"สะเดา" สรรพคุณดั่งตู้ยา ต้านเบาหวาน บำรุงเลือด คุมกำเนิดแบบธรรมชาติ

ประโยชน์ของสะเดา สมุนไพรรสขมที่กลายเป็น "ยาอายุวัฒนะ" ต้านเบาหวาน-บำรุงเลือด

เมื่อพูดถึง "สะเดา" ภาพแรกที่หลายคนนึกถึงคงหนีไม่พ้นเมนูเด็ดอย่าง "สะเดาน้ำปลาหวาน" ที่ทานคู่กับปลาดุกย่าง หรือ กุ้งแม่น้ำเผา แม้รสชาติจะขมติดลิ้น แต่ภายใต้ความขมนั้นกลับซ่อนความเป็น "ยา" ไว้อย่างมหาศาล ตรงตามสำนวนไทยที่ว่า "หวานเป็นลม ขมเป็นยา" อย่างแท้จริง

ข้อมูลจากกรมอนามัยระบุว่า สะเดาเป็นผักสมุนไพรพื้นบ้านที่อุดมไปด้วยโปรตีน แร่ธาตุ วิตามิน และสารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยชะลอความแก่ชรา มาเจาะลึก 14 สรรพคุณเน้นๆ ดังนี้

1. ดีท็อกซ์เลือดและบำรุงหัวใจ

ความขมของสะเดาคือยาดีในการฟอกเลือด การจิบน้ำต้มใบสะเดาวันละครั้ง จะช่วยดีท็อกซ์สารพิษตกค้างในกระแสเลือด กระตุ้นให้เลือดลมไหลเวียนสะดวก นอกจากนี้ผลของสะเดายังมีสรรพคุณช่วยขยายหลอดเลือด ทำให้การไหลเวียนโลหิตเป็นปกติ ซึ่งส่งผลดีต่อการบำรุงหัวใจโดยตรง

2. ยับยั้งเชื้อรา

สะเดาคือศัตรูตัวฉกาจของโรคผิวหนัง สารสำคัญอย่าง เกดูนิน (Gedunin) และ นิมโบลิดี (Nimbolide) ในใบและเมล็ด มีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อรา แบคทีเรีย และไวรัสได้ดีเยี่ยม ช่วยรักษาอาการคัน กลาก เกลื้อน หิด เริม ลมพิษ รวมถึงแผลพุพองจากโรคสะเก็ดเงิน และเชื้อราในร่มผ้าหรือช่องคลอด

3. ทางเลือกธรรมชาติในการ "คุมกำเนิด"

อีกหนึ่งคุณสมบัติที่น่าทึ่งคือการใช้ น้ำมันสะเดา เพื่อการคุมกำเนิด ซึ่งมีวิธีใช้ที่แตกต่างกันในชายและหญิง ในฝ่ายหญิงมีการนำน้ำมันสะเดาชุบสำลีทาบริเวณปากช่องคลอดเพื่อฆ่าเชื้ออสุจิ

4. เบาหวานและระบบย่อยอาหารเอาอยู่

ผู้ป่วยเบาหวานสามารถใช้สะเดาเป็นตัวช่วย เพราะมีฤทธิ์ยับยั้งการผลิตอินซูลินได้กว่า 50% และช่วยปรับสมดุลความอยากอาหาร นอกจากนี้ รสขมยังช่วยกระตุ้นการผลิตน้ำดี ทำให้กระเพาะอาหารย่อยไขมันได้ดีขึ้น ระบบย่อยอาหารจึงทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ

5. บำรุงกระดูกและลดปวดข้อ

ไม่ว่าจะเป็นขอบใบ เมล็ด หรือเปลือกต้น สามารถนำมาใช้บรรเทาอาการปวดบวมจากโรคไขข้อ รูมาตอยด์ และเกาต์ได้ โดยนิยมนำมาสกัดเป็นน้ำมันสำหรับทานวดคลายกล้ามเนื้อ หรือต้มดื่มเพื่อบำรุงกระดูกและข้อต่อต่างๆ ให้แข็งแรง

6. ดูแลช่องปาก ฟัน และเหงือก

เรามักเห็นสะเดาเป็นส่วนผสมในยาสีฟันสมุนไพร เพราะช่วยลดการสะสมของแบคทีเรียในช่องปาก รักษาโรคเหงือกอักเสบ รำมะนาด และลดอาการเลือดออกตามไรฟัน ทำให้สุขภาพช่องปากโดยรวมแข็งแรงขึ้น

7. เกราะป้องกันโรคร้าย: มะเร็งและมาลาเรีย

สารกลุ่มโพลีแซ็กคาไรด์และลิโมนอยด์ในสะเดา มีส่วนช่วยลดความเสี่ยงการเกิดเนื้องอก และยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็ง นอกจากนี้ สารเคมีกลุ่มนี้ยังสามารถยับยั้งเชื้อฟัลซิปารัม (P.Falciparum) ซึ่งเป็นเชื้อไข้มาลาเรียชนิดดื้อยาได้อย่างมีประสิทธิภาพอีกด้วย

จะเห็นได้ว่า "สะเดา" ไม่ได้มีดีแค่เป็นผักเคียงน้ำพริก แต่คือสมุนไพรทรงคุณค่าที่ควรหามาติดบ้านไว้รับประทาน เพื่อสุขภาพที่ดีแบบวิถีธรรมชาติ

• กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข