อายุเกือบ 512 ปี! ชวนมารู้จักฉลามกรีนแลนด์ - สัตว์มีกระดูกสันหลังที่อายุยืนที่สุดในโลก - เพจพื้นที่ให้เล่า

ในปี 2016 มีการค้นพบกลุ่มฉลามทางเหนือของมหาสมุทรแอตแลนติกใกล้กับเกาะกรีนแลนด์และขั้วโลกเหนือ จากการศึกษาโดยนักวิทยาศาสตร์ท้องถิ่นพบว่ากลุ่มฉลามเพศเมีย 28 ตัว ที่พบนี้ มีอายุไม่ต่ำกว่า 272 ปี และอาจมีความเป็นไปได้ว่าฉลามตัวที่แก่ที่สุด อาจมีอายุมากถึง 512 ปี  ซึ่งหมายความว่าฉลามตัวนี้อาจเกิดราวปี 1505 ช่วงเวลาที่พระเจ้าเฮนรี่ที่ 8 กำลังขึ้นเป็นกษัตริย์อังกฤษ ลีโอนาโด ดาวินชี กำลังวาดภาพโมนาลิซ่า และคริสโตเฟอร์ โคลัมบัส นักสำรวจผู้ยิ่งใหญ่กำลังอยู่ในช่วงปลายของชีวิต 

ฉลามกรีนแลนด์เป็นสัตว์ท้องที่ ในช่วงตัวเต็มวัย ฉลามกรีนแลนด์สามารถมีความยาวได้ถึง 7 เมตร และมีน้ำหนักได้ราว 12,000 กิโลกรัม พวกมันเป็นสัตว์ที่เคลื่อนไหวช้า คือราว 0.3 เมตรต่อวินาที และเติบโตน้อย คือราว 1 เซ็นติเมตรต่อปี ฉลามพวกนี้กว่าจะพร้อมสืบพันธุ์ก็ต้องรอกระทั่งอายุ 150 ปี พวกมันเคลื่อนไหวและเจริญเติบโตอย่างช้าๆ ในสภาพอากาศที่เย็นจัด สำหรับฉลามกรีนแลนด์ช่วงเวลาของพวกมันเดินช้ากว่าสัตว์มีกระดูกสันหลังชนิดอื่นมาก 

โดยปกติแล้วนักวิทยาศาสตร์จะทำการประมาณอายุฉลามจากการนับการเจริญเติบโตของชั้นแคลเซียมบนข้อต่อกระดูกสันหลัง (คล้ายกับการนับวงปีของต้นไม้) แต่สำหรับฉลามกรีนด์แลนด์ซึ่งเป็นฉลามกระดูกอ่อน (หมายความว่ากระดูกสันหลังของพวกมันไม่แข็งพอจะนำมาประมาณหาอายุ) พวกเขาใช้วิธีการหาอายุด้วยคาร์บอนกัมมันตรังสีซึ่งเป็นวิธีที่แม่นยำและมีประสิทธิภาพมากกว่า จูลิอัส เนลสัน นักวิทยาศาสตร์ผู้ตีพิมพ์บทความวิทยาศาสตร์เกี่ยวกับการหาค่าอายุฉลามกรีนแลนด์กล่าวว่า การหาค่าอายุของฉลามฝูงนี้ ทีมของเขาใช้การหาค่าอายุโปรตีนในกระจกตาของฉลาม เขากล่าวว่ากระจกตาของฉลามกรีนแลนด์ประกอบด้วยโปรตีนแบบพิเศษ โปรตีนเหล่านี้เมื่อเข้าสู่ร่างกายแล้วจะไม่ถูกเผาผลาญหรือสร้างใหม่ ทำให้สามารถนำเนื้อเยื่อจากบริเวณกระจกตามาตรวจวัดหาค่าเฉลี่ยอายุได้

ฉลามที่มีขนาดใหญ่ที่สุด (ประมาณ 5 เมตร) และอายุมากที่สุดในกลุ่ม คาดว่าน่าจะมีอายุเฉลี่ยอยู่ที่ประมาณ 400 ปี หรืออาจมากไปถึง 512 ปีก็เป็นได้ “เราต้องระวังในจุดนี้เพราะการประมาณอายุปลาฉลามอาจมีความคลาดเคลื่อนได้มาก แต่ไม่ว่าฉลามเหล่านี้จะมีอายุจริงเป็นเท่าไหร่ ค่าอายุน้อยที่สุดที่หาได้คือ 272 ปี ก็มากพอจะทำให้ฉลามกรีนแลนด์ขึ้นแท่นเป็นสัตว์มีกระดูกสันหลังที่มีอายุมากที่สุดในโลก” เนลสันกล่าวเอาไว้ในปี 2016

มันน่าทึ่งที่จะคิดว่า ฉลามกลุ่มนี้เคยมีชีวิตร่วมสมัยกับเหตุการณ์สำคัญมากมายในประวิตศาสตร์ ยกตัวอย่างเช่นการประกาศอิสรภาพของสหรัฐอเมริกา (1776) การจมลงของเรือไททานิค (1912) สงครามโลกสองครั้ง (สงครามโลกครั้งที่ 1 : 1914-1918, สงครามโลกครั้งที่ 2 : 1939-1945) พวกมันมีชีวิตผ่านการปฎิวัติรัสเซียเพื่อล้มล้างระบบกษัตริย์ (1917) จนกระทั่งสหภาพโซเวียตล่มสลาย (1991) พวกมันว่ายน้ำผ่านยุคปฎิวัติอุตสาหกรรม ยุคล่าอาณานิคม และรอดพ้นการทำลายล้างของระเบิดนิวเคลียร์และการทดลองนิวเคลียร์หลายครั้งในมหาสมุทร 

ฉลามกรีนแลนด์เคยถูกล่าอย่างหนักในช่วงก่อนสงครามโลกครั้งที่ 2 เพราะน้ำมันในตับของพวกมันสามารถนำมาทำเป็นยา อย่างไรก็ดีความต้องการน้ำมันตับฉลามลดลงในสมัยหลังเพราะมีแหล่งสารอาหารอื่นๆ ที่ทำหน้าที่ได้ดีไม่แพ้กัน ถึงอย่างนั้นเนื่องจากฉลามกรีนแลนด์เติบโตได้ช้า จึงเป็นเรื่องยากที่จะพบฉลามแบบโตเต็มวัยในทะเลแอตแลนติกเหนือ “มันค่อนข้างยากที่จะเจอฉลามกรีนแลนด์วัยเจริญพันธุ์ และยากอีกเหมือนกันที่จะเจอลูกฉลาม ฉลามส่วนใหญ่ที่เราพบมักอยู่ในวัยรุ่นซึ่งหมายความว่าพวกมันโตไม่ทันการล่าของมนุษย์ในยุคก่อน” เนลสัน กล่าวทิ้งท้าย แม้ฉลามจะมีอายุยืนมาก แต่การดำรงอยู่ของพวกมันยังเข้าขั้นน่าเป็นห่วง 

“ฉลามกรีนแลนด์เหมือนใช้ชีวิตในไทม์แคปซูล” ศาสตราจารย์คิม เพรเบล หัวหน้าโครงการกล่าว “พวกมันเป็นหลักฐานและประจักษ์พยานที่ทำให้คนรุ่นหลังได้เข้าใจผลกระทบที่มนุษย์กระทำต่อทะเล” 

.

อ้างอิง

-www.bbc.com

-www.livescience.com

-www.kidsnews.com.au