“เงินใส่ปากผี” มีไว้เพื่ออะไร ทั้งที่ “คนตาย” ก็เอาไปใช้ในปรโลกไม่ได้?

“เงินปากผี” หรือ“เงินใส่ปากผี”เป็นพิธีกรรมหนึ่งที่อยู่ในพิธี “การปลงศพ”และอยู่ร่วมกับวิถีชีวิตของคนไทยมานาน ตั้งแต่โบราณกาล แต่เคยสงสัยไหมว่า ทำไมคนที่ยังอยู่ต้องใส่เงินไว้ในปากศพ ซึ่งโดยมากมักเป็นเหรียญ ทั้งที่ไม่น่าจะเอาไปใช้ประโยชน์ใดๆ ได้อีกแล้ว

ความเชื่อที่กลายเป็นพิธีกรรมในสังคมไทย และหลายที่ก็ยังคงปฏิบัติมาถึงปัจจุบัน เสฐียรโกเศศหรือ พระยาอนุมานราชธน(ยง เสฐียรโกเศศ) อธิบายเรื่องนี้ในหนังสือ “ประเพณีเนื่องในการตาย” ไว้ว่า สาเหตุที่ทำให้บรรดาญาติโกโหติกาทั้งหลายของผู้ล่วงลับ ต้องนำเงินเหรียญหย่อนไว้ในปากของผู้จากไปแล้ว มี 2 ข้อสันนิษฐาน

ข้อแรก คือ เพื่อเป็นคติสอนใจให้คนที่ยังมีชีวิตอยู่ได้ตระหนักว่า เงินเป็นของนอกกาย แม้จะมีเงินสะสมไว้มากเท่าไหร่ เมื่อถึงปลายทางชีวิตก็ไม่สามารถเอาเงินออกไปใช้ในโลกหน้าได้

ส่วนอีกเหตุผลหนึ่งน่าสนใจมาก และเชื่อว่าหลายคนก็น่าจะไม่รู้ คือ เงินใส่ปากผี มีไว้เพื่อเป็นค่าจ้างให้แก่ “สัปเหร่อ” ผู้ทำหน้าที่ปลงศพ

หลายคนคงจะงุนงงและสงสัยอยู่พอตัวว่า แล้วให้เงินกันดี ๆ ไม่ได้หรือ? ทำไมต้องใส่ปากศพแล้วให้สัปเหร่อนำออกไปเอง เรื่องนี้อยากจะบอกว่า ในสมัยนั้น “สัปเหร่อ” และ “เจ้าภาพงานศพ” ต่างเคลือบแคลงซึ่งกันและกัน เพราะสัปเหร่อก็กลัวว่าจะไม่ได้เงิน ส่วนเจ้าภาพก็มักกลัวว่าผู้ปลงศพจะบิดพลิ้วไม่ยอมทำตามหน้าที่ ท้ายที่สุดจึงนำเงินไว้ในปากผู้ตาย หรือที่เรียกกันให้เข้าใจ (และเห็นภาพ) ว่าเงินปากผี เพื่อเป็นผลดีกับทั้งสองฝ่าย

โดยข้อสันนิษฐานที่ 2 เสฐียรโกเศศถึงกับออกปากว่า“…กลายเป็นเรื่องสัปเหร่อและเจ้าภาพงานศพในสมัยนั้นมีศีลธรรมน้อยเต็มที ถึงกับไม่มีความเชื่อไว้ใจกัน กลัวจะบิดพลิ้วกันหมดทุกราย”

อ่านเพิ่มเติม :

• ปอบ ผีปอบเป็นอย่างไร? เกิดจากไหน? การไล่-กำจัดปอบทำอย่างไร?
• “หอผี…พราหมณ์…พุทธ” สัญญะแห่งศิลปะงานช่างของความเป็นมนุษย์ในสุวรรณภูมิ
• เจาะลึกเรื่องหลอน “ผีกะ” ผีพื้นบ้านภาคเหนือ มีที่มาอย่างไร เลี้ยงแบบไหน ใช้วิธีใดปราบ?!

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่

เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 31 ตุลาคม 2566

อ่านข่าวต้นฉบับได้ที่ : “เงินใส่ปากผี” มีไว้เพื่ออะไร ทั้งที่ “คนตาย” ก็เอาไปใช้ในปรโลกไม่ได้?

ติดตามข่าวล่าสุดได้ทุกวัน ที่นี่
– Website : https://www.silpa-mag.com