ต้นตีนเป็ด หรือพญาสัตบรรณ ที่หลายคนบอกว่ามันเป็นสัญญาณการมาถึงของฤดูหนาวในไทย เอกลักษณ์ของมันคือกลิ่นของดอก บางคนก็บอกว่าหอม บางคนก็บอกว่าเหม็นจนชวนเวียนหัว หากมองข้ามเรื่องกลิ่นของดอกไป รู้มั้ย? ว่าต้นตีนเป็ดมีประโยชน์ที่ดีต่อสุขภาพหลายประการ ไม่ว่าจะเป็นใบ เปลือก ต้น ใบ น้ำยาง ล้วนแล้วแต่มีสรรพคุณทางยา ในบทความนี้ขอรวบรวมประโยชน์มาให้ได้อ่านกันค่ะ
ต้นตีนเป็ด หรือพญาสัตบรรณ – ประโยชน์ด้านสุขภาพ
เกร็ดความรู้เรื่องชื่อ : พญาสัตบรรณ ต้นไม้ประจำจังหวัดสมุทรสาคร| มีชื่อสามัญว่า Devil tree, White cheesewood, Devil bark, Dita bark, Black board tree และมีชื่อเรียกตามท้องถิ่นอื่น ๆ หลายชื่อ อาทิ หัสบัน, สัตบรรณ, สัตตบรรณ, จะบัน, บะซา ปูลา, ปูแล, ตีนเป็ด, ตีนเป็ดขาว, ตีนเป็ดไทย, ต้นตีนเป็ด เป็นต้น
ประโยชน์ของ เปลือกต้น
- ใช้เป็นยาขมช่วยให้เจริญอาหาร
- ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด รักษาโรคเบาหวาน
- ช่วยแก้หวัด แก้อาการไอ รักษาหลอดลมอักเสบ
- ต้มน้ำดื่ม สรรพคุณช่วยรักษาโรคมาลาเรีย
- ใช้เป็นยาสมานลำไส้ ขับพยาธิไส้เดือน
- ขับน้ำเหลืองเสีย ขับระดูของสตรี ขับน้ำนม
- ต้นใช้ต้มน้ำอาบ ช่วยรักษาผดผื่นคัน
ประโยชน์ของ น้ำยาง
- น้ำยางจากต้นใช้หยอดหูแก้อาการปวดหูได้
- ใช้อุดฟันเพื่อแก้อาการปวดฟันได้
- ในประเทศอินเดียมีการใช้ใบและยางสีขาวใช้รักษาแผล แผลเปื่อย และอาการปวดข้อ
- ใช้รักษาแผลที่เป็นตุ่มหนอง ช่วยทำให้แผลแห้งเร็ว
ประโยชน์ของ ใบ และดอก
- ใบใช้ชงดื่ม ช่วยรักษาโรคเลือดออกตามไรฟัน (โรคลักปิดลักเปิด)
- รักษาอาการไข้หวัด แก้ไข้ตัวร้อน
- ช่วยรักษาโรคระบบทางเดินหายใจเรื้อรังได้
- ตำใบตีนเป็ด นำมาใช้พอกเพื่อดับพิษต่าง ๆ ได้ ใช้ในการรักษาแผลเปื่อยได้
- ดอกช่วยแก้ไข้เหนือ ไข้ตัวร้อน และช่วยแก้โลหิตพิการ
นอกจากนี้ตามความเชื่อโบราณของไทย เชื่อว่า ต้นตีนเป็ด หรือพญาสัตบรรณ จัดเป็นไม้มงคลนาม ปลูกเพื่อความเป็นสิริมงคล จะทำให้มีเกียรติยศ ได้รับการยกย่องและการนับถือจากบุคคลทั่วไป เพราะมีคำว่าพญา ความหมายคือ ผู้เป็นใหญ่ที่ควรยกย่องและเคารพนับถือ
คำว่า สัต มีความหมายว่า สิ่งที่ดีงาม ความมีคุณธรรม และเพื่อความเป็นสิริมงคลให้ดียิ่งขึ้นไปอีก แนะนำให้ปลูกทางทิศเหนือและควรปลูกในวันเสาร์ ผู้ปลูกควรเป็นผู้ใหญ่ที่เป็นที่เคารพนับถือหรือเป็นผู้ที่ประกอบคุณงามความดี
