ก้าวต่อไปหลังหย่า: คู่มือจัดการสินทรัพย์และการเงินที่คุณต้องรู้ | เงินทองของจริง
การหย่าร้างอาจเป็นจุดสิ้นสุดของความสัมพันธ์ฉันสามีภรรยา แต่ไม่ใช่จุดจบของชีวิต หลายคนต้องเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ทั้งทางด้านอารมณ์และโดยเฉพาะอย่างยิ่งทางด้านการเงิน การทำความเข้าใจถึงสิทธิและแนวทางการจัดการทรัพย์สินจึงเป็นเรื่องสำคัญเพื่อให้สามารถก้าวต่อไปได้อย่างมั่นคงและมั่นใจ
สถานการณ์การหย่าร้างและหลักกฎหมายเบื้องต้น
แนวโน้มการหย่าร้างของคนไทยมีสถิติสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยจากข้อมูลของสำนักงานสถิติแห่งชาติ ระหว่างปี 2555 ถึง 2564 มีจำนวนการหย่าร้างมากกว่า 1.1 ล้านคู่ ปัจจัยมีหลากหลาย เช่น ภาวะเศรษฐกิจ ปัญหาความรุนแรงในครอบครัว หรือการไม่ต้องการมีพันธะทางกฎหมาย ซึ่งเมื่อเกิดการหย่าร้าง สิ่งสำคัญที่ต้องดำเนินการคือการแบ่ง "สินสมรส" ระหว่างคู่สามีภรรยาอย่างเท่าเทียม
ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1470 ได้ระบุไว้ว่า “ทรัพย์สินระหว่างสามีภริยา นอกจากที่ได้แยกไว้เป็นสินส่วนตัวย่อมเป็นสินสมรส” ซึ่งสามารถแบ่งประเภททรัพย์สินได้ดังนี้:
1. สินส่วนตัว
คือ ทรัพย์สินที่ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งมีอยู่ก่อนสมรส หรือเป็นเครื่องใช้สอยส่วนตัว เครื่องประดับตามควรแก่ฐานะ หรือเครื่องมือเครื่องใช้ที่จำเป็นในการประกอบอาชีพหรือวิชาชีพของคู่สมรสฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง รวมถึงทรัพย์สินที่ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งได้มาระหว่างสมรสโดยการรับมรดก หรือโดยการให้โดยเสน่หา และของหมั้น
สินส่วนตัวถือเป็นกรรมสิทธิ์ของฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งโดยเฉพาะ เจ้าของสามารถจัดการ จำหน่ายจ่ายโอน หรือกระทำการใดๆ เกี่ยวกับทรัพย์สินนั้นได้โดยไม่ต้องขอความยินยอมจากอีกฝ่าย และทรัพย์สินส่วนนี้ไม่จำเป็นต้องนำมาแบ่งกันหลังการหย่าร้าง
2. สินสมรส
คือ ทรัพย์สินที่คู่สมรสได้มาระหว่างสมรส หรือทรัพย์สินที่ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งได้มาในระหว่างสมรสโดยพินัยกรรมหรือโดยการให้ที่ทำเป็นหนังสือ และในพินัยกรรมหรือหนังสือยกให้นั้น "ต้องระบุว่าให้เป็นสินสมรสด้วย" หากไม่ระบุจะถือเป็นสินส่วนตัวของฝ่ายนั้นไป นอกจากนี้ ดอกผลของสินส่วนตัวที่เกิดขึ้นระหว่างสมรสก็ถือเป็นสินสมรสเช่นกัน
ในกรณีที่มีข้อสงสัยว่าทรัพย์สินใดเป็นสินสมรสหรือไม่ กฎหมายให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าเป็น "สินสมรส"
การแบ่งสินสมรสเมื่อหย่าร้าง
หลักการสำคัญคือ สินสมรสจะต้องแบ่งกันคนละครึ่งเท่าๆ กัน ไม่ว่าจะเป็นทรัพย์สินที่หามาได้ร่วมกันระหว่างสมรส ทรัพย์สินที่ได้จากพินัยกรรมที่ระบุให้เป็นสินสมรส หรือดอกผลของสินส่วนตัวที่เกิดขึ้นระหว่างสมรส
การจัดการสินสมรสที่ต้องได้รับความยินยอมร่วมกัน (ตาม ป.พ.พ. มาตรา 1476)
มีหลายกรณีที่การจัดการสินสมรสต้องได้รับความยินยอมจากทั้งสองฝ่าย หรือต้องจัดการร่วมกัน ได้แก่
1. การขาย แลกเปลี่ยน ขายฝาก ให้เช่าซื้อ จำนอง ปลดจำนอง หรือโอนสิทธิจำนอง ในสินสมรส
2. การก่อตั้งหรือจัดการทรัพยสิทธิ ที่เกี่ยวข้องกับสินสมรส เช่น ภาระจำยอม สิทธิอาศัย สิทธิเหนือพื้นดิน สิทธิเก็บกิน หรือภาระติดพันในอสังหาริมทรัพย์
3. การให้เช่าอสังหาริมทรัพย์ที่เป็นสินสมรสเกินกว่า 3 ปี หากฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งทำไปโดยอีกฝ่ายไม่ยินยอม อีกฝ่ายมีสิทธิฟ้องเพิกถอนได้
4. การให้กู้ยืมเงินที่เป็นสินสมรส (กรณีเป็นการ "ให้กู้" ต้องยินยอมร่วมกัน แต่ถ้าเป็นการ "ไปกู้ยืมเงิน" จากผู้อื่น ถือเป็นหนี้ส่วนตัว ไม่ต้องได้รับความยินยอม เว้นแต่จะเป็นหนี้ร่วมตามกฎหมาย)
5. การให้โดยเสน่หา ซึ่งเป็นสินสมรสจำนวนมาก (ยกเว้นการให้ที่พอสมควรตามฐานะ การกุศล หรือตามหน้าที่จรรยา)
6. การนำสินสมรสไปเป็นประกันหรือหลักประกัน ต่อเจ้าพนักงานหรือศาล
7. การประนีประนอมยอมความ ที่เกี่ยวกับสินสมรส
8. การมอบข้อพิพาทเกี่ยวกับสินสมรสให้อนุญาโตตุลาการวินิจฉัย
สิ่งที่ต้องทำเมื่อตัดสินใจหย่าร้าง
นอกจากการจัดการเรื่องทรัพย์สินแล้ว ยังมีเรื่องสำคัญอื่นๆ ที่ควรดำเนินการ:
1. บันทึกเวลาที่แยกทางกัน หากเป็นการหย่าโดยความยินยอมของทั้งสองฝ่ายก็สามารถดำเนินการได้เลย แต่หากเป็นการฟ้องหย่า การแยกกันอยู่เป็นระยะเวลาหนึ่ง (โดยทั่วไปอย่างน้อย 1 ปี) อาจเป็นเหตุฟ้องหย่าได้
2. ปรึกษาทนายความ หากการตกลงเรื่องทรัพย์สินหรือสิทธิอื่นๆ มีความซับซ้อน หรือไม่สามารถตกลงกันได้ การขอความช่วยเหลือจากทนายความผู้เชี่ยวชาญเป็นสิ่งจำเป็น
3. แบ่งแยกทรัพย์สินและหนี้สิน แยกทรัพย์สินส่วนตัวและสินสมรสให้ชัดเจน ในกรณีสินสมรสมีจำนวนมากหรือซับซ้อน อาจต้องใช้ผู้เชี่ยวชาญช่วยประเมินและแบ่งปัน การมี "สัญญาก่อนสมรส" (Prenuptial Agreement) ที่ระบุการจัดการทรัพย์สินไว้ล่วงหน้า สามารถช่วยให้กระบวนการนี้ง่ายขึ้นได้มาก แม้ว่าในวัฒนธรรมไทยอาจมองว่าการทำสัญญาก่อนสมรสเป็นการไม่ไว้ใจกัน
4. ปิดบัญชีร่วม หากมีบัญชีธนาคารหรือภาระผูกพันทางการเงินอื่นๆ ที่เปิดร่วมกัน ควรดำเนินการปิดหรือเปลี่ยนแปลงชื่อผู้มีอำนาจโดยเร็วที่สุด เพื่อป้องกันปัญหาที่อาจตามมา
การหย่าร้างเป็นช่วงเวลาที่ยากลำบาก แต่การมีความรู้ความเข้าใจในสิทธิของตนเอง โดยเฉพาะเรื่องการจัดการทรัพย์สิน จะช่วยให้คุณสามารถวางแผนชีวิตและก้าวเดินต่อไปได้อย่างมั่นคง การปรึกษาผู้เชี่ยวชาญทางกฎหมายและการเงินเป็นทางเลือกที่ดีเพื่อปกป้องผลประโยชน์ของคุณและเริ่มต้นชีวิตใหม่อย่างราบรื่น.
พบกับ "โคชหนุ่ม" และ "ทิน โชคกมลกิจ" ได้ใน "เงินทองของจริง" ทุกวันจันทร์-ศุกร์ เวลา 8.30-8.40 น. ทางช่อง 7HD กด 35 และช่องทางออนไลน์ TERO Digital
รับชมผ่าน YouTube ได้ที่ https://youtu.be/eUxVqVd3A_g?si=CXKeq6AJHqFgNBwv