คำว่า “ซาโยนาระ” ถือเป็นคำนึงในภาษาญี่ปุ่นที่คนไทยรู้จักกันดีที่สุด แม้จะไม่เคยเรียนภาษาญี่ปุ่นก็ตามนะครับ เชื่อว่าถ้าพูดคำนี้ขึ้นมา หลาย ๆ คนก็คงจะรู้ความหมายของคำนี้เป็นอย่างดี ว่ามันหมายถึง “ลาก่อน” ใช่ไหมครับ
จริง ๆ แล้วความหมายของคำว่าซาโยนาระในปัจจุบันนี้ มีความหมายที่ลึกซึ้งแฝงอยู่ค่อนข้างมาก และแม้มันจะเป็นคำที่ทุกคนรู้จักกันดี แต่เรื่องน่าแปลกก็คือ เราจะพบว่าในปัจจุบัน แทบไม่มีคนญี่ปุ่นที่ใช้คำว่า “ซาโยนาระ” ในชีวิตจริงสักเท่าไร …
คำว่าซาโยนาระนั้นในอดีตแล้ว ตามพจนานุกรมของญี่ปุ่นอธิบายไว้ว่ามันเป็นคำที่ถูกตัดทอนให้สั้นลง มาจากคำเต็ม ๆ ว่า “ซาโยนาระบะ” หรือ “โซะเรนาระบะ” ซึ่งมีความหมายที่ค่อนข้างซับซ้อน ถ้าอธิบายหมดก็คงจะยืดยาว แต่เอาเป็นว่าพอตัดคำลงมาเหลือเป็นคำว่าซาโยนาระก็จะมีความหมายถึงการบอกลา
คำ ๆ นี้มักจะอยู่ในบทเรียนภาษาญี่ปุ่นชั้นเริ่มต้นเสมอ เป็นบทเรียนแรก ๆ ในความหมายของการใช้พูดในการจากลาอย่างสุภาพ ดังนั้นปัจจุบันเราจะเห็นคนที่ยังใช้คำนี้ในชีวิตประจำวันหลัก ๆ คือกลุ่มเด็กเล็กที่เพิ่งเริ่มเรียนภาษาญี่ปุ่นในโรงเรียน ที่มักจะพูดกับคุณครูเมื่อยามต้องจากลากันนั่นเอง
แล้วทำไมผู้ใหญ่และคนทั่วไปถึงไม่ค่อยใช้คำว่า “ซาโยนาระ” ในชีวิตประจำวันแล้วล่ะ ?
จากการสำรวจคนญี่ปุ่นในปัจจุบันเขาบอกว่าประมาณ 70% ของคนญี่ปุ่นนั้นเลิกใช้คำว่าซาโยนาระนี้ไปแล้วนะครับ ยิ่งถ้าเป็นกลุ่มวัยรุ่นนี่จำนวนเปอร์เซ็นต์ของคนที่เลิกใช้คำนี้ก็จะยิ่งเพิ่มมากขึ้น เหตุผลนั้นเป็นเพราะว่าคำว่า “ซาโยนาระ” ในปัจจุบันนี้นั้นคนญี่ปุ่นจะถือว่ามีอารมณ์โศกเศร้าปนอยู่ในคำนี้ค่อนข้างมากครับ
คนญี่ปุ่นเขามีความรู้สึกว่า การใช้คำว่าซาโยนาระนั้นมันหมายถึง การจากลาที่ไม่มีวันจะได้พบเจอกันอีก การที่เราใช้คำว่าซาโยนาระกับคนอื่นนั้น อาจจะหมายถึงว่า ฉันไม่อยากเจอเธออีกแล้ว หรือ เราคงไม่ได้เจอกันอีกแล้ว ซึ่งนอกจากมันจะเศร้าแล้วมันยังเป็นการทำร้ายจิตใจคนอื่นอีกด้วย …
ส่วนสาเหตุที่คำว่าซาโยนาระเคยใช้กันได้อย่างเป็นปกติในสมัยก่อน และอยู่ในบทเรียนภาษาญี่ปุ่นเล่มแรก กลับกลายเป็นคำที่มีความหมายอันแสนเศร้าจนคนญี่ปุ่นเลิกใช้ไปนั้น สาเหตุก็เป็นเพราะว่า คำว่าซาโยนาระนั้นเป็นคำที่ถูกใช้ค่อนข้างมากในบทกวี ซึ่งในปัจจุบันก็จะพบคำว่าซาโยนาระอยู่ใน เพลง หนัง ละคร หรือแม้แต่การ์ตูน ซึ่งแน่นอนว่าฉากในละครที่มักจะใช้คำนี้ ก็คือฉากบอกลาระหว่างหนุ่มสาวที่จะไม่ได้เจอกันอีกแล้ว น้ำตาค่อย ๆ ไหลลงมา พร้อมกับพูดคำว่าซาโยนาระ ฉันรักเธอนะ แต่ฉันต้องลาก่อน … พูดง่าย ๆ ก็คือฉากบอกเลิกนั่นแหละครับ
ยิ่งถ้าเป็นในเพลงนี่ก็ยิ่งชัดเจน เพราะคำว่าซาโยนาระเป็นคำที่ถูกหยิบมาใช้บ่อยมากในเพลงเศร้า ไม่ว่าจะอดีตหรือปัจจุบัน เรียกว่าพอเศร้า พอจากลากันก็ใช้คำว่าซาโยนาระไว้ก่อน เรียกว่าถ้ามีคำนี้ต้องมีคนอกหักอย่างแน่นอน ขอยกตัวอย่างเพลงโปรดของผมสักเพลงก็แล้วกัน
เพลง ซาโยนาระ โดยซากุราโกะ โอฮาระ
ซาโยนาระ … ฉันคงจะไม่อาจลืมมัน
ว่าครั้งหนึ่งเคยรักเธอมากที่สุดในโลกใบนี้
ฉันจะไม่ร้องให้อีกแล้ว จะไม่หันกลับไปอีกแล้ว
ฉันจะมีชีวิตต่อไป ก้าวไปสู่วันพรุ่งนี้
จะเห็นได้ว่าคำว่าซาโยนาระนั้นมักจะถูกใช้เพลงเพลงเศร้า ในความหมายของการจากลาเมื่อความรักจบลงเป็นส่วนใหญ่ครับ ดังนั้นคนญี่ปุ่นก็เลยมีความรู้สึกว่าถ้านำคำนี้มาใช้ในชีวิตจริง มันก็จะสื่อความหมายไปในทางนั้นด้วย ก็เลยหลีกเลี่ยงไปใช้คำอื่นแทนดีกว่า เช่นถ้าพูดกับเพื่อนก็จะใช้คำว่า
「じゃあね」จ้าเนะ ,「またね」มาตะเนะ ที่แปลว่าแล้วเจอกัน
「バイバイ」ซึ่งก็คือคำว่าบ๊ายบาย เหมือนคนไทยเรานี่แหละครับ
แม้แต่การบอกเลิกกันในชีวิตจริง ส่วนใหญ่คนญี่ปุ่นก็จะไม่พูดตรง ๆ ใส่หน้าอีกฝ่ายไปว่าซาโยนาระหรอกนะครับ เพราะคนญี่ปุ่นนั้นมีนิสัยที่ชอบพูดแบบอ้อมค้อม ไม่ก็ตัดสัมพันธ์โดยการหายไปเลยให้อีกฝ่ายรู้ตัวเองมากกว่า ยกเว้นในกรณีที่ทะเลาะกันอย่างรุนแรงแล้วอยากให้อีกฝ่ายรู้สึกเจ็บปวด แบบนี้ก็สามารถพูดใส่หน้าได้เลยว่า ซาโยนาระ ประมาณว่าชาตินี้จะไม่ขอเจอแกอีกแล้ว !!
นอกจากนี้คำว่าซาโยนาระก็ยังสามารถใช้ได้ในการกล่าวคำอำลาอย่างเป็นทางการอีกด้วย ไม่ว่าจะเป็นการกล่าวคำอำลาหลังเรียนจบ หรือการกล่าวลาเมื่อมีใครคนใดคนหนึ่งเสียชีวิตจากไป ด้วยความรู้สึกเศร้าที่ปนอยู่ในคำว่า “ซาโยนาระ” นั้น เรียกว่าพอพูดคำนี้ออกมาผู้ฟังก็จะรู้สึกน้ำตาเอ่อขึ้นมาเลยทีเดียว
นั่นก็ทำให้เห็นว่าแม้คำว่าซาโยนาระจะถือเป็นคำภาษาญี่ปุ่นพื้นฐานที่ทุกคนที่เรียนภาษาญี่ปุ่นก็จะได้เรียนเป็นคำแรก ๆ แต่ในปัจจุบันก็แทบจะไม่มีใครที่ใช้คำนี้ในชีวิตประจำวันอีกต่อไปแล้ว ดังนั้นสุดท้ายนี้ แม้ปีนี้กำลังจะหมดลงแล้วเราจะต้องจากกัน แม้ไม่รู้จะได้พบกันอีกเมื่อไร แต่ผมก็คงจะไม่กล่าวคำว่า ซาโยนาระ ที่แปลว่า ลาก่อน หรอกนะครับ แต่คงจะขอกล่าวคำว่า มาตะเนะ ที่แปลว่า แล้วเราจะพบกันใหม่ แทนก็แล้วกัน …
แล้วพบกันใหม่นะครับ …
ช่องทางการติดตามเพิ่มเติม
Facebook :Eak SummerSnow
Youtube : Eak SummerSnow