ต้นเหตุ ‘หน้าแดง’ ที่ไม่ได้มาจากแสงแดดและความร้อน

“หน้าแดงๆ จะไว้ใจได้กา” เห็นมั้ยว่าขนาดเนื้อเพลงยังบอกว่าอย่าไว้ใจอาการหน้าแดง ต่อให้จะมีผลการวิจัยที่ค้นพบโดย ชาร์ล ดาร์วิน นักธรรมชาติวิทยาชื่อดังชาวอังกฤษที่บอกว่า คนที่เขินอายแล้วหน้าแดงนั้นเป็นคนจริงใจ และทำให้คนรอบข้างรู้สึกไว้วางใจได้ ก็อย่าเพิ่งนิ่งนอนใจเพราะไม่ใช่แค่อาการเขินอาย แสงแดด และความร้อนเท่านั้น ที่เป็นต้นตอของอาการหน้าแดง แต่อาจเป็นอาการที่ชี้ให้เห็นปัญหาเฉพาะ… (ผิว) หน้า ที่ พญ.ประณีต สัจจเจริญพงษ์ แพทย์ประจำคลินิกโรคผิวหนัง โรงพยาบาลพญาไท 2 บอกว่าไม่ควรปล่อยไว้

หน้าแดง ที่แสดงว่ามีปัญหา
อาการหน้าแดงกับปัญหาผิวนับเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกันโดยตรง เนื่องจากว่าผิวบริเวณใบหน้าจะมีชั้นผิวที่บางกว่าส่วนอื่นๆ ดังนั้นเมื่อสัมผัสกับสิ่งระคายเคือง ความร้อน หรือเกิดอารมณ์ ก็จะไปกระตุ้นทำให้เกิดอาการหน้าแดงขึ้นมาได้ ซึ่งจริงๆ แล้วสาเหตุของอาการหน้าแดงคุณหมอบอกว่าสามารถแบ่งได้เป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ ดังนี้
“สาเหตุแรกคือเกิดจากภายในร่างกายของแต่ละคนที่มีปัญหา และสองเป็นสาเหตุจากภายนอก โดยสาเหตุภายในที่เจอได้บ่อยมากก็คือเรื่องของกลุ่มคนที่เป็นภูมิแพ้ ไม่ว่าจะเป็นภูมิแพ้อากาศ หอบหืด หรือผิวแห้งมากกว่าปกติ กลุ่มนี้จะทำให้เกิดความระคายเคืองที่ใบหน้าได้ แล้วก็จะทำให้หน้า อีกเรื่องหนึ่งคือ เส้นเลือด ซึ่งใต้ผิวของเราจะมีเส้นเลือดค่อนข้างเยอะ แล้วถ้าหากเส้นเลือดมีความไวมาก แค่โดนกระตุ้นนิดเดียวก็ขยาย จึงเป็นที่มาของอาการหน้าแดงที่เกิดขึ้น เหมือนเวลาอายแล้วหน้าแดง ก็มาจากการที่เส้นเลือดขยาย แต่นั่นไม่ใช่อาการที่ผิดปกติ ก็อาจจะมีเหตุจากความเครียด หรือกินอาหารเผ็ดก็ทำให้เส้นเลือดขยายและหน้าแดงได้เหมือนกัน”
โรค (ที่ทำให้) หน้าแดง
ถึงแม้ว่าอาการหน้าแดง ดูเผินๆ จะเหมือนเป็นอาการธรรมดาที่เป็นได้ก็หายเอง แต่ในทางกลับกันก็มีบางโรคที่คุณหมอบอกว่าสามารถทำให้เกิดอาการหน้าแดงได้เหมือนกัน
“อันดับแรกที่ทำให้เกิดอาการหน้าแดงคือ โรคผิวหนังจากการระคายเคือง ตามมาด้วยเรื่องของอาการแพ้ ไม่ว่าจะแพ้สารที่อยู่ในเครื่องสำอาง สบู่ล้างหน้า ครีมกันแดด ซึ่งสามารถทำให้เกิดเป็นผื่นแพ้ แดง และจะต้องมีอาการคันร่วมด้วย ส่วนถ้าไม่มีอาการคัน แต่แห้งแสบ ลักษณะนี้จะเป็นการระคายเคือง ส่วนอันดับที่ 3 จะเป็นสาเหตุจากเส้นเลือดฝอยที่ใต้ผิวอักเสบ หรือ Rosacea ก็จะเป็นอีกกลุ่มหนึ่งที่ทำให้หน้าแดงง่าย โดยอาจจะเกี่ยวข้องกับการมีไรขนที่หน้า ซึ่งตัวไรนี้จะมองไม่เห็นด้วยตาเปล่า และชอบอยู่ตามรูขุมขน โดยที่ใบหน้าจะมีรูขุมขน และตัวไรขนพวกนี้ก็จะอยู่ที่หน้าเป็นปกติ ถ้าหน้ามันมาก หรือมีการทาสเตอรอยด์ที่ใบหน้าไปก็จะทำให้ตัวไรเพิ่มจำนวนขึ้น แล้วพอเพิ่มจำนวนขึ้นมากๆ ก็จะทำให้อักเสบ หน้าแดง นอกจากนี้ก็เป็นเรื่องของโรคประจำตัวอื่น อย่างโรคแพ้ภูมิตัวเองที่มีอาการแพ้แดด ผู้ป่วยกลุ่มนี้ก็จะมาด้วยเรื่องผื่นหน้าแดง แต่จะมีลักษณะเฉพาะ คือเป็นเหมือนปีกผีเสื้อบริเวณแก้มอละดั้งจมูก โดยเฉพาะส่วนที่โดนแดด”

(อยาก) สวยเป็นเหตุสังเกตได้
ขึ้นชื่อว่า “ความสวย” ใครบ้างล่ะจะไม่อยาก แต่บางครั้งความอยากสวยก็เป็นเหตุที่กลับมาทำร้าย (ผิวหน้า) เราได้เหมือนกัน เพราะฉะนั้นเรื่องนี้จึงต้องให้คุณหมออธิบาย เพื่อที่จะได้สวยสมใจ
“อาการหน้าแดงนี่มักพบได้ในคนไข้ที่เป็นภูมิแพ้ เนื่องจากว่าคนทั่วไปที่เป็นภูมิแพ้อยู่แล้วก็จะระคายเคือง หน้าแดงง่าย นอกจากนี้ก็มีสาเหตุภายนอกอื่นๆ ที่พบได้เช่น โดยเฉพาะอย่างยิ่งสาเหตุที่มาจากเรื่องความสวยความงามก็จะพบได้บ่อย ยกตัวอย่างเช่น การใช้ผลิตภัณฑ์บำรุงผิว หรือว่าผลิตภัณฑ์แต่งหน้า ที่ค่อนข้างแรง มี whitening เยอะๆ มีสารที่จะช่วยลบริ้วรอยเยอะๆ ก็จะทำให้ผิวแห้ง จนเป็นที่มาของอาการหน้าแดงได้มากขึ้น เช่นเดียวกับคนที่ชอบนวดหน้า ขัดผิว ทำทรีตเมนต์ หรือเลเซอร์บางอย่าง ก็เป็นอีกหนึ่งเหตุปัจจัยที่ทำให้ผิวจางลง และเกิดการหน้าแดงได้ในที่สุด ด้วยเลเซอร์บางชนิดพอทำเสร็จแล้วจะหน้าแดงมาก แล้วก็จะค่อยๆ ลดลงไป แต่ว่าอย่างไรก็ตาม ถ้าเกิดว่าผิวเราไปโดนแดดมันก็จะยิ่งแดงมากขึ้นได้”
หน้าแดง ลดได้แค่ระวัง!
ต่อให้อาการหน้าแดงจะไม่เรื่องใหญ่ แต่ก็ใช่จะปล่อยผ่านได้ โดยเฉพาะกับคนที่มีปัญหาผิวบอบบางแพ้ง่าย ที่คุณหมอเน้นย้ำว่าควรจะต้องดูแลเป็นพิเศษ
“สำหรับการทำทรีตเมนต์ในคนที่มีผิวเซนต์ซิทีฟอาจจะต้องปรึกษาแพทย์ว่าเรามีผิวแพ้ หน้าแดงง่ายเพื่อที่ในการทำทรีตเมนต์ หรือเลเซอร์คุณหมอจะได้เลือกให้ถูกว่าแบบไหนเหมาะกับเรา และในการเลือกครีม สำหรับคนที่มีผิวหน้าแดงง่าย ครีมบำรุงที่ใช้ก็ไม่ควรมีสารอะไรมากมาย ไม่ว่าจะเป็นกลิ่นหอม สาร whitening อย่างกรดผลไม้ หรือวิตามิน A จะทำให้หน้ายิ่งแดงมากยิ่งขึ้น เหมือนกับสารกันเสียหรือกลิ่นหอม สองอย่างนี้ก็จะทำให้เกิดการแพ้ได้ ซึ่งถ้าหากว่าเราหลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้นทั้งหมดไปแล้ว แล้วยังแดงอยู่ แบบนี้ถือว่าผิดปกติ ซึ่งก็คือต้องมาพบแพทย์ เพื่อดูว่าผลิตภัณฑ์ที่เราคิดว่าเคยใช้แล้วไม่มีปัญหาที่จริงแล้วอาจจะมีอะไรซ่อนอยู่ แล้วทำให้แพ้โดยที่ไม่รู้ตัว และที่สำคัญถ้าโดนแดดแล้วผื่นเห่อมากและมีลักษณะคล้ายผีเสื้อ จะต้องรีบมาพบแพทย์ เพื่อที่จะดูว่าเป็นโรค SLE หรือโรคแพ้แดดหรือเปล่า”
ปากไม่แดงอาจจะไม่มีแรงเดิน แต่ถ้าหน้าแดง โดยที่ไม่ได้มีสาเหตุจากแสงแดด ความร้อน และอาการเขินอาย ก็อาจทำให้หมดแรงจะเดินได้เหมือนกัน