รถไฟจีน-ลาว ตัวเปลี่ยนเกมเศรษฐกิจ
ลาวเปิดเดินรถไฟความเร็วสูงเส้นทางจีน-หลวงพระบาง หวังทลายข้อจำกัดขน นักวิเคราะห์มองโอกาสทอง แม้หวั่นอาจติดหล่มกับดักหนี้
วันที่ 3 ธันวาคม 2564 สำนักข่าวเอเอฟพีรายงานว่า เส้นทางรถไฟความเร็วสูงระหว่างเมืองบ่อเต็น ใกล้ชายแดนจีน สู่กรุงเวียงจันทร์ เปิดให้บริการอย่างเป็นทางการแล้ว หลังใช้เวลา 5 ปีในการก่อสร้าง นับเป็นการลงทุนโครงสร้างพื้นฐานด้านคมนาคมระดับเมกะโปรเจกต์ที่จีนลงทุนสร้างให้ลาวมูลค่ากว่า 6 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ส่วนหนึ่งของโครงการหนึ่งแถบหนึ่งทางของจีน
โดยรัฐบาลเวียงจันทร์คาดหวังให้เส้นทางรถไฟสายนี้ เป็นตัวกระตุ้นเศรษฐกิจของประเทศที่กำลังติดหล่มมานานจากหลายปัจจัยโดยเฉพาะข้อจำกัดด้านภูมิศาสตร์ เพื่อเชื่อมต่อกับคุนหมิงให้ลาวเข้าถึงตลาดโลกได้ง่ายขึ้น
เจ้าหน้าที่ลาวกล่าวว่า ทางรถไฟนี้ จะช่วยลดต้นทุนค่าขนส่ง เพิ่มการส่งออก และนำนักท่องเที่ยวต่างชาติเข้ามามากขึ้น เมื่อการระบาดของโควิด-19 สงบลง และมีการเปิดพรมแดนอีกครั้ง สอดคล้องกับ หวัง เหวินปิน โฆษกกระทรวงต่างประเทศจีน กล่าวเมื่อวันพุธว่า โครงการระดับเรือธงนี้จะช่วย “ส่งเสริมกลยุทธ์ของลาวในการเปลี่ยนตนเองจากประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเลให้เป็นศูนย์กลางทางบก”
อย่างไรก็ตาม ผู้เชี่ยวชาญเตือนว่าโครงการนี้อาจทำให้ลาวตกอยู่ภายใต้กับดับหนี้ของรัฐบาลปักกิ่ง เจเรมี ซูค ผู้อำนวยการฝ่ายการจัดเรตติ้งของ ฟิทช์เรทติ้งส์ ประจำเอเชียแปซิฟิก เผยกับไฟแนนเชียลไทมส์ว่า ข้อเสียของรถไฟสายนี้คือมีราคาค่อนข้างแพง ดังนั้นคำถามคือส่วนต่างเหล่านี้สมเหตุสมผลต่อมูลค่าทางเศรษฐกิจในแง่ของการคุ้มต้นทุนและผลประโยชน์ที่จะได้รับหรือไม่
ยกตัวอย่างเช่นกรณีท่าเรือที่จีนสร้างในเมืองฮัมบันโตตา ของศรีลังกา แต่สุดท้ายรัฐบาลโคลอมโบก็ประสบปัญหาการชำระหนี้ จำต้องยอมให้ให้กับบริษัทไชน่า เมอร์ชานท์ พอร์ต โฮลดิ้งส์ ของรัฐบาลจีน เช่าท่าเรือดังกล่าวเป็นระยะเวลานับสิบ ๆปี
นักวิเคราะห์จึงตั้งคำถามว่า ลาวซึ่งยังคงเป็นประเทศยากจนด้านโครงสร้างพื้นฐานในหลายๆด้าน ไปจนถึงรายได้ประชากรที่อยู่ระดับต่ำ จะสามารถชำระหนี้มูลค่า 1.06 พันล้านดอลลาร์อย่างไร และพร้อมที่จะใช้ประโยชน์จากระบบขนส่งที่ทันสมัยนี้แค่ไหน
เช่นเดียวกับ เกร็ก เรย์มอนด์ อาจารย์มหาวิทยาลัยแห่งชาติออสเตรเลียกล่าวว่ามีความโปร่งใสเพียงเล็กน้อยเกี่ยวกับวิธีที่ลาวจะใช้หนี้ของลาว “ปัญหาสำหรับลาวคือเศรษฐกิจของพวกเขา … ภาคเอกชนสามารถใช้ประโยชน์จากระบบขนส่งนี้มากน้อยเพียงใด นี่ถือเป็นบททดสอบครั้งใหญ่สำหรับเศรษฐกิจที่ใช้การยังชีพทางการเกษตรเป็นส่วนใหญ่ของประเทศ ซึ่งไม่มีชนชั้นพ่อค้าขนาดใหญ่” เรย์มอนด์กล่าวกับเอเอฟพี
ธนาคารโลกระบุว่า ลาวได้รับผลกระทบอย่างรุนแรงจากโควิดระบาด การเติบโตทางเศรษฐกิจลดลงเหลือ 0.4% ในปี 2563 ซึ่งเป็นระดับต่ำสุดในรอบ 3 ทศวรรษ ซึ่งเวิลด์แบงก์มองว่า รถไฟสายนี้อาจสามารถกระตุ้นเศรษฐกิจของลาวได้ แต่รัฐบาลจำเป็นต้องดำเนินการปฏิรูปครั้งใหญ่ ซึ่งรวมถึงการปรับปรุงระบบการจัดการชายแดนด้วย
เช่นเดียวกับ บุรินทร์ อดุลวัฒนะ หัวหน้านักเศรษฐศาสตร์ทีมเศรษฐกิจและกลยุทธ์ ธนาคารกรุงเทพ ให้ความเห็นว่า โครงการนี้อาจเป็น “ตัวพลิกเกม” เศรษฐกิจของลาว “ผมมองว่าจีนอาจไม่ได้พยายามทำให้ลาวล้มละลาย .. นี่ไม่ใช่กลยุทธ์ม้าเมืองทรอย แต่มันอาจเป็นสถานการณ์ที่สร้างผลประโยชน์ทั้งสองฝ่าย”
สำหรับรถไฟหัวกระสุนสีแดง น้ำเงิน ขาวอันทันสมัย จะเริ่มวิ่งให้บริการอย่างเป็นทางการตั้งแต่วันเสาร์นี้เป็นต้นไป ด้วยเส้นทางความยาว 414 กม. ผ่านอุโมงค์ 75 แห่ง ข้ามสะพาน 167 แห่ง โดยมีสถานีให้บริการผู้โดยสาร 10 สถานี ซึ่งแผนใหญ่สำหรับรถไฟความเร็วสูงนี้มีจะแล่นผ่านประเทศไทยไปยังมาเลเซียสิ้นสุดที่สิงคโปร์