การเลี้ยงปูม้าในบ่อดินแบบง่าย
ปัจจุบันปูม้าที่จับจากธรรมชาติเริ่มน้อยลง จนเริ่มมีการเพาะขยายพันธุ์ หรือการอนุรักษ์ที่เรียกว่า โครงการธนาคารปูม้า และต่อยอดให้เกษตรกรนำไปเพาะเลี้ยงต่อ แต่เกษตรกรบางรายอาจมองว่า การเลี้ยงปูม้าเป็นเรื่องยุ่งยากหลายขั้นตอน ซึ่งจริงๆยังมีวิธีการเลี้ยงที่ไม่ยุ่งยากด้วยเช่นกัน และไม่ต้องลงทุนสูงอีกด้วย
จากความคิดของเกษตรกรบางราย ลูกปูม้าที่จะนำไปเลี้ยงในบ่อดินได้นั้น ต้องผ่านกระบวนการผลิตหลายขั้นตอน กว่าจะเข้าไปอยู่ในโรงเพาะฟักซึ่งมี 2 ระยะ คือ ระยะ megalopa (ลูกปูอายุ 9 - 10 วัน) หรืออีกระยะหนึ่งคือ ระยะลูกปู (crab) อายุ15 วันขึ้นไป (ตั้งแต่ระยะ first crab ไปจนถึงระยะ young crab)เท่านั้น จึงจะสามารถนำไปเลี้ยงในบ่อดินได้ แต่จริงๆแล้วไม่ใช่เช่นนั้นเสมอไป ยังคงมีอีกวิธีเลี้ยงที่ไม่ยุ่งยาก ซึ่งเป็นอีกหนึ่งทางเลือกสำหรับเกษตรกรผู้สนใจเลี้ยงปูม้าเพื่อการค้า ซึ่งคุณฐกร ค้าขายกิจธวัช นักวิชาการประมง ชำนาญการ ศูนย์ศึกษาพัฒนาอ่าวคุ้งกระเบน อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ต.คลองขุด อ.ท่าใหม่ จ.จันทบุรี ได้ให้ข้อมูลวิธีเลี้ยงปูม้าในบ่อดินแบบง่าย กับเจ้าหน้าที่ศูนย์ประสานงานร่วมด้วยช่วยกันสำนึกรักบ้านเกิดจังหวัดระยอง ดังนี้
-การเตรียมบ่อเลี้ยง
1.บ่อเลี้ยงควรลักษณะพื้นบ่อเป็นดินปนทราย ซึ่งอาจใช้บ่อกุ้งเก่าหรือบ่อเลี้ยงปลาเก่าก็ได้ และเป็นบ่อที่น้ำไม่เน่าเสีย มีธาตุอาหารสมบูรณ์(จำพวกแพลงก์ตอน)
2.นำอวนเก่าๆหรือนำทางมะพร้าวใส่ลงไปตามขอบบ่อ เพื่อใช้เป็นที่อนุบาลลูกปูม้าวัยอ่อนจนถึงโตเต็มวัย
3.ติดตั้งเครื่องตีน้ำในบ่อเลี้ยง
-ขั้นตอน
1.นำปูม้าไข่นอกกระดอง ซึ่งลักษณะสีของไข่ปูนั้นควรจะเป็นสีน้ำตาล
2.ใส่ลงไปในบ่อเลี้ยง ประมาณ 5-8 ตัว/บ่อเลี้ยง1ไร่
3.ใช้เวลา 6-8 ชั่วโมง แม่ปูจะปล่อยไข่ออกจากระดองจนหมด
-การให้อาหาร
1.ในระยะเดือนแรกไม่ต้องให้อาหาร เพราะลูกปูจะหากินอาหารจำพวกแพลงก์ตอนในบ่อเลี้ยง
2.เริ่มให้อาหารในระยะ 2 เดือนแรก โดยให้อาหาร 2 มื้อ การให้อาหารในช่วงแรกใช้ปลาสดสับละเอียด (ลักษณะการให้อาหารจะให้โดยการใช้ยอ ซึ่งเราสามารถเก็บอาหารที่เหลือเสียทิ้งได้และสามารถเช็คอาหารปริมาณอาหารที่เหลือได้)
3.หลังจากเดือนที่สองทำการปรับการให้อาหารวันละ1ครั้ง 1 มื้อ คือช่วงเย็น และทำการเช็คอาหารในยอเช่นเดิม
4.เมื่อทำการเลี้ยงปูม้าอายุได้ 3 เดือน - 4เดือนครึ่ง ปูม้าจะมีขนาดน้ำหนัก 80 - 100 กรัม(10-12ตัว/กิโลกรัม)
5.เกษตรกรเริ่มทยอยจับปูเพื่อจำหน่ายได้ หรืออาจจะรอครบ 6 เดือน แล้วจับพร้อมกันทั้งบ่อก็ได้
-การจัดการบ่อเลี้ยง
-ระหว่างการเลี้ยงช่วงที่ปูอายุ 2 เดือน ขึ้นไป ต้องทำการตีออกซิเจนเพื่อเพิ่มอากาศในน้ำ เปิดเครื่องตีน้ำตั้งแต่เวลา 20.00 น. - 04.00 น.
-ปัญหาของการเลี้ยงปูม้าในบ่อดิน
-ปูม้ามักจะกินกันเอง ซึ่งเป็นปัญหาที่อาจทำให้อัตราการรอดของปูม้าน้อยลง ดังนั้นสิ่งที่เกษตรกรควรทำคือ การทำที่หลบซ่อนให้ปูม้า และ การดูแลคุณภาพน้ำในบ่อเลี้ยงควบคู่ไปด้วย
เรียบเรียงโดย : นภาพร วันทะมาศ เจ้าหน้าที่ศูนย์ประสานงานร่วมด้วยช่วยกันสำนึกรักบ้านเกิด จ.ระยอง
แหล่งอ้างอิงข้อมูล :
ฐกร ค้าขายกิจธวัช .สัมภาษณ์,