การไม่มีหนี้เป็นลาภอันประเสริฐ เพราะหนี้สมัยนี้ทบต้น ทบแล้วทบอีกได้ไวกว่าแสงเสียอีก ยืมมาไม่กี่บาท แต่ดอกเบี้ยบานตะไทไปถึงไหนต่อไหนเรียบร้อยแล้ว
ใครเป็นหนี้คงรู้ถึงความน่ากลัวของหนี้ได้ดี แต่พอถามว่าทำไมถึงเป็นหนี้ ร้อยทั้งร้อยนึกไม่ออกว่าทำไม เพราะส่วนใหญ่บอกว่าใช้ชีวิตปกติ ไม่ได้ฟุ่มเฟือยอะไรเลย แต่จริง ๆ แล้วหนี้ไม่ได้มาจากการใช้จ่ายเกินตัวเพียงอย่างเดียว แต่พฤติกรรมฆ่าตัวตายทางการเงินแบบนี้ด้วยต่างหาก ที่สะสมหนี้ให้พอกพูนเพิ่มขึ้นไปเงาตามตัว
1. อยากได้ก็ซื้อเลย
พฤติกรรมสุดจี๊ดในการสร้างหนี้ เพราะแทบทุกคนมักจะมีอาการแบบนี้กันทั้งนั้น เห็นอะไร พออยากได้มันอดใจไม่ไหว กระเป๋าเงินสั่น บัตรเครดิตสั่น อยากรูด อยากขนกลับบ้านให้เร็วที่สุด และต้องตอนนั้น เดี๋ยวนั้น ความอยากได้ต้องได้รับตอบสนองแบบปัจจุบันทันด่วน กลายเป็นเพิ่มหนี้ไปแบบสมยอม
ทั้ง ๆ ที่ความจริงแล้ว มีการวิเคราะห์พฤติกรรมความอยากได้ของคนเราต่อสิ่งของบางสิ่งบางอย่างไว้ว่า คนเราพออยากได้ และได้เป็นเจ้าของแล้ว ก็จะรู้สึกตื่นเต้นไม่นาน ที่สำคัญคนส่วนใหญ่มักไม่ได้อยากได้ของเหล่านั้นจริง ๆ แต่เป็นความอยากแค่ชั่ววูบเท่านั้น
ดังนั้นกูรูด้านการเงินมีคำแนะนำสำหรับพฤติกรรมอยากได้ต้องได้แบบนี้ไว้ว่าถ้าอยากได้อะไรก็ตาม ลองอย่าเพิ่งเดี๋ยวนั้น แต่ให้เก็บความอยากได้นั้นไว้ 3-4 วัน ถ้าหลังจากนั้นของสิ่งนั้นยังวนเวียนอยู่ในความคิดและยังคงอยากได้อยู่ จึงค่อยตัดสินใจซื้อ เพราะนั่นแสดงว่าเป็นของที่เราต้องการและอยากได้มันจริง ๆ ซึ่งหลังจากทำแบบนี้ คนส่วนใหญ่พอผ่าน 3-4 วันก็มักจะไม่กลับไปซื้อของนั้นอีกแล้ว กลายเป็นการฆ่าตัดตอนความอยากได้ไปได้ส่วนหนึ่ง
2. จ่ายเกินรายได้
ไม่ผิดที่คนเราจะจับจ่ายใช้สอยของดี ๆ เพื่อเติมเต็มให้กับชีวิต แต่อย่าลืมของบางอย่าง บางทีมันก็ไม่ใช่ความจำเป็น แต่เป็นความต้องการที่โอเวอร์เกินเหตุของเราเอง ทางที่ดีคือต้องคิดแล้ว คิดอีกว่าสิ่ง ๆ นั้นเราอยากได้ เพราะมันจำเป็นหรือแค่ต้องการเพียงชั่วครั้งชั่วคราว
อย่าลืมว่าเราไม่มีทางเติมเต็มความต้องการได้ตลอด เพราะโอกาสที่เจ้าความต้องการจะเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ มีสูงเสียเหลือเกิน ดังนั้นต้องคิดให้ดี ให้รอบคอบ อย่าจ่ายเพียงเพราะแค่เราต้องการ แต่ให้จ่ายเพราะมันจำเป็นและมีคุณค่าที่จะจ่าย
3. ใช้เงินในอนาคต
ความวายป่วงวิ่งเข้ามาหาแน่นอน ถ้ามัวแต่ใช้เงินอนาคตไม่จบไม่สิ้น ทั้งสินเชื่อเงินสด บัตรกดเงินสด บัตรเครดิต และอีกสารพัดวิธียืมเงินในอนาคตมาใช้จ่าย โดยก็รู้อยู่แก่ใจว่าเงินปัจจุบันที่นอนอยู่ในกระเป๋า นั่งเงียบ ๆ อยู่ในบัญชีน่ะ ไม่ได้สมดุลกับเงินในอนาคตเลย
พฤติกรรมแบบนี้คือการฆ่าตัวตายทางการเงินชัด ๆ เพราะการเอาเงินในอนาคตมาใช้แบบไม่คำนึงถึงเงินจริง ณ ปัจจุบันคือถนนแห่งการสร้างหนี้ที่ทอดยาวไปแบบไม่มีวันจบสิ้น เพราะพอเงินเดือนออก พอมีรายได้เข้า ก็ต้องมาจ่ายหนี้สินที่เกิดจากการเอาเงินในอนาคตมาใช้ เป็นวัฏจักรแบบนี้ไปไม่มีวันจบสิ้น
+4. ไม่มีวินัยทางการเงิน +
ตัวการร้ายที่ทำให้แทบทุกคนเป็นหนี้จนลืมตาอ้าปากไม่ขึ้นก็คือความไม่มีวินัยทางการเงินนี่แหละ เพราะพอไม่มีวินัยก็ไม่มีการวางแผนทางการเงิน ไม่วางแผนก็ใช้เงินโดยไม่คิด ใช้เงินโดยไม่คิดก็เป็นหนี้ เป็นหนี้แล้วก็เป็นหนี้อีกแบบไม่มีวันจบสิ้น เพราะความไม่มีวินัยทางการเงิน
จริง ๆ แล้ววินัยทางการเงินเป็นสิ่งที่สร้างและสั่งสมได้ อาจเริ่มต้นจากการควบคุมรายจ่ายในแต่ละวันก่อน เพื่อสร้างวินัยที่ดีให้กับตัวเอง พอเริ่มมีวินัยขึ้นบ้างก็ค่อย ๆ ขยับเป็นเป้าหมายที่ใหญ่ขึ้นก็จะทำให้มีวินัยทางการเงินมากขึ้น
+5. เหนียวหนี้ +
มีคนบางประเภทที่มีหนี้แล้วไม่ค่อยยอมใช้หนี้ พฤติกรรมแบบนี้ก็เป็นการเพิ่มหนี้ให้มากขึ้นไปเรื่อย ๆ ได้เหมือนกัน เพราะหนี้เก่าก็ไม่ยอมใช้ให้หมด แถมยังสร้างหนี้ใหม่ไปเรื่อย ๆ หรือบางคนยิ่งไปกว่านั้นก็คือมีเงิน แต่ดันชอบเป็นหนี้ และไม่ชอบใช้หนี้ โดยไม่รู้เลยว่าจริง ๆ แล้วการไม่มีหนี้เลย เป็นทางที่ดีที่สุด
+6. หวังปลดหนี้หรือรวยทางลัด +
สมัยนี้เป็นยุคแห่งทางลัด ทุกอย่างมี How to มีทางลัด มีบายพาสทั้งนั้น ไม่เว้นแม้กระทั่งความสำเร็จ การปลดหนี้ และความรวย ทำให้คนเดี๋ยวนี้แทนที่จะก้มหน้าก้มตาใช้หนี้ ก็กลับเป็นหาทางลัดในการใช้หนี้ ไม่ว่าจะด้วยการเอาเงินที่ควรจะไปใช้หนี้ ไปหมุนทำทุน เล่นหวย เล่นการพนัน ฯลฯ โดยหวังว่าจะได้เงินก้อนโตไปปลดหนี้
แต่ร้อยทั้งร้อยที่ทำแบบนี้ กลับมีหนี้เพิ่มมาแบบไม่ทันตั้งตัว เพราะทางลัดไม่มีอยู่จริงในโลกของการเงิน คนที่จะถูกหวยมีแค่ไม่กี่รางวัล ที่เหลือก็เห็นโดนกินกันถ้วนหน้า ดังนั้นจะมีประโยชน์กับการหวังรวยทางลัด หวังจะปลดหนี้ด้วยการเอาเงินทั้งหมดที่มีลงเดิมพันไปกับอะไรที่ไม่แน่นอน ทางที่ดีเลิกคิดถึงทางลัด แล้วจัดการหนี้อย่างเป็นระบบจะเป็นทางออกที่ดีที่สุด
7. ไม่วางแผนอนาคต
เป้าหมายมีไว้พุ่งชน ถ้าไม่อยากเป็นหนี้ และฝันไกลไปจนถึงมีเงินใช้ในอนาคต สิ่งที่ต้องให้ความสำคัญก็คือการวางแผนและตั้งเป้าหมาย คนที่ไม่เคยคิดถึงอนาคตเลยก็ไม่ต่างกับการอยู่ไปวัน ๆ แบบไร้จุดหมาย แต่ชีวิตยังอีกยาวไกล จะอยู่ไปวัน ๆ กินไปวัน ๆ คงไม่ได้ เพราะถ้าไม่วางแผน ไม่มีเงินเก็บ แก่ตัวไปจะเอาเงินที่ไหนใช้ จริงไหม ?
ขั้นตอนแรกช่วยลองวาดภาพคร่าว ๆ ถึงอนาคตของตัวเองเอาไว้บ้าง ถ้าเกิดไม่ตายไปซะก่อน แก่ตัวไปจะอยู่ยังไง กินยังไง เอาเงินที่ไหนมาใช้จ่าย เลี้ยงดูตัวเองและคนข้างกาย แค่คิดก็ขนลุกแล้ว เพราะฉะนั้นเลิกสร้างหนี้ แล้วเริ่มวางแผนอนาคตได้แล้ว
ทั้ง 7 พฤติกรรมนี้นำหายนะมาให้ใครต่อใครมากมาย เพราะฉะนั้นถ้าไม่อยากเป็นหนี้ ไม่อยากมีหนี้เพิ่ม ต้องค่อย ๆ ปรับพฤติกรรมฆ่าตัวตายทางการเงินเหล่านี้ให้น้อยลงจนกระทั่งหายไปเลย ไม่งั้นอย่าว่าแต่ปลดหนี้เลย จะกินก็ยังลำบาก!