เดินหน้าปรับปรุงโครงการฯมหาราช–บางบาล มุ่งแก้ภัยแล้ง-น้ำท่วม

โครงการส่งน้ำและบำรุงรักษามหาราช เป็นหนึ่งในโครงการย่อยภายใต้โครงการเจ้าพระยาใหญ่ ก่อสร้างแล้วเสร็จตั้งแต่ปี 2495 มีแหล่งน้ำต้นทุนจากแม่น้ำเจ้าพระยา ผ่านเขื่อนเจ้าพระยาเข้าสู่คลองชัยนาท–อยุธยา ผ่านประตูระบายน้ำมหาราช สามารถส่งน้ำให้พื้นที่ชลประทานกว่า 404,660 ไร่ ครอบคลุม 5 จังหวัด 16 อำเภอ 90 ตำบล ขณะที่โครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาบางบาล ก่อสร้างแล้วเสร็จในปี 2525 เป็นอีกหนึ่งโครงการสำคัญของลุ่มน้ำเจ้าพระยาใหญ่ รับน้ำจากแม่น้ำเจ้าพระยา คลองบางหลวง และแม่น้ำน้อย มีพื้นที่ส่งน้ำครอบคลุมกว่า 130,810 ไร่ ใน 2 จังหวัด 6 อำเภอ 37 ตำบล

ปัจจุบันทั้ง 2 โครงการ มีอายุใช้งานมายาวนาน ทำให้โครงสร้างบางส่วนเสื่อมสภาพ ส่งผลให้ประสิทธิภาพการส่งน้ำและการระบายน้ำลดลง รวมทั้งต้องเผชิญทั้งปัญหาภัยแล้งจากปริมาณน้ำต้นทุน และปัญหาอุทกภัย กรมชลประทาน ได้วางแผนการศึกษาความเหมาะสมปรับปรุงโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษามหาราชและบางบาล ในปี 2567-2568 เพื่อประเมินสภาพและประสิทธิภาพการใช้งานอาคารชลประทานเดิม รวมถึงกำหนดแนวทางปรับปรุงโครงสร้างให้ไม่ส่งผลกระทบต่อชุมชนและสิ่งแวดล้อม

สำหรับแผนงานการปรับปรุงโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษามหาราช ประกอบด้วย 10 แผนงาน ครอบคลุมการปรับปรุงโครงสร้างและระบบชลประทานสำคัญ อาทิ การปรับปรุงประตูระบายน้ำมหาราช การปรับปรุงดาดคอนกรีตคลองชัยนาท–อยุธยา การแก้ปัญหาน้ำต้นทุน การพัฒนาองค์กรบริหารจัดการน้ำ และการใช้เทคโนโลยีบริหารจัดการน้ำแบบทันสมัย เป็นต้น

ส่วนแผนงานการปรับปรุงโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาบางบาล ประกอบด้วย 9 แผนงาน ครอบคลุมการพัฒนาโครงสร้างและบริหารจัดการน้ำ อาทิ การแก้ปัญหาการขาดแคลนน้ำและเพิ่มประสิทธิภาพการส่งน้ำ การปรับปรุงระบบส่งน้ำและระบายน้ำ การแก้ปัญหาน้ำท่วมและการระบายน้ำ การกำจัดวัชพืชในระบบคลอง การใช้เทคโนโลยีด้านการบริหารจัดการน้ำ และการพัฒนาองค์กรการบริหารจัดการน้ำ

ทั้งนี้ หากโครงการปรับปรุงระบบส่งน้ำและบำรุงรักษามหาราช และโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาบางบาลแล้วเสร็จ จะช่วยยกระดับประสิทธิภาพระบบชลประทานทั้งด้านการส่งน้ำและการระบายน้ำให้มีเสถียรภาพมากยิ่งขึ้น ทั้งยังช่วยเสริมศักยภาพในการบริหารจัดการน้ำในช่วงฤดูแล้งและฤดูน้ำหลากให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น ตลอดจนช่วยลดความเสียหายและบรรเทาความเดือดร้อนจากอุทกภัยในพื้นที่โครงการฯได้อย่างเป็นรูปธรรม มีประชาชนได้รับประโยชน์รวมทั้งสิ้นกว่า 204,959 ครัวเรือน ประกอบด้วย ประชาชนในพื้นที่โครงการส่งน้ำและบำรุงรักษามหาราช จำนวน 132,241 ครัวเรือน และประชาชนในพื้นที่โครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาบางบาล จำนวน 72,718 ครัวเรือน