มาทำความรู้จัก ‘Blind Trust’ ที่กำลังเป็นประเด็นเขย่าวงการการเมืองกันเถอะ!
เกิดเป็นกระแสอย่างมากเมื่อข่าววันที่ 18 มีนาคม 2562 รายงานว่า นายธนาธร จึงรุ่งเรืองกิจ หัวหน้าพรรคอนาคตใหม่ แถลงข่าวถึงกรณีการจัดการทรัพย์สินของตนเองเพื่อให้เป็นไปตามมาตรฐานขั้นต่ำทางกฎหมาย และเพื่อสร้างมาตรฐานจริยธรรมของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองให้มีความโปร่งใสมากขึ้น
ก่อนจะรู้จัก Blind Trust เราต้องรู้จักระบบการ Trust กันก่อน
‘Trust’ คือ กองทุนรูปแบบหนึ่งที่ถูกจัดตั้งขึ้นตามกฏหมาย เจ้าของทรัพย์สินจะถูกเรียกว่า Trustor ส่วนผู้รับโอนจะเรียกว่า Trustee โดยกองทุนนี้จะทำการบริหารทรัพย์สินดังกล่าวให้เพื่อป้องกันการขัดแย้งทางด้านผลประโยชน์ที่อาจเกิดขึ้นกับเจ้าของทรัพย์สิน
จริงๆแล้วการ Trust มี 2 แบบ
อย่างแรกคือแบบเพิกถอนได้ หมายถึง Trustor สามารถแก้ไขข้อกำหนด การลงทุนของ Trustee หรือ เรียกคืนทรัพย์สินที่โอนไปใน Trust ได้ ส่วนอย่างที่สองคือ Trust แบบเพิกถอนไม่ได้ Trustor จะไม่สามารถเรียกคืนทรัพย์ แก้ไขเงื่อนไขใดๆ หรือแม้กระทั่งไม่สามารถยุบ Trust ได้นอกจากจะมีคำสั่งจากศาลเท่านั้น แต่ไม่ได้หมายความว่าพอโอนเสร็จทางกองทุนจะเอาไปจัดการได้เลย เพราะก่อนจะทำการโอน Trustor จะทำการพูดคุยกับ Trustee ถึงแนวทางการบริหารทรัพย์สินของตนไว้ด้วย เพื่อให้การจัดการทรัพย์สินเป็นไปตามแนวทางที่ Trustor ต้องการมากขึ้น
คำถามคือแล้วมันช่วยแก้ไขปัญหาเรื่องผลประโยชน์ได้อย่างไร?
เมื่อนักธุรกิจผันตัวเข้ามาเล่นการเมือง พวกเขามีโอกาสที่จะออกกฎหมายหรือนโยบายต่างๆที่อาจจะเอื้อผลประโยชน์ให้แก่ธุรกิจของตนเองได้ แต่เมื่อนักธุรกิจโอนหุ้น หรือ มูลค่าทรัพย์สินของตนเองเข้าสู่กองทุน Blind Trust แล้วละก็ จะเท่ากับว่า ทรัพย์สินเหล่านั้น จะถูกบริหารจัดการภายใต้ผู้เชี่ยวชาญภายในองค์กร ที่สำคัญคือระหว่างการดำรงตำแหน่งเจ้าของทรัพย์สินจะไม่มีทางรู้ได้เลยว่าทรัพย์สินของตนเองถูกจัดการไปอย่างไร และไม่สามารถจัดการบริหารทรัพย์สินเหล่านั้นได้อีกด้วย เพราะอย่างนี้การ Trust แบบนี้จึงถูกเรียกว่า “Blind Trust ” และเมื่อพ้นจากตำแหน่งทรัพย์สินทั้งหมดก็จะถูกโอนคืนเป็นกรรมสิทธิ์ของเจ้าของเช่นเดิม แต่มูลค่าอาจมากขึ้นหรือน้อยลงก็ได้ขึ้นอยู่กับการจัดการลงทุนในช่วงที่ผ่านมาอีกที
Blind Trust จึงเป็นหนึ่งสิ่งที่ช่วยป้องกันปัญหาการทับซ้อนกันของผลประโยชน์ที่อาจเกิดขึ้นได้ สำหรับประเทศไทยแล้วนี่อาจจะดูเป็นเรื่องแปลกใหม่ แต่สำหรับที่อเมริกาหากใครที่จะเข้ามารับตำแหน่งทางการเมือง หากไม่ได้มีการจัดตั้งหรือโอนทรัพย์สินให้ Blind Trust แล้วละก็ พวกเขาจะถูกทำการตรวจสอบบัญชีทรัพย์สิน ถึงแม้จะไม่เป็นกฏข้อบังคับ แต่นักการเมืองส่วนมากในอเมริกาเลือกที่จะใช้วิธีนี้ เพื่อลดการเปิดเผยทรัพย์สิน และหลีกเลี่ยงปัญหาที่อาจจะตามมาภายหลังได้