83 ปี 'นิธิ เอียวศรีวงศ์' นักคิดผู้ทรงอิทธิพล ปัญญาชนแห่งยุคสมัย
83 ปี ‘นิธิ เอียวศรีวงศ์’ นักคิดผู้ทรงอิทธิพล ปัญญาชนแห่งยุคสมัย
แวดวงวิชาการ สูญเสียครั้งใหญ่ หลังจาก ศาสตราจารย์ ดร.นิธิ เอียวศรีวงศ์ นักประวัติศาสตร์คนสำคัญของไทยเสียชีวิต ด้วยวัย 83 ปี หลังล้มป่วยด้วยโรคมะเร็งปอด
โดยมีคนในแวดวงต่างๆ โดยเฉพาะนักประวัติศาสตร์ ได้ออกมาแสดงความอาลัยต่อการจากไปของอาจารย์นิธิจำนวนมาก
อ่านข่าวเพิ่มเติม
- สิ้น ‘นิธิ เอียวศรีวงศ์’ วงวิชาการสูญเสียครั้งยิ่งใหญ่
- แวดวงวิชาการ ร่วมอาลัย ‘นิธิ เอียวศรีวงศ์’ ตำนานนักประวัติศาสตร์ ปัญญาชนของคนจน
ประวัติส่วนตัว
ศาสตราจารย์ ดร.นิธิ เอียวศรีวงศ์ เกิดเมื่อวันที่ 23 พฤษภาคม พ.ศ.2483 ที่เชียงใหม่ ในครอบครัวคนไทยเชื้อสายจีน ซึ่งเจ้าตัวมักเรียกตัวเองว่าเป็น เจ๊กปนลาว (จ.ป.ล.) (มาจากการที่เป็นคนจีนที่เกิดในเชียงใหม่ ซึ่งมีวัฒนธรรมร่วมกับลาว) จบการศึกษาระดับมัธยมศึกษาที่โรงเรียนอัสสัมชัญศรีราชา และสำเร็จการศึกษาสาขาวิชาประวัติศาสตร์ ระดับปริญญาตรีและปริญญาโทจากคณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ต่อมาเข้ารับราชการในตำแหน่งอาจารย์ภาควิชาประวัติศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และได้ลาศึกษาต่อระดับปริญญาเอก ณ มหาวิทยาลัยมิชิแกน สหรัฐอเมริกา และสำเร็จการศึกษาในปี พ.ศ.2519 กลับมารับราชการตามเดิม จนได้รับตำแหน่งศาสตราจารย์โดยวิธีพิเศษ เข้าโครงการลาเกษียณอายุราชการก่อนกำหนดใน พ.ศ.2543
หลังจากสิ้นภาระการสอนในระบบมหาวิทยาลัยปกติ ปัจจุบันยังคงเป็นผู้มีส่วนสำคัญในการแสดงความคิดสู่สังคมผ่านมหาวิทยาลัยเที่ยงคืน ซึ่งได้บุกเบิกมาก่อนหน้านี้แล้ว และผ่านรูปแบบบทความทางหนังสือพิมพ์ นิตยสารอยู่เป็นประจำ ในการลงประชามติรับร่างธรรมนูญปี พ.ศ.2550 นิธิยังเป็นผู้หนึ่งที่ไม่เห็นด้วยกับร่างรัฐธรรมนูญฉบับดังกล่าว
สำหรับการทำงานในคณะกรรมการปฏิรูปประเทศ
นิธิ ได้เข้ามารับหน้าที่เป็นคณะกรรมการปฏิรูปประเทศ ภายหลังการชุมนุมของกลุ่มคนเสื้อแดง พ.ศ.2553 ยุติลง ในช่วงเดือนกรกฎาคม พ.ศ.2553 โดยทำหน้าที่ยกร่างแผนปฏิบัติการที่สามารถนำไปปฏิบัติแก้ไขปัญหาความอยุติธรรมและความเหลื่อมล้ำที่เกิดขึ้น ซึ่งคณะกรรมการดังกล่าวประกอบด้วยคณะกรรมการ จำนวน 19 คน ทำงานคู่ขนานไปกับคณะกรรมการสมัชชาปฏิรูปประเทศ
การศึกษา
- จบการศึกษาระดับมัธยมศึกษาที่โรงเรียนอัสสัมชัญศรีราชา
- สำเร็จการศึกษาสาขาประวัติศาสตร์ ทั้งปริญญาตรี และโท จากคณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
รางวัลที่ได้รับ
- รางวัลศรีบูรพา ประจำปี พ.ศ.2545
- รางวัลนักวิจัยดีเด่นจากสภาวิจัยแห่งชาติ
หนังสือ
อ.นิธิ ได้เขียนหนังสือ และบทความมากมาย อีกทั้งเป็นคอลัมนิสต์ให้กับหนังสือพิมพ์มติชน และนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ โดย อ.นิธิ มีผลงานสำคัญ ดังนี้
- อิสลามสมัยแรก (2511)
- ประวัติศาสตร์นิพนธ์ตะวันตก (2521)
- การเมืองไทยสมัยพระนารายณ์ (2523)
- ประวัติศาสตร์รัตนโกสินทร์ในพระราชพงศาวดารอยุธยา (2523)
- วัฒนธรรมกระฎุมพีกับวรรณกรรมต้นรัตนโกสินทร์ (2525)
- หลักฐานประวัติศาสตร์ในประเทศไทย (ส021) / นิธิ เอียวศรีวงศ์ และอาคม พัฒิยะ (2525)
- ปากไก่และใบเรือ : รวมความเรียงว่าด้วยวรรณกรรม และประวัติศาสตร์ต้นรัตนโกสินทร์ (2527)
- ศรีรามเทพนคร : รวมความเรียงว่าด้วยประวัติศาสตร์อยุธยาตอนต้น / อาคม พัฒิยะ และนิธิ เอียวศรีวงศ์ (2527)
- สุนทรภู่ : มหากวีกระฎุมพี (2528)
- การเมืองไทยสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรี (2529)
- สุนทรภู่ดูโลกและสังคม / นิธิ เอียวศรีวงศ์ และสมบัติ จันทรวงศ์ (2529)
- เกียวโต ใต้ชะเงื้อมดอยสุเทพ (2532)
- ท่องเที่ยวบุญบั้งไฟในอีสาน : บุญบั้งไฟต้องรับใช้ชาวยโสธรไม่ใช่ชาวยโสธรรับใช้บุญบั้งไฟ (2536)
- ลัทธิพิธีเสด็จพ่อ ร.5 (2536)
- วีรบุรุษในวัฒนธรรมไทย (2536)
- สภาพเศรษฐกิจสังคมไทยยุคใหม่ : จริยธรรมในการศึกษาสำหรับอนาคต (2536)
- สองหน้าสังคมไทย : บทวิพากษ์โครงสร้างอารยธรรมไทย (2539)
- การปฏิรูปพระพุทธศาสนาในประเทศไทย (2543)
- การเมืองไทยสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรี พ.15
- อาณาเขต: การพยายามทำให้เป็นนิยายเรื่องหนึ่ง
- ชาติไทย เมืองไทย แบบเรียน และอนุสาวรีย์ ว่าด้วยวัฒนธรรม, รัฐ และรูปการจิตสำนึก
- โมงยามไม่ผันแปร
- ความไม่ไทยของคนไทย
- ไฮเทคาถาปาฏิหาริย์
- วัฒนธรรมคนอย่างทักษิณ
- (ต่าง) คิดในคอก (ตน) ว่าด้วยวัฒนธรรมและวิธีคิด
- ผ้าขาวม้า, ผ้าซิ่น, กางเกงใน และ ฯลฯ ว่าด้วยประเพณี ความเปลี่ยนแปลง และเรื่องสรรพสาระ
- โขน, คาราบาว, น้ำเน่าและหนังไทย
- ลิงหลอกไพร่
- เบี้ยไล่ขุน
- พิพากษ์ศาล
หนังสือแปล
- ประวัติศาสตร์เยอรมัน (2511) / ฮูแบร์ตุส เลอเวนสไตน์ เขียน; นิธิ เอียวศรีวงศ์, แปล
- พุทธศาสนา : สาระและพัฒนาการ (2514) (Buddhism, its essence and development, by Edward Conze)