เวลามากกว่าปีแล้ว ที่เมียนมาไร้เสถียรภาพ การพ่ายแพ้กองกำลังติดอาวุธของชาติพันธุ์กลุ่มต่างๆ โดยเฉพาะในรัฐฉานตอนเหนือของเมียนมาติดชายแดนจีน ถูกหยิบยกจากทั้งสื่อและผู้นำทางนโยบายทั้งในไทยและต่างประเทศ
ข้อสรุปคล้ายกันคือ ไม่น่าเชื่อ กองทหารของรัฐบาลเมียนมาที่มีกองกำลัง อาวุธและประสบการณ์ กลับพ่ายแพ้ต่อกองกำลังฝ่ายต่างๆ
ความไร้เสถียรภาพในเมียนมาไม่เหมือนในอดีตที่ประเทศเมียนมาแยกกันเป็นส่วนๆ หลายพื้นที่เป็นของกลุ่มชาติพันธุ์ พวกเขาเรียกร้องการแยกเป็นประเทศ แต่ข้อเรียกร้องนี้ไม่เคยสำเร็จ
ความไร้เสถียรภาพครั้งนี้ ไม่เพียงเกิดจากกำลังและอาวุธของกลุ่มชาติพันธุ์ แต่มีบทบาทจีนเข้ามาเกี่ยวข้องด้วย
ยุทธการ 1027 (Operation 1027)
ยุทธการ 1027 เป็นความร่วมมือของกองกำลังติดอาวุธของกลุ่มชาติพันธุ์หลายกลุ่ม ที่นำโดย Three Brotherhood Alliance ได้แก่ ทหารอาระกัน (Arakan Army-AA), Myanmar National Democratic Alliance Army-MNDAA และ Ta’ang National Liberation Army-TNLA ร่วมมือกับกองกำลังชนกลุ่มน้อยอื่นๆ โจมตีกองทหาร ตำรวจ ของรัฐบาลเมียนมา ยึดเมืองหลายเมือง โดยเฉพาะในรัฐฉานตอนเหนือ เป้าหมายหลักเพื่อลดการใช้อุบายใช้แรงงานบังคับบริเวณชายแดนเมียนมา-จีน
แต่กระทบการค้าชายแดนจีน-เมียนมาที่มีมูลค่าสูง ฝ่ายรัฐบาลเสียหายอย่างไม่คาดคิด
จีนกังวลมากต่อจังหวัดต่างๆ ทางทิศใต้ตะวันตก ซึ่งอาจทำให้จีนเกิดความไม่มั่นคงด้านพลังงานด้วย
จุดเริ่มต้น
ความจริงแล้ว ตุลาคม 2023 จีนเพิ่มขอบเขตการกำจัดองค์กรอาชญากรรมข้ามชาติบริเวณชายแดน เพื่อรักษาผลประโยชน์ของตนเองโดย เป้าหมายทันทีคือ สร้างเสถียรภาพชายแดน เพื่อให้การค้ากลับคืนมา
จีนพยายามทำให้กำลังฝ่ายต่อต้านรัฐบาลเมียนมาแตกแยก และบังคับให้เจรจาหยุดยิง แต่ผลเกิดตรงกันข้าม
ความจริงแล้ว จีนมี 2 เป้าหมาย จีนเคยขอร้องพลเอกอาวุโส มิน อ่อง ลาย กลางปี 2023 ให้ทำลายปฏิบัติการล่อลวงข้ามพรมแดนใช้แรงงานจีนเป็นแรงงานบังคับ แต่ไม่มีการตอบสนองใดๆ
กันยายน 2023 จีนเริ่มมองทางอื่นจัดการ รวมทั้งจับกุมและคุมขังผู้นำทหารและใช้ตำรวจจีนในบางพื้นที่ซึ่งเป็นศูนย์การล่อลวง
หนทางใหม่นี้เกิด MADAA และ องค์กรทหารกลุ่มชาติพันธุ์ (Ethnic Armed Organization-EAOs อยู่ในรัฐฉานเหนือคือ เขตปกครองพิเศษโกกัง มี 2 เป้าหมาย
1. กำจัดองค์กรล่อล่วง
2. ทำให้เผด็จการทหารเมียนมาพ่ายแพ้
ความสำเร็จของ Three Brotherhood Alliance ในสนามรบสร้างความหวาดกลัวทั่วพื้นที่โกกัง เจ้าของและหัวหน้าองค์กรล่อลวงปิดกิจการ คนกว่า 7,000 คนได้รับการช่วยเหลือ แล้วบินกลับไปจีน
แต่หลายคนถูกส่งมาชายแดนไทย ที่ตัวการองค์การอาชญากรรมยังฝั่งตัวแน่นอยู่
12 พฤศจิกายน จีนใช้ลูกเล่นใหม่ ออกหมายจับ Ming Xue chang หัวหน้า Myanmar Army Border Guard Force-BGF และญาติของเขาอีก 3 คน
แรงกดดันนี้สำเร็จ บังคับให้ พลเอกอาวุโส มิน อ่อง ลาย เริ่มรื้อ BGF ที่เขาสร้างขึ้นเองตอนนำทหารเมียนมายึดพื้นที่ โกกัง ปี 2009
ความจริงปรากฏและผลที่ตามมา
สิ่งที่เกิดขึ้นบริเวณชายแดนจีน-เมียนมาเปิดเผยให้เห็น กองทหารเมียนมาอ่อนแออย่างไรเมื่อเผชิญกับกองกำลังชนกลุ่มน้อย ทหารเมียนมารื้อฟื้นกลไกดั้งเดิม การระดมความเกลียดชังของประชาชนต่อจีน
กลางเดือนพฤศจิกายน ทหารก่อม็อบประท้วงและเดินไปหน้าสถานทูตจีนในย่างกุ้ง รณรงค์ต่อต้านการสนับสนุนจีนต่อ Three Brotherhood Alliance
และกล่าวหาจีนแทรกแซงกิจการภายในเมียนมา โฆษณาชวนเชื่อพัฒนารวดเร็ว ความรู้สึกทหารเมียนมาต่อต้านจีนโตเร็วมากในสื่อออนไลน์ WeChat
รัฐบาลทหารเมียนมากลับลำอย่างรวดเร็ว เปลี่ยนการประณามความล้มเหลวของตนในสนามรบไปที่อื่น เช่น สหรัฐอเมริกาและไต้หวัน เรียกร้องให้จีนช่วย
เชิญปัญญาชนชาตินิยมจีนมาเยือนเมียนมา เพื่อไปอธิบายสื่อจีนให้กล่าวหา EAOs เป็นราชายาเสพติด และใช้เงินเทา และอิทธิพลตะวันตกเพื่อกัดกร่อนอธิปไตยเมียนมา
ยุทธการ 1027 เป็นบางอย่างที่ใหญ่โตกว่าการทำลายศูนย์ล่อลวง และมันนำไปสู่สิ่งที่จีนเองไม่สามารถควบคุมได้ จีนตอบสนอง 2 อย่าง
1. กองทัพปลดแอกประชาชนซ้อมรบกระสุนจริงบริเวณชายแดนที่มณฑลยูนนาน
2. กองเรือรบจีนเยือนย่างกุ้ง
ส่งสัญญาณสำคัญของอิทธิพลจีนมีความมั่นคง และมุ่งสร้างเสถียรภาพเพื่อปกป้องผลประโยชน์สำคัญของจีน โดยเฉพาะการค้าชายแดนจีน-เมียนมามูลค่าเกือบ 3.4 พันล้านดอลลาร์สหรัฐต่อปี
เมียนมาพลาดอีก
จีนตอบสนองดีต่อการร้องขอความช่วยเหลือจากรัฐบาลเมียนมา จีนใช้แรงกดดันถึงแม้บางเบากับ Three Brotherhood Alliance แต่ความช่วยเหลือจีนมีราคาแพง ธันวาคม ทันทีที่รัฐมนตรีกระทรวงต่างประเทศเมียนมาเดินทางออกจากจีน ตำรวจจีนออกหมายจับ ผู้นำโกกัง BGF อีก 10 คนที่ไม่ใช่แค่เป็นหัวหน้าองค์กรอาชญากรรมทำค้ามนุษย์ ฆาตกรรมและทำผิดกฎหมาย แต่ยังเป็นหัวหน้าทหารใน BGF ที่คุมชายแดนสำคัญเมียนมา-จีน เขตโกกัง
การจับกุมเหล่านี้ ทำลายฐานของทหารเมียนมาเพราะไม่สามารถคุมบริเวณโกกังที่ไม่มีผู้นำ BGF ของตน
การส่งพวกนี้ไปจีน หมายความว่า กลุ่มโกกังยอมแพ้ต่อ MNDAA และพันธมิตร เหนืออื่นใดเหมือนกับกัดกร่อนความผูกพันของทหารเมียนมาต่อพวก BGF อื่นๆ ที่อยู่ในรัฐกะเหรี่ยง คะฉิ่นและที่อื่นๆ
การตกอยู่ในช่วงการจับกุมของจีน อาจทำให้ทหารเมียนมาไม่สามารถคุมเขตโกกัง
แล้วยังเสี่ยงถ้าไปท้าทายจีนที่ตอนนี้ชัดเจนแล้ว ตั้งใจทำลายองค์กรอาชญากรรมตามชายแดนของตน
นับเป็นเรื่องน่ากลัวต่อรัฐบาลทหารเมียนมาคือ แนวโน้ม MNDAA อาจจับกุมผู้นำ BGF ก่อนแล้วส่งไปจีนก่อน
ทหารเมียนมาทำการทำงานของจีนกับ Three Brotherhood Alliance สามารถสร้างเสถียรภาพได้ แสดงว่า Three Brotherhood Alliance มีความสามารถมากกว่าทหารเมียนมา
การเคลื่อนไหวของจีนคือ สัญญาณชัดเจนจะขัดง้างกลุ่มที่เป็นปฏิปักษ์บริเวณชายแดนจีน-เมียนมา เพื่อพยายามสร้างเสถียรภาพเส้นทางการค้าสำคัญ ระหว่างยูนนานกับมหาสมุทรอินเดีย และผลักการต่อสู้ให้พ้นจากบริเวณชายแดนของตน
การใช้ประกาศจับกุม บังคับให้รัฐบาลเมียนมาทิ้งเขตโกกังอย่างเงียบๆ และปล่อยให้ MNDAA ยึดครองดินแดนโกกัง ครั้นตั้ง MNDDA ในเขตโกกัง MNDDA จะกลายมาขึ้นอยู่กับจีน ที่พยายามกลับมาปกครองเขตนี้อีก
มองอนาคต
ยุทธศาสตร์ระยะยาวของจีน ไม่ต้องสงสัยออกแบบเพื่อสร้างความแตกแยกให้กับกลุ่มต่อต้านรัฐบาลเมียนมา
โดยช่วยกลุ่มติดอาวุธกลุ่มต่างๆ ให้ชัยชนะใน ‘พื้นที่จำกัด’ อยู่บริเวณชายแดน แลกกับการยกเลิกความต้องการมีส่วนร่วมในเป้าหมายร่วม เพื่อเปลี่ยนระบอบการปกครองในเมียนมา
ระยะกลาง จีนอาจพิจารณาวางตัวเป็น ‘ตัวช่วยชีวิต’ ของทหารเมียนมาให้รักษาอำนาจของตนไว้ได้ รวมทั้งพึ่งพาจีนแน่ๆ สำหรับทุกฝ่ายในความขัดแย้ง เป้าหมายสูงสุดคือ สร้างอิทธิพลจีนมากที่สุดในเมียนมา
จีนทำลายล้างองค์กรอาชญากรรมข้ามชาติ ศูนย์ล่อลวงต่างๆ ฆาตกรรม ค้ามนุษย์ บ่อนออนไลน์ ค้ายาเสพติด จีนเน้นเพียงอย่างเดียวคือ ผลประโยชน์ของคนจีน
การควบคุมองค์กรเหล่านี้และลดภัยต่อคนจีน เป็นการปฏิบัติฝ่ายเดียว ก่อผลลบอย่างสำคัญต่อประเทศต่างๆ
การปฏิบัติการฝ่ายเดียวจำกัดการทำงานร่วมกันกับประเทศสำคัญอื่นๆ และนานาชาติ
ทั้งๆ ที่องค์กรอาชญากรรม การค้ามนุษย์ บ่อนออนไลน์เป็นประเด็นที่ยึดโยงกับภูมิภาคและนานาชาติ จนอาจลุกลามไปทั่วโลกได้
อย่างไรก็ตาม จีนเพิ่มอิทธิพลทุกด้านในเมียนมา ช่วงเมียนมาไร้เสถียรภาพทางการเมือง
https://twitter.com/matichonweekly/status/1552197630306177024
อ่านข่าวต้นฉบับได้ที่ : จีนในเมียนมาที่ไร้เสถียรภาพ | อุกฤษฏ์ ปัทมานันท์
ติดตามข่าวล่าสุดได้ทุกวัน ที่นี่
– Website : https://www.matichonweekly.com