นำในการต่อสู้ผ่านโซเชียลมีเดียนี้

พิมพ์คำว่า "ชุดพื้นเมืองอัฟกัน" ในกูเกิล แล้วคุณจะเห็นภาพชุดพื้นเมืองหลากสีสันจำนวนมาก แต่ละชุดมีความพิเศษด้วยฝีมือการตัดเย็บและรูปแบบชุดที่มีหลากหลาย กระจกขนาดเล็กติดอยู่รอบบริเวณอก กระโปรงยาวจับจีบ เหมาะสำหรับหมุนเวลาเต้น "อัตทัน" (Attan) การเต้นประจำชาติของชาวอัฟกัน ผู้หญิงบางคนสวมหมวกที่มีลายปัก อีกหลายคนสวมเครื่องประดับศีรษะชิ้นใหญ่ ขึ้นอยู่กับว่า พวกเธอมาจากภูมิภาคไหนของอัฟกานิสถาน

ชุดที่มีลักษณะคล้ายคลึงกันนี้ เป็นชุดที่ผู้หญิงสวมใส่กันเป็นประจำทุกวันเมื่อไปมหาวิทยาลัยหรือไปทำงานในช่วง 20 ปีที่ผ่านมา บางครั้งก็สวมยีนส์แทนกางเกงขายาว และพันผ้าพันคอไว้บนหัวแทนที่จะพันไว้บนบ่า

แต่ภาพของผู้หญิงหลายคนที่สวมชุดอาบายะห์สีดำ ชุดยาวคลุมทั้งตัว ปกปิดตั้งแต่ใบหน้าจนถึงมือ เดินขบวนในกรุงคาบูลในช่วงสุดสัปดาห์ที่ผ่านมา เพื่อสนับสนุน "คำสั่งของตาลีบัน" เป็นภาพที่ต่างจากชุดพื้นเมืองของอัฟกานิสถานอย่างสิ้นเชิง

ในคลิปวิดีโอหนึ่ง ผู้หญิงหลายคนที่ถือป้ายแสดงการสนับสนุนกลุ่มตาลีบันเดินขบวนในเมืองหลวง กล่าวว่า ผู้หญิงอัฟกันที่แต่งหน้าและสวมชุดสมัยใหม่ "ไม่ได้เป็นตัวแทนของผู้หญิงอัฟกันมุสลิม" และ "เราไม่ต้องการสิทธิสตรีที่เป็นของต่างชาติและขัดต่อชารีอะห์" ซึ่งหมายถึงกฎหมายอิสลามที่เข้มงวดที่ทางกลุ่มตาลีบันสนับสนุน

ผู้หญิงอัฟกันทั่วโลกได้ออกมาตอบโต้กลับอย่างรวดเร็ว

ดร. บาฮาร์ จาลาลี อดีตศาสตราจารย์ด้านประวัติศาสตร์ที่มหาวิทยาลัยอเมริกัน (American University) ในอัฟกานิสถาน เป็นผู้เริ่มการรณรงค์ทางโซเชียลมีเดีย ผู้ที่เข้าร่วมต่างพากันใช้แฮชแท็กอย่าง #DoNotTouchMyClothes ซึ่งแปลว่า อย่ามายุ่งกับเสื้อผ้าของฉัน และ #AfghanistanCulture ซึ่งแปลว่า วัฒนธรรมอัฟกานิสถาน เพื่อทวงคืนชุดพื้นเมืองของตัวเอง

• อัฟกานิสถาน : ช่างแต่งหน้าหญิงและธุรกิจเสริมสวยกับอนาคตอันมืดมนใต้เงาตาลีบัน
• อัฟกานิสถาน : สหรัฐฯ กังวลรัฐมนตรีตาลีบันเชื่อมโยงเหตุร้ายโจมตีทหารอเมริกัน
• อัฟกานิสถาน : ชีวิตภายใต้การปกครองของตาลีบันที่สตรีถูกถาม "ทำไมคุณเดินทางโดยไม่มีผู้ติดตาม"

นางจาลาลี กล่าวว่า เธอเริ่มโครงการนี้ขึ้น เพราะ "หนึ่งในความกังวลมากที่สุดของเธอคือเอกลักษณ์และอธิปไตยของอัฟกานิสถานกำลังเผชิญกับการโจมตี"

เธอโพสต์รูปตัวเองที่กำลังสวมชุดอัฟกันสีเขียวลงทางทวิตเตอร์ เธอเรียกร้องให้ผู้หญิงอัฟกันคนอื่น ๆ โพสต์รูปชุดของตัวเอง เพื่อแสดง "โฉมหน้าที่แท้จริงของอัฟกานิสถาน"

"ฉันอยากจะบอกชาวโลกว่า ชุดที่คุณได้เห็นในสื่อ [หมายถึงชุดที่ผู้หญิงที่สนับสนุนตาลีบันสวมใส่เดินขบวน] นั่นไม่ใช่วัฒนธรรมของเรา นั่นไม่ใช่เอกลักษณ์ของเรา" เธอกล่าว

https://twitter.com/spozhmey/status/1437022301069922305

………………………..

หลายคนต่างพากันงงงวยกับชุดที่ผู้หญิงสวมใส่ในการเดินขบวนสนับสนุนตาลีบัน ผู้หญิงอัฟกันจำนวนมากที่คุ้นชินกับชุดพื้นเมืองหลากหลายรูปแบบและสีสัน มองกว่า การปิดมือและใบหน้าเป็นแนวคิดประหลาด

แต่ละภูมิภาคของอัฟกานิสถานมีชุดพื้นเมืองของตัวเอง แต่แม้ว่าจะมีความหลากหลาย พวกเธอก็มีเอกลักษณ์ที่เหมือนกันอยู่อย่างหนึ่งคือ สีสันที่หลากหลาย, กระจก และงานปัก ผู้หญิงเห็นตรงกันว่า ชุดที่พวกเธอสวมใส่คือการแสดงตัวตนของพวกเธอ

"นี่คือชุดที่แท้จริงของอัฟกัน ผู้หญิงอัฟกันสวมเสื้อผ้าที่ดูเรียบง่ายและมีสีสัน ชุดบูร์กาสีดำไม่เคยเป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมอัฟกันเลย" สปอชเมย์ มาซีด นักเคลื่อนไหวด้านสิทธิ์ในรัฐเวอร์จิเนีย กล่าว

"เราเป็นประเทศมุสลิมมานานหลายร้อยปีแล้ว และย่ายายของเราก็สวมชุดพื้นเมืองอย่างเรียบง่ายของตัวเอง ไม่ได้สวมชุด "ชาดารี" สีน้ำเงินที่ทำขึ้นมา และชุดบูร์กาสีดำของอาหรับ" นางมาซีด กล่าว

"ชุดพื้นเมืองของเราเป็นตัวแทนของวัฒนธรรมอันรุ่มรวยและประวัติศาสตร์ 5,000 ปี ที่ทำให้ชาวอัฟกันทุกคนรู้สึกภูมิใจในสิ่งที่ตัวเองเป็น"

แม้ว่าคนที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ที่อนุรักษ์นิยมมากที่สุดของประเทศก็บอกว่า พวกเธอไม่เคยพบเห็นผู้หญิงสวมชุดนิกาบ ซึ่งเป็นชุดสีดำปกปิดใบหน้า

ลีมา ฮาลีมา อาห์หมัด นักวิจัยชาวอัฟกันวัย 37 ปี และผู้ก่อตั้งสมาคมเพย์วานด์อัฟกัน (Paywand Afghan Association) ซึ่งให้ความสำคัญกับประเด็นของผู้หญิง กล่าวว่า "ฉันโพสต์รูปเพราะเราคือผู้หญิงอัฟกัน เราสวมชุดพื้นเมืองของเราด้วยความภาคภูมิใจ และเราคิดว่า เอกลักษณ์ของเราไม่ถูกนิยามด้วยกลุ่มก่อการร้ายบางกลุ่ม วัฒนธรรมของเราไม่มืดหม่น ไม่ใช่สีดำและขาว มันมีสีสันและมีความสวยงาม มีศิลปะ มีงานฝีมือ และมีเอกลักษณ์"

………………………

ในฐานะที่ใช้ชีวิตและทำงานในอัฟกานิสถานในช่วง 20 ปีที่ผ่านมา นางอาห์หมัด กล่าวว่า "ผู้หญิงมีทางเลือก แม่ของฉันสวมชุดคลุมยาวตัวใหญ่ และผู้หญิงบางคนเลือกที่จะสวมชุดที่มีขนาดเล็กกว่า ไม่มีการบังคับให้ผู้หญิงสวมเสื้อผ้าตามรูปแบบที่กำหนด"

"เราเป็นผู้หญิงอัฟกัน และเราไม่เคยเห็นชุดอย่างที่คุณสวมคลุมมิดชิดด้วยเครื่องแบบสีดำบางอย่าง การสวมถุงมือสีดำ และไม่เห็นแม้แต่ดวงตา มันดูเหมือนกับ ถูกสั่งให้แสดงออกโดยเฉพาะ" เธอกล่าว ซึ่งเธอหมายถึงชุดที่มีการสวมใส่ในการเดินขบวนสนับสนุนตาลีบัน

ผู้หญิงอีกคนหนึ่งซึ่งเข้าร่วมการรณรงค์ทางทวิตเตอร์คือ มาลาลี บาชีร์ นักข่าวชาวอัฟกันที่อาศัยอยู่ในกรุงปราก สาธารณรัฐเช็ก เธอก็ได้แสดงให้เห็นถึงชุดพื้นเมืองที่มีสีสันของผู้หญิงอัฟกันเช่นกัน "เพื่อแสดงให้ชาวโลกเห็นความงามของวัฒนธรรมของเรา"

เธอกล่าวว่า การเติบโตมาในหมู่บ้าน (ไม่ระบุชื่อ เพื่อคุ้มครองครอบครัวของเธอ) "ชุดบูร์กาทั้งสีดำและสีน้ำเงิน ไม่เคยเป็นบรรทัดฐาน และผู้หญิงต่างก็สวมใส่ชุดพื้นเมืองอัฟกันของตัวเอง ผู้หญิงที่อายุมากสวมผ้าคลุมผมสีดำ และผู้หญิงสาวสวมคลุมไหล่ที่มีสีสัน ผู้หญิงทักทายผู้ชายด้วยการจับมือ" เธอกล่าว

"เมื่อไม่นานนี้ มีแรงกดดันต่อผู้หญิงอัฟกันเพิ่มมากขึ้นให้เปลี่ยนชุดพื้นเมืองของตัวเอง และสวมชุดคลุมที่ปกปิดมิดชิด หรือไม่ก็ไม่ปรากฏตัวให้คนทั่วไปพบเห็น ฉันโพสต์รูปของตัวเอง และแชร์ภาพวาดของตัวเองอีกครั้ง ซึ่งเป็นภาพที่ผู้หญิงอัฟกันกำลังสวมชุดพื้นเมืองและเต้นระบำประจำชาติที่เรียกว่า "อัตทัน" (Attan)

https://twitter.com/MalaliBashir/status/1382773687280140295

……………..

เจ้าหน้าที่ทางการตาลีบัน กล่าวว่า ผู้หญิงจะสามารถเรียนและทำงานที่สอดคล้องกับกฎหมายชารีอะห์และประเพณีในท้องถิ่นได้ แต่จะมีข้อกำหนดเรื่องการแต่งตัวอย่างเข้มงวด

ผู้หญิงอัฟกันบางครั้งได้เริ่มแต่งชุดที่ดูเรียบง่ายมากขึ้นแล้วและชุด "ชาดารี" ชุดสีน้ำเงินที่มีตาข่ายสี่เหลี่ยมบริเวณดวงตา ก็มีผู้หญิงในกรุงคาบูลและเมืองอื่น ๆ กลับมาสวมใส่มากขึ้น

นายอับดุล บาคี ฮักคานี รัฐมนตรีกระทรวงการอุดมศึกษา เคยกล่าวว่า มหาวิทยาลัยต่าง ๆ จะต้องแยกกลุ่มนักศึกษาหญิงออกมาและให้พวกเธอสวมผ้าคลุมหน้า แต่เขาไม่ได้เจาะจงว่า เป็นผ้าคลุมผมทั่วไปหรือการบังคับให้ปิดบังใบหน้าโดยเฉพาะ

……………………..

ข่าวBBCไทย ที่เผยแพร่ในเว็บไซต์ ข่าวสด เป็นความร่วมมือของสององค์กรข่าว