ปลาตัวนี้ใช้ขาเพื่อลิ้มรสชาติเหยื่อที่ซ่อนอยู่ใต้ทะเล

ปลาตัวนี้มีทั้งปีกและ ‘ขา’ ซึ่งพวกมันใช้ขาเพื่อ ‘ลิ้มรส’ เหยื่อที่อยู่พื้นทะเลได้

วันหนึ่ง David Kingsley นักชีววิทยาด้านการพัฒนาจากมหาวิทยาลัยสแดนฟอร์ด กำลังเดินอยู่ในพิพิธภัณ์สัตว์น้ำขนาดเล็กในเมืองแมสซาซูเซตส์ เขาก็ได้สังเกตเห็นสัตว์ชนิดหนึ่งที่น่าประหลาดใจ มันมีขา 6 ขาและมีครีบคล้ายปีนกที่ยื่นออกมาจากลำตัว นักวิทยาศาสตร์เรียกมันว่า ‘ปลา Sea Robin’ (บางคนเรียกว่าปลามังกรน้อย)

“ปลา Sea Robin ที่จัดแสดงอยู่ทำให้ผมมึนงงไปเลยเพราะมันมีลำตัวเป็นปลา มีปีกเหมือนนก และมีขาหลายขาเหมือนปู” Kingsley บอก “ผมไม่เคยเห็นปลาที่ดูเหมือนประกอบด้วยส่วนต่าง ๆ จากร่างกายสัตว์หลายชนิดมาก่อน”

เขาสนใจมากจนตัดสินใจใช้เวลาศึกษาสิ่งมีชีวิตประหลาดตัวนี้ในช่วงเวลาหนึ่ง พร้อมกับตั้งคำถามว่าทำไมพวกมันถึงต้องมีขา ใช้ขาเพื่ออะไร และปลามีวิวัฒนาการในการปรับตัวอย่างไร Kingsley และเพื่อนร่วมงานได้ช่วยกันตอบคำถามเหล่านี้ไว้ในงานวิจัยที่พึ่งเผยแพร่บนวารสาร Current Biology

พวกเขาระบุว่าปลา Sea Robin นั้นใช้ส่วนที่ดูเหมือนขาในการเคลื่อนที่ไปมาตามพื้นมหาสมุทร ซึ่งสลับกันระหว่างการเดินและว่ายน้ำเพื่อให้ได้ประสิทธิภาพมากที่สุด อย่างไรก็ตามพวกมันเคลื่อนไหวขาได้ทีละข้างเท่านั้น ซึ่งทำให้แตกต่างจากปลาสายพันธุ์อื่น ๆ ที่ใช้ครีบเดิน ดังนั้นมันอาจมีหน้าที่อื่นอีก แต่คืออะไรล่ะ?

“กลุ่มของเรา (ทีมวิจัย) เปิดใจศึกษาสัตว์ชนิดใหม่ ๆ อยู่เสมอ ดังนั้นเราจึงตัดสินใจนำปลา Sea Robin กลับมาพร้อมหมึกยักษ์ของเรา และดูว่าพวกมันสามารถค้นหาเหยื่อที่ฝังอยู่ใต้ทะเลได้หรือไม่” ศาสตราจารย์ Nicholas Bellono จากภาควิชาชีววิทยาโมเลกุลและเซลล์ มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด กล่าว

“ซึ่งทำให้เราประหลาดใจมากที่พวกมันหาเก่งมา และสามารถค้นหาสารสกัดจากหอยแมลงภู่ที่บดและกรองแล้ว รวมถึงกรดอะมิโนเดี่ยว ๆ ได้ด้วย” เขาเสริมว่าเมื่อพิจารณาโครงสร้างขาทั้ง 6 ของปลาอย่างใกล้ชิดแล้ว ทีมวิจัยพบว่ามี ‘ปุ่ม’ ปกคลุมอยู่ ซึ่งคล้ายกับปุ่มที่อยู่บนลิ้นของมนุษย์

ปุ่มที่ขาของปลา Sea Robin เหล่านี้มีเส้นประสาทจำนวนมากและไวต่อทั้งการสัมผัสและรสชาติ ทีมวิจัยเชื่อว่าความสามารถทำให้พวกมันหาอาหารได้ที่แอบซ้อนอยู่ในใต้ทะเลได้อย่างยอดเยี่ยม แต่เนื่องจากมีปลา Sea Robin ไม่กี่สายพันธุ์เท่านั้นที่ใช้ขาขุดและชิมอาหาร

ดังนั้นทีมวิจัยจึงเชื่อว่า ขาของมันอาจถูกวิวัฒนาการขึ้นมาเพื่อการเคลื่อนที่ก่อน จากนั้นบางสายพันธุ์ก็วิวัฒนาการแยกออกไปแล้วพัฒนาความสามารถในการใช้ขาเพื่อหาอาหาร พวกเขาคาดการณ์ว่าความสามารถใหม่นี้น่าจะเกิดขึ้นในช่วง 10-20 ล้านปีที่ผ่านมา

“นี่เป็นตัวอย่างที่ดีเยี่ยมของการสร้างส่วนต่าง ๆ ของร่างกายใหม่โดยดัดแปลงเครื่องมือเก่ามาใช้ร่วมกัน” Kingsley กล่าว

พร้อมเสริมว่า “เราเปลี่ยนจากการสังเกตเฉย ๆ ว่ามีปลาประหลาดที่มีขาอยู่ มาเป็นการตัดสินใจศึกษาจริงจังเกี่ยวกับมันเพราะมันแปลก สนุก และน่าสนใจ เพื่อเรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับโลกที่อยู่รอบตัวเรา” Kingsley กล่าว

“สำหรับผม การตามความอยากรู้อยากเห็นของตัวเองเป็นความสุขที่ยิ่งใหญ่ของการทำวิทยาศาสตร์ และสามารถนำไปสู่การค้นพบที่ไม่คาดคิด ซึ่งส่งผลต่อความเข้าใจของเราเกี่ยวกับหลักการพื้นฐานในธรรมชาติ”

ที่มา

https://www.cell.com/curre…/abstract/S0960-9822(24)01126-6

https://www.smithsonianmag.com/…/these-fish-have…/

https://www.theguardian.com/…/sea-robins-fish-use-legs…

https://www.iflscience.com/this-winged-fish-uses-strange…

Photo: Anik Grearson