“จากแก่เป็นเก๋า” Boomers อินเดียกับกำลังซื้อที่มองข้ามไม่ได้
เวลาเราพูดถึงอินเดีย ภาพในหัวของใครหลายคนมักเป็น “ประเทศแห่งคนหนุ่มสาว” และสตาร์ตอัปเทคโนโลยี แต่รายงาน Boomers India ของ WGSN ชวนให้เราหันไปมองอีกฟากหนึ่งของสังคม นั่นคือคนอายุ 60 ปีขึ้นไปที่มีอยู่แล้วราว 153 ล้านคน และคาดว่าจะเพิ่มเป็นกว่า 347 ล้านคนในปี 2050 กลุ่มที่ดูเหมือนจะ “ช้าลง” ทางกาย กลับกลายเป็นตลาดที่กำลังวิ่งด้วยพลังการใช้จ่ายและจินตนาการใหม่ ๆ
(Getty Images)
รายงานบอกชัดว่า Boomers อินเดียไม่ใช่ภาพจำของคนแก่ที่ดูแลตัวเองไม่ได้แบบเดิมอีกแล้ว พวกเขาใช้ทรัพย์สินที่สะสมมาทั้งชีวิต และเวลาอันเป็นอิสระ ไปกับประสบการณ์ที่ทำให้รู้สึกมีคุณค่าและทันโลก เศรษฐกิจสีเงิน (Silver Economy) ของอินเดียถูกประเมินว่าจะมีมูลค่าสินทรัพย์รวมแตะระดับ 1.5 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐในปี 2030 คนอายุเกิน 50 ปีมีความมั่งคั่งเฉลี่ยมากกว่าคนอายุต่ำกว่า 35 ปีถึงสิบเท่า และใช้จ่ายต่อเดือนอยู่ที่ราว 20,000–50,000 รูปี เมื่อผนวกเข้ากับวัฒนธรรมที่ให้เกียรติผู้ใหญ่ เห็นผู้สูงอายุเป็นเสาหลักของครอบครัวและชุมชน ตลาดนี้จึงไม่ใช่ “ภาระ” แต่คือกลุ่มนักใช้ชีวิตวัยเก๋าที่พร้อมจ่ายเพื่อประสบการณ์สร้างสรรค์คุณภาพสูง ทั้งในด้านสุขภาพ การท่องเที่ยว ศิลปะ และไลฟ์สไตล์รูปแบบใหม่ ๆ
(Photo Credit: https://www.instagram.com/milindrunning/?hl=en-gb )
(Tinder India)
(Photo Credit: https://www.instagram.com/milindrunning/?hl=en-gb )
ภาพแรกที่เห็นได้ชัดคือการเปลี่ยนแปลงบนสื่อและวัฒนธรรมสมัยนิยม ดารารุ่นใหญ่กลับมาปรากฏตัวในบทบาทใหม่ที่ไม่ใช่แค่คุณแม่หรือคุณย่าในละคร แต่เป็นคนที่ยังทดลองใช้ชีวิตอยู่ตลอดเวลา Milind Soman นักแสดงและนักวิ่ง ก่อตั้งงานวิ่ง Pinkathon เพื่อส่งเสริมการตรวจมะเร็งเต้านมและสร้างวัฒนธรรมการดูแลสุขภาพผู้หญิง พร้อมเตรียมออกหนังสือ Keep Moving ร่วมกับภรรยาและคุณแม่สามวัยต่างเจเนอเรชัน
ด้าน Neena Gupta นักแสดงวัยหกสิบกว่า ขึ้นรถตู้ไปคุยเรื่องความรักและการเดตกับผู้ใช้แอป Tinder ในรายการออนไลน์อย่างสบาย ๆ ขณะที่ Zeenat Aman นักแสดงระดับไอคอนของยุค 1970 ก็พาเรื่องเล่ายุคทองของบอลลีวูดกลับมาบนเวที ผ่านทั้งบทเพลง ภาพยนตร์ และเรื่องเล่าหลังกล้อง ภาพเหล่านี้สะท้อนว่าโลกไม่ได้เปิดรับเฉพาะอินฟลูเอนเซอร์รุ่นใหม่ คนรุ่นใหญ่ที่มีทั้งทุนทางวัฒนธรรมและเรื่องเล่ายาวนานกำลังถูกเชื้อเชิญกลับมาอยู่หน้าเวทีมากขึ้น และเมื่อแบรนด์กับแพลตฟอร์มลงทุนออกแบบประสบการณ์ให้พวกเขาได้พูดและถูกฟัง ผลลัพธ์จึงไม่ใช่เพียงยอดขาย แต่คือการเชื่อมคนต่างรุ่นให้เข้าใจกันมากขึ้น
(Dharana at Shillim)
อีกด้านหนึ่ง เทรนด์ฟาร์มเฮาส์และรีสอร์ตวัยเกษียณในพื้นที่ชนบทกำลังมาแรง คนชั้นกลางจำนวนไม่น้อยมองหาบ้านหลังที่สองในต่างจังหวัด เป็นทั้งที่พักผ่อนและสนามทดลองวิถีชีวิตใหม่ โครงการรีทรีตอย่าง Dharana Age Rejuvenation Retreat ที่ Dharana at Shillim บนเทือกเขา Sahyadri ออกแบบโปรแกรมที่ผสมผสานโยคะ อายุรเวท อาหารสุขภาพ และภูมิทัศน์ธรรมชาติ เพื่อตอบสนองผู้มาเข้าพักที่ต้องการดูแลร่างกายไปพร้อมกับรักษาจังหวะชีวิตที่ยังคล่องตัวและมีสีสัน ในโลกออนไลน์ อินฟลูเอนเซอร์วัยเกษียณอย่าง Adity Chakravarti ใช้บ้านเก่าในเมือง Lucknow เป็นฉากเล่าเรื่องสวน สมุนไพร และสูตรความงามจากวัตถุดิบพื้นบ้านให้ผู้ติดตามนับแสน คนดูไม่ได้แค่กดไลก์ แต่หลายคนตามไปซื้อพืช สมุนไพร หรือสมัครคอร์สเวิร์กช็อป กลายเป็นรายได้ใหม่ให้ทั้งคนทำคอนเทนต์และผู้ประกอบการท้องถิ่น เมื่อมองให้ลึกลงไป เราไม่ได้เห็นแค่อสังหาริมทรัพย์สำหรับผู้สูงอายุ แต่เห็นการทำงานร่วมกันของสถาปัตยกรรม ภูมิทัศน์ กิจกรรมสุขภาพ และคอนเทนต์ดิจิทัลที่ช่วยกันออกแบบชีวิตช้า ๆ ใกล้ธรรมชาติให้คนรุ่นใหญ่
(The Gathering India)
มิติถัดมาคือการใช้ศิลปะและหนังสือเป็นแกนกลางของชุมชนข้ามวัย เทศกาล The Gathering ที่กรุงนิวเดลี นำเชฟและดีไซเนอร์มาร่วมกันออกแบบโต๊ะอาหารในพระราชวังเก่าอย่าง Travancore House ให้มื้ออาหารกลายเป็นประสบการณ์เล่าเรื่องผ่านอาหารและการจัดวาง รายงานยังเล่าถึงร้านหนังสือเล็ก ๆ อย่าง The Bookshop Inc ที่จัดชมรมหนังสือโดยใช้กลุ่ม WhatsApp เป็นพื้นที่คุยกันระหว่างเดือน ก่อนจะนัดพบกันในร้าน รวมถึงสตูดิโอศิลปะในหิมาลัยอย่าง Dharamkot Studio ที่เปิดบ้านเป็นเรสซิเดนซีให้ศิลปินมาพำนัก สร้างชิ้นงานเชิงทดลองร่วมกัน ฉากหลังของทั้งหมดนี้คือการออกแบบทั้ง “กิจกรรมและสเปซ” ให้รองรับการใช้เวลาร่วมกันของคนต่างรุ่น และการใช้เทคโนโลยีในแบบเรียบง่าย อินเดียมีผู้ใช้ WhatsApp จำนวนมาก กลุ่มผู้สูงอายุจำนวนไม่น้อยจึงคุ้นมือกับแพลตฟอร์มนี้ การสร้างกลุ่มอ่านหนังสือหรือกลุ่มศิลปะใน WhatsApp จึงกลายเป็นโครงสร้างพื้นฐานเล็ก ๆ ที่ต่อยอดไปสู่การนัดพบจริง การช่วยเหลือกัน และการสร้างเครือข่ายทางสังคมใหม่ ๆ
(Kesari Tours)
รายงานยังชี้ว่า กลุ่ม Boomers กำลังขับเคลื่อนการท่องเที่ยวภายในประเทศอย่างจริงจัง จำนวนผู้เดินทางสูงอายุเพิ่มขึ้นเฉลี่ยปีละราว 20% ในช่วงห้าปีที่ผ่านมา บริษัทท่องเที่ยวออกแพ็กเกจสำหรับผู้สูงวัยโดยเฉพาะ ทั้งทริปแสวงบุญที่พักสบาย เดินไม่โหด มีการเตรียมยาและการดูแล ไปจนถึงทริปช้า ๆ ที่ตั้งใจให้ผู้เดินทางได้ใช้เวลากับเส้นทางและผู้ร่วมทริป แพลตฟอร์มอย่าง MakeMyTrip ทำโครงการ Loved by Devotees รวบรวมโรงแรมและโฮมสเตย์ตามเมืองศักดิ์สิทธิ์ ขณะที่บริษัท Kesari Tours ก็มีทัวร์ Second Innings ที่ออกแบบจังหวะการเดินทางให้เหมาะกับร่างกายและจังหวะชีวิตของผู้สูงอายุ
อินเดียกำลังพิสูจน์ว่า สังคมสูงวัยไม่จำเป็นต้องเป็นภาพของการหดตัวทางเศรษฐกิจ ถ้าเรากล้าคิดใหม่ว่าผู้สูงอายุคือผู้เล่นหลักของเศรษฐกิจ ที่ยังรักการเดินทาง ชื่นชอบศิลปะ อยากลองประสบการณ์ใหม่ และยอมจ่ายเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น บทเรียนจาก Boomers อินเดียจึงไม่ใช่แค่เรื่องตัวเลข แต่คือการเปลี่ยนเลนส์จากการมองผู้สูงอายุเป็น “ภาระ” ไปสู่การเห็นเป็น “พลังสร้างสรรค์” ของคนรุ่นใหญ่ทั่วเอเชีย สำหรับประเทศที่กำลังแก่ตัวลงอย่างรวดเร็วอย่างไทยคำถามสำคัญจึงไม่ใช่เพียงจะดูแลผู้สูงอายุอย่างไร แต่คือจะออกแบบเมือง บริการ และประสบการณ์ให้พวกเขาได้ใช้ชีวิตและศักยภาพของตัวเองได้เต็มที่แค่ไหน