นักวิจัยชี้ รัสเซียส่อติดตั้งขีปนาวุธเหนือเสียงรุ่นใหม่ในเบลารุส

สำนักข่าวรอยเตอร์รายงาน ผลการศึกษาภาพถ่ายดาวเทียมของนักวิจัยสหรัฐสองราย ซึ่งแหล่งข่าววงในรายหนึ่งเผยกับรอยเตอร์ว่า ข้อค้นพบดังกล่าวสอดรับกับข้อมูลข่าวกรองสหรัฐ

ทั้งนี้ ประธานาธิบดีวลาดิมีร์ ปูติน เคยบอกชัดถึงเจตนารมณ์ติดตั้้งขีปนาวุธพิสัยกลางโอเรชนิก ที่น่าจะมีพิสัยทำการถึง 5,500 กิโลเมตรในเบลารุส แต่ยังไม่เคยมีรายงานว่าจะติดตั้งที่ใด

ผู้เชี่ยวชาญจำนวนหนึ่งกล่าวว่าการส่งขีปนาวุธโอเรชนิกไปประจำการจะแสดงให้เห็นว่าทำเนียบเครมลินกำลังใช้การข่มขู่ด้วยอาวุธนิวเคลียร์มากขึ้นเรื่อยๆ เพื่อป้องปรามสมาชิกนาโตไม่ให้จัดหาอาวุธที่สามารถโจมตีเป้าหมายลึกเข้าไปในรัสเซียให้แก่ยูเครน

รอยเตอร์สอบถามไปที่สถานทูตรัสเซียในกรุงวอชิงตัน ยังไม่ให้ความเห็น สถานทูตเบลารุสปฏิเสธให้ความเห็น ขณะที่สำนักข่าวเบลตาของทางการเบลารุส อ้างคำพูดนายวิกเตอร์ เครนิน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมเมื่อวันพุธ (24 ธ.ค.) ว่าการประจำการโอเรชนิกจะไม่เปลี่ยนแปลงสมดุลอำนาจในยุโรป และ "เป็นการตอบโต้ของเราต่อ "การกระทำก้าวร้าว" ของชาติตะวันตก

ด้านทำเนียบขาวยังไม่ให้ความเห็นกับรอยเตอร์ ขณะที่ซีไอเอปฏิเสธแสดงความเห็น

• รัสเซียปรับยุทธศาสตร์

นายเจฟฟรีย์ ลูอิส นักวิจัยจากสถาบันการระหว่างประเทศศึกษามิดเดิลเบอรีในแคลิฟอร์เนีย และนายเดกเคอร์ อีฟเลธ จากองค์กรวิจัยและวิเคราะห์ซีเอ็นเอในเวอร์จิเนีย กล่าวว่า พวกเขาอ้างอิงข้อมูลจากบริษัทดาวเทียมเชิงพาณิชย์ Planet Labs มาเป็นหลักฐานในการสรุปว่าขีปนาวุธโอเรชนิกถูกติดตั้งใช้งาน โดยภาพดังกล่าวแสดงให้เห็นลักษณะที่สอดคล้องกับฐานยิงขีปนาวุธทางยุทธศาสตร์ของรัสเซีย

สองนักวิจัยกล่าวว่า มีความแน่นอน 90% ว่าเครื่องปล่อยยิงโอเรชนิกเคลื่อนที่ถูกติดตั้งที่ฐานทัพอากาศเดิมใกล้เมืองคริเชฟ ห่างจากกรุงมินส์กของเบลารุสไปทางตะวันออกราว 307 กิโลเมตร และห่างจากกรุงมอสโกทางตะวันตกเฉียงใต้ 478 กิโลเมตร

เมื่อเดือน พ.ย.2024 รัฐบาลมอสโกเคยทดสอบขีปนาวุธโอเรชนิก ภาษารัสเซียแปลว่าต้นฮาเล ติดหัวรบธรรมดาโจมตีเป้าหมายในยูเครน ซึ่งปูตินอวดว่าไม่สามารถสกัดกั้นได้เนื่องจากความเร็วสูงเกินกว่ามัค 10

จอห์น โฟร์แมน ผู้เชี่ยวชาญจากแชทแฮมเฮาส์ ซึ่งเคยดำรงตำแหน่งผู้ช่วยทูตฝ่ายกลาโหมของอังกฤษในมอสโกและเคียฟ กล่าวว่า ปูตินวางแผนที่จะติดตั้งอาวุธดังกล่าว “ในเบลารุสเพื่อขยายพิสัยทำการเพิ่มเติมไปยังยุโรป” ความเคลื่อนไหวนี้เป็นปฏิกริยาตอบโต้แผนการประจำการขีปนาวุธดั้งเดิมของสหรัฐในเยอรมนีปีหน้า เช่น ขีปนาวุธเหนือเสียงพิสัยกลาง “ดาร์กอีเกิล”

การติดตั้งโอเรชนิกจะเกิดขึ้นก่อนสนธิสัญญานิวสตาร์ต 2010 จะหมดอายุลงในไม่กี่สัปดาห์ นิวสตาร์ตเป็นสนธิสัญญาระหว่างสหรัฐกับรัสเซียฉบับล่าสุด จำกัดการประจำการอาวุธนิวเคลียร์เชิงยุทธศาสตร์ระหว่างสองมหาอำนาจนิวเคลียร์รายใหญ่สุดของโลก

หลังเดือน ธ.ค.2024 ปูตินกล่าวกับประธานาธิบดีอเล็กซานเดอร์ ลูคาเชนโก ของเบลารุสว่า โอเรชนิกอาจประจำการในเบลารุสครึ่งหลังของปีนี้ ส่วนหนึ่งของยุทธศาสตร์รัสเซียฉบับปรับปรุง โดยการติดตั้งอาวุธนิวเคลียร์นอกประเทศครั้งแรกนับตั้งแต่สงครามเย็น

สัปดาห์ก่อนลูคาเชนโกกล่าวว่า ขีปนาวุธชุดแรกประจำการแล้ว แต่ไม่ได้ระบุที่ตั้ง

ลูคาเชนโกเคยกล่าวว่าขีปนาวุธโอเรชนิกมากถึง 10 ลูกจะถูกประจำการในเบลารุส อย่างไรก็ตาม นักวิจัยของสหรัฐเชื่อว่าสถานที่ดังกล่าวสามารถรองรับแท่นยิงได้เพียง 3 แท่นเท่านั้น ส่วนที่เหลืออาจจะถูกนำไปติดตั้งที่อื่น

ด้านประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ของสหรัฐกำลังหาทางบรรลุข้อตกลงกับมอสโกเพื่อยุติสงครามในยูเครน ที่เรียกร้องมาตลอดให้พันธมิตรตะวันตกส่งอาวุธซึ่งสามารถโจมตีลึกเข้าไปในรัสเซียได้

ขณะนี้ทรัมป์ปฏิเสธคำขอจากเคียฟ ที่ต้องขีปนาวุธร่อนโทมาฮอว์กขีดความสามารถโจมตีถึงกรุงมอสโกได้ อังกฤษและฝรั่งเศสเป็นฝ่ายจัดหาขีปนาวุธร่อนให้ยูเครน ส่วนเยอรมนีประกาศในเดือน พ.ค.ว่าจะร่วมผลิตขีปนาวุธพิสัยไกลกับยูเครน โดยไม่มีข้อจำกัดเรื่องพิสัยทำการหรือเป้าหมาย

• เร่งก่อสร้าง

นักวิจัยอเมริกันเผยว่า การศึกษาภาพถ่ายดาวเทียมของ Planet Labs เห็นโครงการก่อสร้างที่เร่งรีบเริ่มต้นระหว่างวันที่ 4-12 สิงหาคม และมีลักษณะที่สอดคล้องกับฐานยิงขีปนาวุธเชิงยุทธศาสตร์ของรัสเซีย

อีฟเลธกล่าวว่า “จุดสังเกตที่ชัดเจนอย่างหนึ่ง” ในภาพถ่ายเมื่อวันที่ 19 พฤศจิกายน คือ “จุดขนถ่ายทางรถไฟระดับทางการทหาร”ล้อมรอบด้วยรั้วรักษาความปลอดภัย ซึ่งขีปนาวุธ แท่นยิงเคลื่อนที่ และส่วนประกอบอื่นๆ อาจถูกขนส่งทางรถไฟมายังจุดนี้

ลูอิสเสริมถึงลักษณะเด่นอีกหนึ่งอย่างคือการเทพื้นคอนกรีตที่ปลายรันเวย์แล้วถมด้วยดิน ซึ่งเขาเรียกว่า “สอดคล้องกับจุดปล่อยเครื่องบินพรางตัว”

พาเวล พอดวิก ผู้เชี่ยวชาญด้านกองกำลังนิวเคลียร์ของรัสเซียจากเจนีวาไม่แน่ใจว่าการประจำการขีปนาวุธโอเรชนิกจะให้ประโยชน์ทางทหารหรือทางการเมืองเพิ่มเติมแก่มอสโกมากไปกว่าการสร้างความมั่นใจให้เบลารุสว่าจะได้รับการคุ้มครองจากรัสเซีย

“ผมไม่แน่ใจว่าตะวันตกจะมองเรื่องนี้อย่างไร แตกต่างจากติดตั้งในรัสเซียตรงไหน” พอดวิกตั้งข้อสังเกต

แต่ลูอิสกล่าวว่า การประจำการขีปนาวุธโอเรชนิกในเบลารุสเน้นย้ำให้เห็นว่า การที่รัสเซียประจำการอาวุธนิวเคลียร์นอกดินแดนของตนนั้นเป็นการส่ง “สารทางการเมือง”แสดงให้เห็นถึงการพึ่งพาอาวุธนิวเคลียร์ที่เพิ่มมากขึ้นของรัสเซีย

“คุณลองนึกภาพดูสิว่าถ้าเราติดตั้งขีปนาวุธนำวิถีโทมาฮอว์กติดหัวรบนิวเคลียร์ในเยอรมนีแทนที่จะเป็นแบบธรรมดาจะเป็นอย่างไร” ลูอิสกล่าว

“ไม่มีเหตุผลทางทหารใดๆ ที่จะติดตั้งระบบนี้ในเบลารุส มีแต่เหตุผลทางการเมืองเท่านั้น”