“นกเอี้ยง เลี้ยงควายเฒ่า” ภาวะ ผลประโยชน์แบบ วิน วิน

“นกเอี้ยง เลี้ยงควายเฒ่า” ภาวะ ผลประโยชน์แบบ วิน วิน

เฟซบุ๊ก สำนักอนุรักษ์สัตว์ป่า กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช อธิบายธรรมชาติวิทยา ของควาย และนกเอี้ยง จากคำกล่าวดั้งเดิมของคนไทย ที่ว่า นกเอี้้ยงมาเลี้ยงควายเฒ่า เอาไว้ ดังต่อไปนี้

#นกเอี้ยงเลี้ยงควายเฒ่า เป็นคำกล่าวในลักษณะภาษิต ซึ่งมักจะหมายถึงการเกาะเกี่ยวเก็บผลประโยชน์บนการทำงานของผู้อื่น ด้วยว่าคนไทยชินตากับภาพที่ไม่ว่าควายจะเดินไปทางไหน ก็มักจะมีนกเอี้ยงเกาะอยู่บนหลังควายตลอดเวลา และเมื่อควายเดินผ่านพงหญ้าฝูงแมลงตัวเล็กตัวน้อยก็จะบินแตกพรูขึ้นมาเกาะบนตัวควาย นกเอี้ยงที่เกาะอยู่บนหลังควายก็จะคอยจิกกินแมลงโดยไม่ต้องออกแรงบินไปหาเหยื่อจากที่อื่น

.
แต่ในความเป็นจริงการที่นกเอี้ยงเกาะอยู่บนหลังควายนั้น ถือว่าเป็นหุ้นส่วนที่ผลประโยชน์สมกันอย่างลงตัว เพราะนกเอี้ยงจะคอยช่วยจิกกินตัวแมลงเล็กๆ ที่คอยบินมาตอมตามลูกนัยน์ตาของควาย อันเป็นสาเหตุที่ทำให้ควายเป็นโรคตาแดงตาช้ำ แถมการจิกกินแมลงที่เกาะตามผิวหนังของควาย ยังช่วยให้ควายมีผิวหนังดำขลับสวยงาม ไร้รอยตำหนิแผลเป็นจากการชอนไชของแมลง และเป็นการช่วยเกาแก้คันให้ควายไปในตัวด้วย
.
ซึ่งเราจะเรียกความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศระหว่าง “นกเอี้ยง” กับ “ควาย” ว่า ความสัมพันธ์แบบ “ภาวะได้ประโยชน์ร่วมกัน” (Protocooperation +,+)

เป็นความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิต 2 ชนิด ที่อยู่ร่วมกันโดยที่ต่างฝ่ายต่างได้ประโยชน์ซึ่งกันและกัน แม้แยกกันอยู่ก็สามารถดำรงชีวิตได้ตามปกติ