สังกะสี (Zinc) แร่ธาตุที่จำเป็นของร่างกายอันดับ 2 รองจากธาตุเหล็ก มีบทบาทในด้านระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย ช่วยในการพัฒนาให้มีการเจริญเติบโตเป็นปกติ ทำหน้าที่เป็นสารต้านอนุมูลอิสระ หรือชะลอความแก่ เกี่ยวข้องกับการสร้างโปรตีนที่ควบคุมการทำงานของร่างกายหลายระบบ เช่น การเจริญเติบโต ภูมิคุ้มกันโรค ติดเชื้อ การสืบพันธุ์ระบบประสาท.
บทบาทสังกะสี 3 ด้าน
- การกระตุ้นปฏิกิริยาชีวเคมี(Catalytic reaction function) สังกะสีมีส่วนช่วยในการทำงานของเอนไซม์ มากกว่า 300 ชนิด
“ฟลาโวนอยด์” โมเลกุลคล้ายฮอร์โมนเพศหญิง มีสารต้านอนุมูลอิสระ!
แหล่งวิตามินบี 12 ลดอัลไซเมอร์ผู้สูงอายุได้ 4 เท่า ป้องกันโลหิตจาง
ซึ่งมีบทบาทในขบวนการเมตาบอลิสมของโปรตีน ไขมัน คาร์โบไฮเดรต และการสังเคราะห์ กรดนิวคลีอิก
- โครงสร้างของโปรตีน (Structural protein function) สังกะสีมีส่วนช่วยให้โปรตีนจัดโครงสร้างเป็นรูป 3 มิติโดยจับกับกรดอะมิโนเช่น ซีสเตอิน (cysteine) หรือ ฮีสติดีน (histidine) เรียกว่า “zinc finger” หรือ “zinc motif” สามารถช่วยให้โปรตีนจับกับสารพันธุกรรมเพื่อกระตุ้นกระบวนการแสดงออกทางพันธุกรรม ต่างๆ
- การควบคุมการทำงาน (Regulatory function) ควบคุมการแสดงออกของสารพันธุกรรมโดยตรงผ่าน บริเวณที่เรียกว่า metal response element (MRE) บน DNA ทำให้สามารถจับปรับการสร้างโปรตีนขนถ่าย ธาตุสังกะสี(Zinc transporter) โดยเฉพาะ metallothionein ที่มีส่วนสำคัญในการควบคุมการดูดซึมสังกะสี บริเวณล้าไส้เล็ก
จากข้อมูลการศึกษากลุ่มประชากรและเด็กก่อนวัย เรียนของประเทศที่ก้าลังพัฒนาพบว่า ภาวะการขาดธาตุสังกะสีมีความสัมพันธ์กับการเกิดโรคติดเชื้อซึ่งเป็น สาเหตุการตายที่สำคัญในทารกและเด็กเล็ก เช่น โรคท้องร่วงเรื้อรัง โรคติดเชื้อระบบทางเดินหายใจ โรคมาลาเรีย การเสริมธาตุสังกะสีในกลุ่มประชากรเหล่านี้ ช่วยให้ร่างกายมีการเจริญเติบโต
อาการขาดธาตุสังกะสี
ธาตุสังกะสีมีความจำเป็นสำหรับสุขภาพ และผิวหนัง อาจมีสิวขึ้นและผิวเข้มขึ้น และช่วย การเจริญเติบโตของร่างกาย และระบบสืบพันธุ์ เพราะการขาดธาตุสังกะสีทำให้ตัวอสุจิ ลดลง เสื่อมสมรรถภาพทางเพศ ต่อมลูกหมากโต ผมร่วง มีรังแคมาก กระดูกพรุน ร่างกายจะเตี้ยแคระ และนอกจากนี้พบว่ากลุ่มที่รับประทานมังสวิรัติ จะมีระดับธาตุสังกะสีต่ำเพราะผักบางชนิดจะขัดขวางการดูดซึมสังกะสีเข้าร่างกาย
ประโยชน์“หัวไชเท้า” ผักวิตามินซีสูง เปิดสาเหตุทำไมกินดิบดีกว่า
แหล่งอาหารธาตุสังกะสี
- เนื้อสัตว์ เครื่องในสัตว์
- อาหารทะเลเช่น กุ้ง ปู หอย โดยเฉพาะหอยนางรม
- กลุ่มพืชผักใบเขียว ผักโขม
- มันฝรั่ง มะเขือเทศ ข้าวกล้อง ข้าวสาลี เมล็ดฟักทอง ถั่วลิสง งา ผลไม้ได้แก่ มะม่วงแอปเปิ้ล สับปะรด เป็นต้น
ทั้งนี้ควรบริโภคอาหารให้ครบ 5 หมู่ในปริมาณที่เหมาะสม จะช่วยให้สุขภาพของคุณแข็งแรง ไม่อ่อนเพลีย หากกังวลด้านสุขภาพ หรือมีปัญหาให้พบแพทย์เพื่อวางแผนการรักษา หรือ ป้องกันโรคนั้นๆ ต่อไป
“ส้ม” ผลไม้มลคลรับตรุษจีน 2568 ช่วยเติมความสดชื่น วิตามินซีสูง
อาหารบำรุงสมองตามงานวิจัย ป้องกันการอักเสบนำไปสู่ภาวะสมองเสื่อมก่อนวัย