วิงเวียนเมื่อไร ให้คิดถึงเรา..เปิดที่มาของ 'ยาดม' ของใช้ติดตัวที่ทุกคนต้องมี - เรื่องใกล้ใกล้ตัว

รู้สึกเวียนหัวเมื่อใด หยิบขึ้นมาดมสักหนึ่งฟื้ดก็ชื่นใจ..

สิ่งนี้คือไอเทมที่อยู่คู่กับคนไทยและกลายเป็นพฤติกรรมประจำตัวของหลาย ๆ คนที่ขาด 'ยาดม' ไม่ได้ สัปดาห์นี้ เรื่องใกล้ใกล้ตัว เลยขอพาทุกคนมาเปิดประวัติของของใช้ติดตัวชิ้นนี้ว่ามีที่มาที่ไปอย่างไร และจากจุดไหนที่ทำให้ยาดมกลายเป็นขวัญใจของคนจากหลากหลายประเทศทั่วโลก มาหาคำตอบไปพร้อมกันได้ในบทความนี้

ประวัติศาสตร์กว่า 6,000 ปีของศาสตร์แห่งการ 'ดม'

ถ้าย้อนเรื่องเล่าประวัติศาสตร์โลก มีหลักฐานที่พบเรื่องการใช้กลิ่นหอมของสมุนไพรเพื่อสรรพคุณทางการรักษาเมื่อ 6,000 ปีที่แล้ว นอกจากในอารยธรรมอียิปต์ที่ใช้กลิ่นหอมที่เกิดจากการเผาเอาไว้บูชาเทพเจ้าแล้ว ในฝั่งของจักรวรรด์โรมัน ก็มีการใช้กลิ่นในการบำบัดรักษา ส่วนในประเทศจีน ช่วง 2,700 ปีก่อนคริสตกาลก็มีการจดบันทึกถึง 'สารหอมจากพืชธรรมชาติ' ถึง 300 ชนิด

สำหรับการปรากฏตัวของยาดมครั้งแรกในประวัติศาสตร์ของไทย ได้มีการกล่าวถึงการใช้กลิ่นเพื่อเพิ่มความสดชื่นในนิราศภูเขาทองของสุนทรภู่ ที่แต่งขึ้นจากการตามเสด็จพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย (รัชกาลที่ 2) โดยตอน ๆ หนึ่งพูดถึง 'กลิ่นสุคนธ์' และ 'ละอองอบรสรื่นชื่นนาสา' ซึ่งคอนเฟิร์มว่าเริ่มมีการดมกลิ่นหอมของดอกไม้เพื่อเพิ่มความกระปรี้กระเปร่าและเติมความสดชื่นตั้งแต่สมัยนั้นแล้ว'

จากยาดมตำรับชาวบ้านสู่ "ยาดมตราโป๊ยเซียน"

สูตรยาดมที่ทำขึ้นใช้เองในครัวเรือนมีอยู่หลากหลายมาก ๆ หากเป็นคนไทยโบราณในภาคกลางจะนิยมนำเอาผิวส้มโอมือกับเครื่องหอมอื่น ๆ มาใช้ อีกสูตรที่นิยมกันก็คือเอาพิมเสนมาทำเป็นยาดม จากตำรับชาวบ้าน ยาดมที่ถูกพัฒนากลายเป็นสินค้าที่ถูกผลิตในสเกลใหญ่ขึ้น ครั้งแรกก็คือเมื่อยาดมตราโป๊ยเซียนได้ถือกำเนิดในปีพ.ศ. 2479 ตอนนั้นเป็นสูตรยาดม Pe-Pex และมีการพัฒนาหลอดยาดมให้สามารถใช้แบบทูอินวัน กลายมาเป็นสโลแกน "ใช้ดมใช้ทาในหลอดเดียวกัน" ที่เราพูดกันติดปาก สร้างต้นแบบของยาดมให้กับท้องตลาด รวมถึงก่อรายได้ให้กับโป๊ยเซียนมากถึง 3,000 ล้าน

ยาดม โกอินเตอร์

ภูมิปัญญาแบบไทย ๆ ตกอยู่ในความสนใจของชาวต่างชาติอย่างเป็นที่สุด โดยเฉพาะสำหรับนักท่องเที่ยวที่เคยเดินทางมาเมืองไทยและเห็นอิทธิพลของยาดมที่มีต่อการใช้ชีวิตของพวกเรา อย่างรายการโทรทัศน์ในประเทศญี่ปุ่นนี้ก็ได้ทำสกู๊ปเล็ก ๆ เกี่ยวกับยาดมของไทย รวมไปถึงการให้แขกรับเชิญในรายการได้ทดลองใช้กันด้วย

รายการญี่ปุ่นติดใจยาดมคนไทย555

Posted by Daisuki JDrama on Tuesday, October 12, 2021

ยาดมกลายเป็นไอเทมที่ฮือฮาในญี่ปุ่นขึ้นมาทันใด ขนาดที่ว่าหากคุณเดินเข้าร้านขายของที่ระลึกในบางเมือง หรือเป็นร้านที่รวมเอาของแปลก ๆ จากหลาย ๆ ประเทศ ก็จะเจอกับป้ายที่เขียนเอาไว้ว่า Ya-dom หรือ Inhaler พร้อมกับแผงยาดมจากบ้านเราวางขาย ซึ่งเมื่อสอบถามเพื่อน ๆ ชาวญี่ปุ่นแล้ว คนที่ติดใจส่วนใหญ่จะชอบใช้ยาดมระหว่างชั่วโมงการทำงานที่ยาวนานเพราะการสูดยาดมแรง ๆ เป็นการเติมพลัง ทำให้พวกเขาเฟรชขึ้นมาได้ทันที

นอกจากการปรากฏตัวในสื่อญี่ปุ่นแล้ว การเผยแพร่วัฒนธรรมของยาดมยังเกิดขึ้นตามงานเทศกาลดนตรี หรือปาร์ตี้ต่าง ๆ ด้วย ซึ่งหนึ่งในอีเวนต์ที่ทำให้ชาวต่างชาติถึงกับเสพติดการดมยาดมก็คือฟูลมูนปาร์ตี้ บล็อกเกอร์หญิงที่ชื่อว่า Orana Velarde ได้เขียนบนเว็บไซต์ของเธอว่ายาดมนี่ล่ะที่เป็นไอเทมที่ขาดไม่ได้ของสายปาร์ตี้ บางคนเต้นไป เอายาดมเสียบจมูกทิ้งเอาไว้ก็มี และใครที่เคยไปพงันจะต้องรู้จักสิ่งนี้อย่างแน่นอน

View this post on Instagram

A post shared by ARMA Herbal | Aroma Inhaler (@armaherbal)

ยาดม 4.0

พัฒนาการของวงการยาดมเต็มไปด้วยสีสัน นอกจากการคิดค้นสูตรใหม่ ๆ ทั้งการผสมกลิ่นอโรม่าหรือกลิ่นผลไม้อื่น ๆ เข้าไป หรือการครีเอตยาดมสูตรน้ำสำหรับหยดบนหน้ากากอนามัย รูปโฉมของยาดมก็มีการปรับให้สวยขึ้นด้วย จากแท่งพลาสติกธรรมดา ๆ ตอนนี้เรามียาดมในกระปุกดีไซน์มินิมอล มียาดมแบบหัวลูกกลิ้งเนื้อออยล์ ยาดมสูตรออร์แกนิก รวมไปถึงยาดมแบบเปลี่ยนไส้รีฟิลได้ หน้าตาโฉบเฉี่ยวอย่างชิ้นนี้จากแบรนด์ Arma วางขายอีกด้วย

วิงเวียน หน้ามืดคล้ายจะเป็นลมเมื่อไร คว้ายาดมมาใช้ก็หายพลัน ไม่ว่าจะกี่ปีผ่านไปยาดมก็ยังคงมีบทบาทสำคัญในฐานะยาสามัญประจำทุกบ้าน และของใช้ที่เราพกติดตัวกันเป็นประจำ สิ่งที่น่าสนุกคือการได้รอดูการพัฒนาโปรดักต์แบบใหม่ ๆ ออกมาวางขายในท้องตลาด ในอนาคตอันใกล้นี้ คงมียาดมในรูปแบบเจ๋ง ๆ ออกมาให้เราลองใช้อีกมากมายอย่างแน่นอน

อ้างอิง

เว็บไซต์กรุงเทพธุรกิจ

เว็บไซต์ SME THAILAND CLUB

บล็อกของ Orana Velarde บน Medium