ใส่ใจผู้สูงวัย ‘ปากแห้ง-น้ำลายน้อย’

คนที่เข้าสู่วัยชราหลายคนเกิดภาวะปากแห้ง น้ำลายหนืด คอแห้ง ทำให้ต้องจิบน้ำบ่อยครั้ง ซึ่งอาการเหล่านี้พบได้บ่อยในผู้สูงอายุ และมีผลต่อการใช้ชีวิตประจำวันด้วย

“คณะทันตแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย” มีสาระน่ารู้เกี่ยวกับสาเหตุของอาการปากแห้ง-น้ำลายน้อย และวิธีดูแลผู้สูงอายุเพื่อบรรเทาอาการที่ว่านี้

สาเหตุที่พบบ่อย

@ ยาและการใช้ยาหลายชนิด เช่น ยาลดความดัน ยาแก้แพ้ ยาต้านซึมเศร้า

@ โรคเรื้อรัง เช่น เบาหวานที่ควบคุมไม่ดี อัลไซเมอร์ หรือโรคแพ้ภูมิตนเอง

@ การรักษามะเร็ง การฉายรังสีบริเวณศีรษะและลำคอ หรือยาเคมีบำบัดบางชนิด

@ ภาวะขาดน้ำและพฤติกรรม เช่น ดื่มน้ำน้อย สูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์ การหายใจทางปาก

ผลกระทบต่อสุขภาพช่องปาก

1.ฟันผุง่ายขึ้น โดยเฉพาะบริเวณรากฟัน เนื่องจากไม่มีน้ำลายมาชะล้างคราบอาหารและกรด

2.โรคเหงือกและการติดเชื้อ ปากแห้งเอื้อต่อการสะสมคราบจุลินทรีย์ ทำให้เหงือกอักเสบ และเสี่ยงเชื้อราขึ้นในช่องปาก

3.การเคี้ยว กลืน พูดลำบาก ส่งผลต่อการรับประทานอาหาร อาจทำให้โกชนาการไม่เพียงพอ

4.รสชาติเปลี่ยนไปและมีกลิ่นปาก ทำให้ความสุขในการกินและการพูดคุยลดลง

วิธีดูแลและบรรเทาอาการ

1.จิบน้ำบ่อยๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งระหว่างมื้ออาหารหลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน หรือแอลกอฮอล์

2.กระตุ้นการหลังน้ำลาย ด้วยการเคี้ยวหมากฝรั่ง หรืออบลูกอบที่ไม่มีส่วนผสมของน้ำตาลที่ก่อให้เกิดฟันผุ

3.ใช้ผลิตภัณฑ์ทดแทนน้ำลาย เช่น น้ำลายเทียม สเปรย์ หรือเจลชุ่มชื้นในช่องปาก

4.ดูแลช่องปากอย่างเคร่งครัด แปรงฟันด้วยยาสีฟันผสมฟลูออไรด์ใช้น้ำยาบ้วนปากที่ไม่มีแอลกอฮอล์ และพบทันตแพทย์สม่ำเสมอ

5.ปรึกษาแพทย์/ทันตแพทย์ เพื่อตรวจสอบว่ายาที่ใช้อยู่อาจมีทางเลือกอื่น หรือสามารถปรับขนาดยาได้

อาการปากแห้งหรือน้ำลายน้อยเกิดจากหลายปัจจัย โดยเฉพาะอย่างยิ่งผลจากยาและโรคประจำตัว หากละเลย อาจทำให้เกิดฟันผุ เหงือกอักเสบ การติดเชื้อ และส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวันได้ การดูแลตัวเองควบคู่กับการปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ สามารถช่วยบรรเทาอาการและรักษาสุขภาพช่องปากให้แข็งแรงได้ยาวนาน.