คำสอนของคนโบราณล้านนา 'หากอยากจะเย็นให้อาบน้ำวังหิน'

อ่านเป็นภาษาล้านนาว่า “กันใค่เย็นหื้ออาบน้ำวังหิน กันใค่มีสินหื้อหมั่นก๊า กันใค่ขึ้นจั๊นฟ้าหื้อหมั่นตาน”

แปลว่า หากอยากจะเย็นให้อาบน้ำวังหิน ซึ่งเป็นแอ่งน้ำลึกในธรรมชาติที่มีหินล้อมรอบ น้ำวังหินจะเย็นจัดมากทั้งปีทั้งชาติ

หากอยากจะรวยให้หมั่นทำการค้าขาย

หากอยากขึ้นสวรรค์ให้หมั่นสร้างกุศล

ข้างต้นคือวั สรุปว่า หากจะหวังสิ่งใด มีแต่ต้องทำเอง หมั่นเพียรสร้างเองจึงจะสมหวัง การไปบนบานศาลกล่าว หรือฝากความหวังไว้กับอะไรที่ลมแล้งๆ จะไม่ได้สมปรารถนา เช่น ต้องทำบุญทำกุศล บุญจึงจะหนุนนำไปสู่สวรรค์

คำคมนี้สะท้อนถึงความหวัง แต่ไม่ได้บอกให้หวังเฉยๆ ไม่ได้บอกให้ไปอ้อนวอนขอสิ่งศักดิ์สิทธิ์ แต่บอกให้ทำแต่เหตุ และผลที่หวังไว้จะตามมาเอง

หน้าร้อนหวังอยากจะให้เย็นลงคนโบราณสั่งให้ไปอาบน้ำวังหิน หวังอยากจะรวยก็ต้องรู้จักหาเงินมาใช้จ่ายโดยทำการค้าขาย ส่วนหวังอยากขึ้นสวรรค์เขาก็เสนอให้ทำบุญ

ท่านพุทธทาสภิกขุเขียนถึงความหวังเอาไว้ว่า

“ความหวัง คือ ความต้องการด้วยความโง่อย่างรุนแรง ความต้องการอย่างรุนแรง ด้วยความโง่อย่างรุนแรงตลอดเวลา นี้เราเรียกว่า…’ความหวัง’

จะเรียนหนังสือก็เรียนด้วยใจคอปกติ อย่าทำด้วยความหวัง มันจะบ้าจะเป็นโรคประสาทและจะบ้า

จะทำการงานประกอบอาชีพก็อย่าทำด้วยความหวัง แต่ให้ทำโดยปกติด้วยสติปัญญา

จะมีแฟน หาคู่ครองอะไร ก็อย่าทำด้วยความหวัง มันจะโง่ มันจะเป็นโรคประสาทมันจะบ้า

จงทำด้วยสติปัญญาปกติที่สุดแหละ

แม้ประกอบกิจกรรมกันไปก็ทำด้วยสติปัญญา อย่าผลุนผลันด้วยกิเลสตัณหา ที่เป็นความหวังหรือเป็นความโง่

นี่ถ้าชีวิตของเราดำเนินไปด้วยสติปัญญาปราศจาก ‘ความหวัง’ โดยประการทั้งปวงแล้ว มันเป็นชีวิตที่เย็นอยู่ด้วยพระนิพพานตลอดทั้งวันทั้งคืน ทั้งหลับทั้งตื่น”

ราวกับว่าท่านพุทธทาสกำลังขยายความของเหตุ และผลของความหวัง ตามคำสอนของคนโบราณว่า จงทำทุกอย่างด้วยสติปัญญา ทำดังนี้แล้วจึงจะประสบความสำเร็จ กระทั่งหวังถึงพระนิพพานก็ย่อมได้ •

ล้านนาคำเมือง | ชมรมฮักตั๋วเมือง

สะดวก ฉับไว คุ้มค่า สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ได้ที่นี่https://t.co/KYFMEpsHWj

— MatichonWeekly มติชนสุดสัปดาห์ (@matichonweekly) July 27, 2022