การเสริมจมูก (Rhinoplasty) หมายถึง การผ่าตัดตกแต่งจมูกที่อาจแลดูแล้วไม่ได้รูปทรงที่สวยงาม ไม่ได้สัดส่วนที่เหมาะสม โดยตกแต่งจมูกที่เล็กแบน เชิด หรือสั้นให้โด่งขึ้น การผ่าตัดเสริมจมูกนอกจากทำเพื่อความสวยงามแล้ว ก็ยังทำเพื่อแก้ไขจมูกที่ผิดรูปร่าง หรือเสียหายจากอุบัติเหตุ หรือการกระทบกระเทือนอย่างรุนแรง หรือแก้ไขปัญหาเกี่ยวกับการหายใจ และความบกพร่องที่มีมาแต่กำเนิดได้อีกด้วย โดยใช้วัสดุต่างๆ นำมาเสริม เช่น กระดูกอ่อน บริเวณต่างๆ หนังแท้ วัสดุสังเคราะห์ซิลิโคน กอร์เท็กซ์ เม็ดพอร์ เป็นต้น
วัสดุที่ใช้ในการเสริมจมูก
วัสดุที่ใช้ในการเสริมจมูก แบ่งเป็น 2 กลุ่มหลักๆ คือ ซิลิโคน และกระดูกอ่อนและเนื้อเยื่อของตัวเอง
1.ซิลิโคนเสริมจมูก เป็นวัสดุที่ได้ความนิยมมากกว่าการใช้เนื้อเยื่อ เนื่องจากการใช้ซิลิโคนมักได้รูปร่างที่ต้องการมากกว่า ซิลิโคนที่ใช้เสริมจมูกนั้นเป็นชนิดที่ถูกผลิตมาเพื่อใช้ทางการแพทย์โดยเฉพาะ มีความปลอดภัย มีปฏิกิริยาต่อร่างกายน้อยมาก และร่างกายสามารถรับและห่อหุ้มแท่งซิลิโคนให้ยึดอยู่กับเนื้อเยื่อได้ดี ส่วนอายุการใช้งานของซิลิโคนที่ใช้เสริมจมูกมักจะอยู่ไปได้ตลอด ไม่จำเป็นต้องเปลี่ยนหรือแก้ไขใหม่ เว้นแต่ว่าเคยเสริมไปแล้วอยากจะทำการเปลี่ยนหรือแก้ทรงใหม่
ซิลิโคนสามารถแบ่งออกเป็น 2 แบบ คือ ซิลิโคนแบบสำเร็จรูป และซิลิโคนแบบแท่ง โดยจะมีทั้งมีทั้งแบบนิ่มและแบบแข็ง หากคนไข้มีผนังจมูกบางควรใช้ซิลิโคนแบบนิ่ม เพราะถ้าใช้แบบแข็งอาจทำให้เกิดการทะลุ และถ้าหากคนไข้มีผนังจมูกที่หนาควรใช้ซิลิโคนแบบแข็ง เพราะถ้าใช้แบบนิ่มจะทำให้มองไม่ออกว่ามีการเสริมจมูกหรือมองไม่เห็นความเปลี่ยนแปลงของรูปจมูก
2.การเสริมจมูกโดยกระดูกอ่อนและเนื้อเยื่อ เนื้อเยื่อตัวเองที่ใช้ในการเสริมจมูก เช่น กระดูกซี่โครง ไขมัน กระดูกอ่อนหลังหู เป็นต้น มีความปลอดภัย เนื่องจากเป็นเนื้อเยื่อของผู้เข้ารับการศัลยกรรมเอง จึงเสี่ยงต่อการเกิดอาการแพ้ได้น้อย
ประเภทของการผ่าตัดเสริมจมูก
การเสริมจมูก นับเป็น หัตถการประเภทเสริมสวยที่ได้รับความนิยมมากในปัจจุบัน ซึ่งจะแบ่งตามลักษณะของแผลผ่าตัดได้เป็น 2 แบบ คือ
1.การผ่าตัดแบบปิด (Closed Rhinoplasty) เป็นการผ่าตัดเสริมจมูกโดยแผลผ่าตัดจะอยู่ภายในจมูกของคนไข้ เพื่อทำการใส่วัสดุเสริมเข้าไปทางด้านใน ซึ่งเป็นที่นิยมมากเพราะจะทำให้มองไม่เห็นแผลผ่าตัด โดยขั้นตอนจะเป็นการผ่าตัดร่วมกับยาชา เป็นการผ่าตัดเล็ก ใช้เวลาในการผ่าตัด 60-90 นาที
2.การผ่าตัดแบบเปิด (Open Rhinoplasty) หรือที่รู้จักกันว่า “ผ่าตัดแบบโอเพ่น” คือการผ่าตัดแผลด้านในจมูก ทั้งสองข้าง แต่มีแผลผ่าตัดด้านนอกแกนจมูกเพื่อเปิดให้แผลทั้งสองข้างถึงกันได้ แล้วแพทย์จะสามารถถลกหนังจมูกขึ้นดูโครงสร้างกระดูกอ่อนของจมูกได้ โดยขั้นตอนการผ่าตัดจะทำร่วมกับยานอนหลับ ใช้เวลาผ่าตัด ประมาณ 3 ชั่วโมง การผ่าตัดแบบเปิดแพทย์เห็นโครงจมูกได้อย่างชัดเจน ทำให้สามารถวิเคราะห์ และแก้ปัญหาอื่นๆ ของจมูกได้ด้วย
การเลือกวิธีผ่าตัดศัลยกรรมจมูกจะขึ้นอยู่กับความจำเป็น หรือความต้องการในทำศัลยกรรมจมูก หากต้องการทำเสริมจมูกเพียงอย่างเดียว การผ่าตัดจมูกแบบปิดก็สามารถแก้ไขปัญหาได้แล้ว อย่างไรก็ตาม หากต้องทำหลายๆ ส่วนพร้อมกัน ก็จำเป็นที่จะต้องทำการผ่าตัดจมูกแบบเปิด
เลือกทรงจมูกอย่างไร ให้เหมาะกับใบหน้า
หลักการประเมินรูปทรงจมูก เพื่อให้ได้รูปทรงสวยงามรับกับขนาดของใบหน้า แพทย์จะทำการประเมิน โดยดูขนาดความกว้างของหัวตา และบริเวณสันจมูก ประเมินความหนาและความกว้างของเนื้อบริเวณปลายจมูก ตามด้วยการวัดความยาวของสันจมูกถึงปลายจมูก การประเมินความหนาของผิวหนังทั้งหมดโดยเฉพาะบริเวณจมูก และดูลักษณะและรูปทรงจมูกเดิมของคนไข้ร่วมด้วย ทั้งนี้การทำศัลยกรรมเสริมจมูก แม้ว่าจะใช้วัสดุชนิดเดียวกัน แต่ผลลัพธ์ที่ได้จะแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล ขึ้นอยู่กับรูปแบบที่เลือก ลักษณะเดิมของจมูก และความชำนาญของแพทย์
การเตรียมตัวก่อนศัลยกรรมเสริมจมูก
ก่อนที่จะทำการผ่าตัดศัลยกรรมเสริมจมูก ต้องแจ้งให้แพทย์ทราบว่าคุณมีโรคประจำตัว แพ้ยา หรือทานยาตัวใดอยู่บ้าง โดยเฉพาะยากลุ่มแอสไพริน หรือไอบิวโพรเฟน เพื่อให้ศัลยแพทย์ทราบประวัติและวางแผนการผ่าตัดอย่างปลอดภัย นอกจากนี้ควรดูแลสุขภาพของตนเองให้พร้อม เช่น
* งดสูบบุหรี่ และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
* งดรับประทานทานอาหารประเภทของหมักดอง
* งดอาหารทะเล
* งดทานวิตามินทุกชนิดก่อนการผ่าตัด เสริมจมูก
* งดแต่งหน้า และควรสระผมก่อนให้เรียบร้อยก่อนผ่าตัด
* กรณีฉีดยาชาเฉพาะที่ สามารถรับประทานอาหารก่อนมาผ่าตัดได้ ไม่ต้องงดน้ำ งดอาหาร
การดูแลตัวเองหลังเสริมจมูก
การปฏิบัติตัวหลังจากการผ่าตัดแก้จมูก มีความสำคัญ คนไข้ควรศึกษารายละเอียดเพื่อป้องกันปัญหาให้ได้มากที่สุด
1.ช่วง 72 ชั่วโมง แรกหลังผ่าตัด ให้ประคบเย็นบริเวณหน้าแต่ไม่ใช่ในบริเวณแผล เพื่อช่วยเพื่อให้เลือดหยุดไหล และยุบบวมไวขึ้น ควรนอนศีรษะสูงเพื่อให้เลือดไม่คั่งในโพรงจมูก
2.หากมีเลือดไหลออกมานั้นภายใน 48 ชม. หลังจากที่ได้เข้ารับการผ่าตัด ให้ใช้ ไม้พัน สำสีชุบน้ำเกลือเช็ดออกเบาๆ
3.หลัง 72 ชั่วโมง แผลจะเริ่มสนิท สามารถประคบอุ่นเพื่อลดรอยม่วง เขียว ช้ำได้
4.หลีกเลี่ยงการไปในที่ที่มีฝุ่นละอองมากประมาณ 1 สัปดาห์ ป้องกันการไอหรือจาม
5.ควรรับประทานอาหารอ่อน งดอาหารแข็งที่ต้องขบเคี้ยว
6.ไม่ให้บาดแผลโดนน้ำอย่างน้อย 3 วัน หลังจากนั้นล้างหน้าได้ตามปกติ
7.งดการดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ และหยุดการสูบบุหรี่ ในช่วง 1 เดือน เพราะมีผลต่อการสมานแผล
8.ห้ามแคะ แกะ เกา หรือขยี้บริเวณจมูก หลีกเลี่ยงการเล่นกีฬาหนัก เนื่องจากเนื้อจมูกยังไม่แข็งแรง
9.สามารถนอนตะแคงได้ ไม่ทำให้ซิลิโคนเคลื่อนที่ แต่ให้หลีกเลี่ยงการนอนคว่ำ
10.ถ้ามีอาการผิดปกติ ให้ไปพบแพทย์