ส่องต้นแบบถมทะเลสร้างเมืองใหม่โยโกฮามา smart city มาสเตอร์แพลนนิคมไทย
แผนการพัฒนาเมืองใหม่ของประเทศญี่ปุ่น คือต้นแบบที่นับว่าสมบูรณ์แบบมากที่สุดแห่งหนึ่ง โดยเฉพาะการวางโรดแมปของประเทศตั้งแต่อดีตเมื่อ 170 ปีก่อน โดยโครงสร้างพื้นฐานของเมืองและสิ่งปลูกสร้าง ถนน แม่น้ำ สะพาน จะถูกออกแบบให้รองรับกับสิ่งที่กำลังจะเกิดขึ้นในอนาคต ในท้ายที่สุด “โยโกฮามา” ได้กลายเป็น “Smart City” ที่จะเป็นมาสเตอร์แพลนให้กับ “การนิคมอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย” ในการเปลี่ยนโฉมนิคมอุตสาหกรรมของประเทศไทย
40 ปี ปั้น Smart City
นายฮิชิโมโตะ โทรุ อธิบดีกรมการต่างประเทศ เมืองโยโกฮามา ประเทศญี่ปุ่น เผยถึงแผนการพัฒนาเมืองให้ฟังว่า ย้อนกลับไปเมื่อ 170 ปี เมืองโยโกฮามา ซึ่งอยู่ในจังหวัดคานากาวะ เป็นพื้นที่ติดทะเลอยู่ทางด้านตอนใต้ของเมืองโตเกียว ประเทศญี่ปุ่น มีประชากรกว่า 4 ล้านคนเพิ่มขึ้นทุก ๆ ปี มีขนาดพื้นที่ 453 ตาราง กม. เดิมเป็นเมืองท่า อู่ต่อเรือ
และในขณะนั้นโยโกฮามาถูกยกให้เป็น “เมืองอุตสาหกรรม” ที่มีโรงงานจำนวนมาก แม้จะเป็นเมืองแห่งการผลิตของหลายอุตสาหกรรม แต่ในมุมกลับกัน โยโกฮามาได้สร้างมลพิษ ส่งผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมอย่างมหาศาล
ดังนั้นในปี 1850 หรือราว พ.ศ. 2393 รัฐบาลเมืองโยโกฮามา จึงมีแผนที่จะเตรียมพัฒนาเมืองใหม่ จากเมืองอุตสาหกรรม ให้กลายเป็นเมืองท่าการพาณิชย์ นี่คือจุดเริ่มต้นของการขยายพื้นที่ขึ้นมาใหม่ ด้วยการ “ถมทะเล” โดยใช้เวลาถึง 40 ปี ในที่สุดโยโกฮามาได้กลายเป็น “Smart City” เต็มรูปแบบ
กำหนดสีตึก ความสูง
40 ปีผ่านมานับตั้งแต่การถมทะเล เกิดพื้นที่ใหม่ทั้งสำนักงาน แหล่งธุรกิจ ท่องเที่ยว ที่พักอาศัย อาจด้วยพื้นที่แห่งนี้มีวิวที่น่าสนใจ การวางแผนผังเมืองให้ได้วิวที่สวย เช่น การกำหนดความสูงของตึกแต่ละพื้นที่เอาไว้ สร้างตึกให้เป็นสกายไลน์ตามลำดับ
เช่น ตึกที่อยู่ริมทะเลจะต่ำที่สุด ไล่ลำดับไป รวมถึงการกำหนดสีของตึกเพื่อให้กลมกลืนกับท้องฟ้า ให้เป็นสีขาวหรือสีอ่อน มีเพียงโกดังเก็บสินค้าที่เป็นสีอิฐคงความดั้งเดิมไว้ คือการคงวัฒนธรรมเอาไว้ ส่วนอาคารพาณิชย์กำหนดชั่นล่างสุดจะเป็นร้านค้า แกลเลอรี่ โชว์รูม (activity floor) เพื่อสร้างความคึกคักเมืองนี้และประโยชน์ของเมือง มีบริษัทโกลบอลนานาชาติมากมายที่เกิดขึ้น 1,800 แห่ง เช่น นิสสัน แอลจี ไพโอเนียร์ ชิเซโด้
ทั้งนี้ โครงการ Minato Mirai 21 จะคำนึงถึงการลดคาร์บอนไดออกไซด์ ด้วยการสร้างระบบ CASBEE โดยให้ผู้สร้างยึดตามแบบนี้ ในการออกแบบก่อสร้าง
การจัดการในปัจจุบัน โครงการนี้ถูกเลือกให้เป็นพื้นที่แนวหน้า โดยมีเป้าลดใช้ไฟฟ้า ลดคาร์บอนให้เหลือ 0 ในปี 2030 โครงการนี้เป็นความร่วมมือกันกับบริษัท ตึกเข้าร่วมโครงการ 32 ตึก
การจัดการแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อม เช่น โซลาร์รูฟ แต่มันไม่พอต้องเพิ่มด้วยกังหันลมด้วยการร่วมมือกับเมืองข้างเคียงที่ห่างออกไป 50 กม. การรีไซเคิลขวดพลาสติก การแก้ปัญหาเหล่านี้ต้องให้ดีขึ้นก่อนปี 2030
ถมทะเลผุด Minato Mirai 21
โยโกฮาม่า ปัญหาในอดีตคือการมีประชากรที่เพิ่มขึ้นจำนวนมาก มีความแออัดในการใช้ระบบสาธารณะ จราจรติดขัด และขยะ จึงมีการวางแผนในอนาคตแห่งใหม่เมื่อปี 1965 (2508) ด้วย 6 โครงการหลัก เพื่อแก้ปัญหาในอนาคต คือ โครงการสำคัญอย่าง “Minato Mirai 21” จึงเป็น 1 ใน 6 โครงการสำคัญที่เกิดขึ้นบนพื้นที่ของการถมทะเล มีความผสมผสานของโรงงานอุตสาหกรรม บ้านเรือน และสวนสนุก จนโยโกฮามายังได้รับการยอมรับให้เป็นเมืองท่องเที่ยวแห่งใหม่ และที่สำคัญที่แห่งนี้ยังเป็นหนึ่งในจังหวัดที่มองเห็น “ภูเขาไฟฟูจิ” ได้ด้วยตาเปล่า
การปรับเปลี่ยนสภาพแวดล้อม เมืองสังคม จากเมืองอุตสาหกรรมเป็น Smart City นั้น ได้ดึงระบบ Central Energy Plant เข้ามาสร้างเป็นแหล่งพลังงานเพิ่อป้อนให้กับตึกต่าง ๆ ที่ตั้งในโครงการดังกล่าว
Central Energy Plant ลดพลังงาน 15%
นอกจากนี้ยังมีการใช้พลังงานความร้อน เย็น โดยมี Central Energy Plant ส่วนตัวขึ้นมาแล้วจ่ายกระแสไฟให้ในพื้นที่ ทั้งตึก ออฟฟิศ โรงพยาบาล โรงแรม เป็นแพลนที่ทำก่อนสร้างตึก ส่งพลังงานเหล่านี้กระจายให้กับตึกในโครงการกว่า 67 ตึก ที่รับพลังงาน สามารถลดพลังงานได้ 15% ซึ่งจะดีกว่าแต่ละตึกต้องสร้างระบบพลังงานขึ้นมาใช้เอง เมื่อใช้แพลนนี้
เมืองโยโกฮามา จุดเด่นคือการสร้างเมือง ลดคาร์บอน ซึ่งรูปแบบระบบ Central Energy Plant จะเป็นต้นแบบมาสเตอร์แพลนให้กับอมตะซิตี้ ประเทศไทย เนื่องจากมีแผนจะทำโครงการ Smart City ในนิคมอุตสาหกรรม
อย่างไรก็ตาม ทางการญี่ปุ่นยังคงมองว่า นิคมอุตสาหกรรมในไทย และประเทศไทย ควรเริ่มต้นจากการลดพลังงาน เพราะประชากรมีจำนวนมาก
รูปแบบนิคม Smart Industrial
นายวีริศ อัมระปาล ผู้ว่าการการนิคมอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย (กนอ.) กล่าวว่า ต้นแบบของโยโกฮามาแห่งนี้ จะเป็นมาสเตอร์แพลนที่ดีสำหรับนำไปพัฒนานิคมอุตสาหกรรมของประเทศไทย ที่นับจากนี้จะต้องมุ่งไปสู่การลดคาร์บอนให้เหลือ 0 การเป็น Smart Industrial