วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ

'วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ สร้างเมื่อ พ.ศ.1900 ในรัชกาลพญาลิไทย ในปัจจุบันเป็นวัดชั้นเอกวรมหาวิหารตั้งอยู่ริมแม่น้ำน่านทางฝั่งตะวันออก วัดพระศรีรัตนมหาธาตุเป็นวัดที่มีความสำคัญมากเพราะเป็นที่ประดิษฐานพุทธชินราช พระพุทธชินศรี และพระศรีศาสดา โดยเฉพาะพระพุทธชินราชเป็นพระพุทธรูปที่มีลักษณะที่งดงามเป็นที่เลื่องลือไปทั่ว ตำนานการสร้างพระพุทธชินราชปรากฏหลักฐานทางโบราณคดีว่า เมื่อพระเจ้าศรีธรรมไตรปิฎกได้โปรดให้สร้าง เมืองพิษณุโลกเสร็จเรียบร้อยแล้วก็ตรัสให้สร้างวัดพระรัตนมหาธาตุ และสร้าง พระพุทธรูปหล่อด้วยทองสัมฤทธิ์ 3 องค์ สำหรับประดิษฐานในวัด เมื่อเริ่มทำพิธีเททองหล่อ ทองได้แล่นติดเป็นองค์พระบริบูรณ์เพียง 2 องค์ คือ พระพุทธชินสีห์ กับพระศรีศาสดา ส่วนพระพุทธชินราชทองไม่แล่นติดเต็มพระองค์ต้องทำพิธีหล่อต่อมาอีก 3 ครั้งก็ยังไม่สำเร็จ ในการหล่อครั้งหลังสุดนี้ปรากฏว่ามีปะขาวผู้หนึ่ง จะมาแต่ใดไม่มีใครทราบได้มาช่วยปั้นหุ่น และเททองหล่อพระด้วยจึงทำให้การหล่อพระพุทธชินราชสำเร็จลุล่วงไปด้วยดี เมื่อเสร็จพิธีหล่อพระแล้วชีปะขาวก็หายตัวไปไม่มีผู้ใดพบเห็นอีก ดังนั้นจึงเข้าใจกันว่าปะขาวผู้นั้นคือเทวดา แปลงตัวมาช่วยหล่อพระพุทธชินราชจึงได้พุทธลักษณะงดงามยิ่งนัก เลยเป็นเหตุให้เกิดความเลื่อมใสในพระพุทธรูปองค์นี้ยิ่งขึ้น