"มข.-วช." มอบชุดคัดกรอง "พยาธิใบไม้ตับ" 4 หมื่นชุด ให้กรมควบคุมโรค

มข. จับมือ วช. มอบชุดตรวจคัดกรอง "พยาธิใบไม้ตับ" แบบรู้ผลเร็ว 40,000 ชุด ให้กรมควบคุมโรค หวังส่งเสริมสุขภาพประชาชน ถวายเป็นพระราชกุศล พระบรมราชชนนีพันปีหลวง 90 พรรษา

สถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ร่วมกับ สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ได้จัดพิธีมอบชุดตรวจคัดกรอง พยาธิใบไม้ตับ สำเร็จรูปชนิดเร็ว (OV-Rapid diagnosis test; OV-RDT) ให้แก่ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข เพื่อใช้ใน “โครงการส่งเสริมสุขภาพประชาชนสุขภาพดี ถวายเป็นพระราชกุศลในวโรกาสเฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 90 พรรษา”

โดยมี รศ.นพ.อภิชาติ จิระวุฒิพงศ์ คณบดีคณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ศ.นพ.ณรงค์ ขันตีแก้ว รักษาการแทนผู้อำนวยการสถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี คุณวราภรณ์ สุชัยชิต หัวหน้าภารกิจการวิจัยและนวัตกรรมของประเทศด้านการแพทย์และสาธารณสุข สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ ศ.ดร.ไพบูลย์ สิทธิถาวร หัวหน้านักวิจัยผู้คิดค้นนวัตกรรม และ รศ.ดร.วัชรินทร์ ลอยลม เลขานุการและกรรมการสถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี

ผู้รับมอบชุดตรวจฯ ประกอบด้วย นพ.โสภณ เอี่ยมศิริถาวร รองอธิบดีกรมควบคุมโรค นพ.สมาน ฟูตระกูล ผู้อำนวยการสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 7 ขอนแก่น พญ.ศศิธร ตั้งสวัสดิ์ ผู้อำนวยการสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 8 อุดรธานี และ นพ.หัสชา เนือยทอง รองนายแพทย์สาธารณสุขจังหวัดมหาสารคาม ณ ห้องสิริคุณากร 4 ชั้น 2 อาคารสิริคุณากร สำนักงานอธิการบดี มหาวิทยาลัยขอนแก่น เมื่อวันที่ 4 สิงหาคม 2565 ที่ผ่านมา

รศ.นพ.อภิชาติ จิระวุฒิพงศ์ กล่าวว่า มหาวิทยาลัยขอนแก่นได้รับการสนับสนุนจากสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ในการให้ทุนอุดหนุนการดำเนินงานวิจัยในการพัฒนานวัตกรรมชุดตรวจคัดกรอง พยาธิใบไม้ตับ สำเร็จรูป ชนิดเร็ว OV-RDT โดยจะได้มอบชุดตรวจคัดกรองดังกล่าวให้แก่กรมควบคุมโรค จำนวน 40,000 ชุด นำไปใช้สำหรับประชาชนในเขตป้องกันควบคุมโรคที่ 1, 2, 6, 7, 8, 9 และเขต 10 ประกอบด้วย

• เชียงใหม่
• พิษณุโลก
• ชลบุรี
• ขอนแก่น
• อุดรธานี
• นครราชสีมา
• อุบลราชธานี

เป็นการสนับสนุนให้ประชาชนเข้าถึงระบบบริการสาธารณสุขโดยง่าย สะดวก รวดเร็ว ซึ่งส่งผลให้การป้องกันควบคุมโรคในชุมชนมีความต่อเนื่องและมีประสิทธิภาพมากขึ้น เพื่อถวายเป็นพระราชกุศลในวโรกาสเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร ทรงเจริญพระชนมายุครบ 70 พรรษา สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 90 พรรษา

"ทั้งนี้ คณะนักวิจัยจากสถาบันวิจัย มะเร็งท่อน้ำดี ได้ดำเนินการพัฒนานวัตกรรมชุดตรวจคัดกรองพยาธิใบไม้ตับสำเร็จรูป ชนิดเร็ว OV-RDT สำหรับตรวจวินิจฉัยโรคพยาธิใบไม้ตับในชุมชน อย่างเต็มความสามารถ เพื่อให้สามารถนำไปใช้ให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดแก่ประเทศชาติต่อไป”

หนุนยุทธศาสตร์ “กำจัดโรคพยาธิใบไม้ตับ

ด้าน นพ.โสภณ เอี่ยมศิริถาวร กล่าวขอบคุณ มหาวิทยาลัยขอนแก่น สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ และคณะนักวิจัยผู้คิดค้นนวัตกรรมจากสถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี ว่า ชุดตรวจคัดกรองพยาธิใบไม้ตับสำเร็จรูปชนิดเร็ว OV-RDT ที่ได้รับในครั้งนี้ ถือเป็นเครื่องมือสนับสนุนแผนยุทธศาสตร์ “กำจัดโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี ปี 2559-2568” ได้เป็นอย่างดีและเห็นผลเป็นรูปธรรม การตรวจปัสสาวะนี้จะเป็นปัจจัยหนึ่งที่จะทำให้สามารถค้นหาผู้ติดเชื้อที่แท้จริง ให้ได้รับยารักษาเพื่อการกำจัดโรคพยาธิใบไม้ตับได้ทันท่วงที ทั้งยังให้ผลการตรวจเชิงปริมาณที่สัมพันธ์กับความหนาแน่นของพยาธิ ทำให้สามารถนำมาใช้ในการตรวจประเมินหลังการให้ยารักษา

"รวมไปถึงการหาอัตราการติดเชื้อซ้ำหรือการติดเชื้อใหม่ได้ด้วย โดยกรมควบคุมโรค สามารถเก็บตัวอย่างจากประชากรเป้าหมายจำนวนมากได้ง่ายและรวดเร็ว ซึ่งจะทำให้มีความเป็นไปได้ในการตรวจเพื่อครอบคลุมกลุ่มประชากรที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อพยาธิใบไม้ตับทั่วประเทศ ที่มีอยู่กว่า 6-10 ล้านคน ชุดตรวจคัดกรองนอกจากจะเป็นเครื่องมือในการควบคุมเพื่อกำจัดพยาธิเชิงพื้นที่สนับสนุนแนวนโยบายการกำจัดพยาธิใบไม้ตับเพื่อลดมะเร็งท่อน้ำดีของประเทศไทย แล้ว ยังนำไปสู่ความสำเร็จในการควบคุมโรคพยาธิใบไม้ตับ ส่งผลลดความเสี่ยงอุบัติการณ์การเกิดมะเร็งท่อน้ำดีต่อไป”

ชุดตรวจพยาธิใบไม้ตับสำเร็จรูปชนิดเร็ว

สำหรับชุดตรวจพยาธิใบไม้ตับสำเร็จรูปชนิดเร็ว (OV-RDT) เป็นนวัตกรรมที่สถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้คิดค้นและพัฒนาการนวัตกรรมการตรวจวินิจฉัยพยาธิใบไม้ตับด้วยวิธีใหม่ โดยใช้ตัวตรวจจับจำเพาะหรือโมโนโคลนอลแอนติบอดี (monoclonal antibody) ที่มีความจำเพาะต่อพยาธิใบไม้ตับ และเป็นสารตรวจจับสิ่งคัดหลั่ง หรือแอนติเจนของพยาธิใบไม้ตับในปัสสาวะ

เป็นการพัฒนาต่อยอดจากการตรวจวิธี ELISA ให้มีรูปแบบที่ง่ายขึ้น ใช้เวลาสั้นลง และใช้ได้ในภาคสนาม โดยการตรวจใช้เวลาเพียง 10 นาที ทั้งนี้ ได้ดำเนินการขออนุญาตขึ้นทะเบียน อย.แล้ว แต่ยังอยู่ในขั้นตอนการผลิตเชิงพาณิชย์ ในอนาคตอันใกล้ ประชาชนจะสามารถซื้อชุดตรวจคัดกรองพยาธิใบไม้ตับสำเร็จรูปชนิดเร็ว OV-RDT เพื่อให้ตรวจคัดกรองได้เอง