กะเทยสาวจำเป็นต้องแก้บน ด้วยการพาพรรคพวกอีกสองคนมาบวชในวัดห่างไกล โดยหารู้ไม่ว่าในวัดมีตำนานที่นาคทุกรายจะต้องตายก่อนบวช เพราะการจองเวรของวิญญาณนาครายหนึ่ง ซึ่งถ้าเขาไม่ได้บวช คนอื่นก็ไม่ควรได้บวชที่วัดนี้เหมือนกัน!
การกลับมาในรอบ 4 ปีของผู้กำกับมอญซ่อนผี (2015) ที่ยังคงใช้สูตรฮาผสมสยอง และนำดาราหนุ่มหล่อมาเป็นจุดขาย ครั้งนี้เปลี่ยนจากที่ปิดตายในเรือกลางทะเลที่มีวิญญาณวนเวียน มาเป็นวัดป่าอันเต็มไปด้วยบรรยากาศน่ากลัว ทั้งลานซึ่งมีรูปปั้นพระอยู่เต็ม กุฏิและศาลาเก่าแก่ ต้นไม้ดกดื่นเป็นกำบัง ศาลเพียงตากับหญิงบ้าปริศนา และสัปเหร่อที่ไม่น่าไว้ใจ นับว่าเป็นการหยิบส่วนผสมของเรื่องผีที่คนไทยคุ้นเคยมาเขย่ากับไอเดียใหม่ อย่างผีที่ไม่กลัวพระ เพราะอาฆาตพระ และตัวเองก็เกือบจะได้เป็นพระอยู่แล้ว
ตัวหนังกับตัวอย่างหนังมีส่วนที่ให้อารมณ์เหมือนกัน คือมีทั้งช่วงที่ดูไม่น่าสนใจ กับช่วงที่เห็นแล้วต้องหยุดจับตา ไม่แน่ใจว่าจุดเริ่มต้นของโปรเจคต์นี้ เกิดจากความคิดจะทำหนังผีฮาโดยนำกะเทยไปบวชในวัดเฮี้ยน จากนั้นต่อยอดไปสู่สาระสำคัญช่วงท้าย หรือเกิดจากสาระสำคัญที่หนังต้องการจะพูดก่อน แล้วจึงคลุกการตลาดมากลบด้วยการใส่เสียงตลกและความหลอน อย่างไรก็ตาม ไม่ว่าจะเป็นอย่างไหน ส่วนตัวก็รู้สึกว่ามันเป็นวิธีคิดที่ฉลาดทั้งสองทาง ทางแรก เราได้เห็นความพยายามจะถีบตัวเองหนีจากหนังสูตรหอแต๋วแตกไปสู่เนื้อน้ำที่จับต้องได้มากขึ้น และถ้าเป็นทางที่สอง มันก็ยังคือความพยายามที่จะนำประเด็นใหม่ ๆ มาขาย โดยหาทางจับใส่เสื้อผ้าที่ดึงดูดความสนใจตลาดคนดูมากขึ้น แถมเสื้อผ้านั้นก็ยังช่วยกลบความแหลมคมที่อาจไปขูดขีดความเซ้นสิทีฟขององค์กรต่าง ๆ เข้า อันอาจเป็นผลให้หนังโดนแบน อย่างที่อาบัติ (2015) เคยเกือบจะรอดไม่รอดแหล่ และลงท้ายต้องเลี่ยงบาลีด้วยการเปลี่ยนชื่อเรื่อง (ที่ดูเหมือนยังไม่ได้เปลี่ยน) มาแล้ว เพียงแต่น่าเสียดายที่ไม่ว่าจะเป็นทางไหน ทิศทางและการจัดองค์ประกอบของพี่นาคก็ยังดูจะไม่แม่นยำนัก มันจึงมีทั้งส่วนที่น่าสนใจมาก ๆ พอโอเค เรื่อยไปจนถึงความน่ารำคาญ
ส่วนที่ชอบมากๆ คือสาระสำคัญที่หนังแสดงให้เห็นในตอนท้าย ต้องยอมรับว่าเราเข้าโรงไปโดยไม่ได้คาดหวังว่าจะได้เจอการท้าทายประเด็นใหญ่ๆ ในหนังที่มีหน้าหนังแบบนี้ ส่วนตัวเลยค่อนข้างว้าวและชื่นชม เห็นได้ชัดว่ามันเป็นงานที่ผ่านการคิดมาพอสมควร ตั้งคำถามกับตัวคนบวช (ว่าที่จริงคนเราบวชเพื่ออะไร) กับการบวช (ว่าทำไมถึงยอมบวชให้แค่กับคน) เรื่อยไปถึงการจิกกัดเล็ก ๆ ว่า แล้วในที่สุด คนที่รู้เหตุผลเหล่านั้น แต่ดันเข้ามาเพื่อแสวงหาสิ่งอื่น มันถือว่าเราบ้ารึเปล่า ความบ้าคืออะไร และใครคือคนบ้ากันแน่ ร่องรอยการชูส่วนเหล่านี้แสดงอยู่ในองค์ประกอบต่างๆ ของหนัง ทั้งสร้อยพระนาคปรก ตำนานนาค เส้นเรื่องความรักของตัวละครหนุ่มสาว แม้แต่การหักก้านบัวแล้วแสดงเยื่อใย อันอาจเป็นความหมายถึงการเปลี่ยนผ่าน เพื่อตัดขาด สะท้อนว่าไม่ว่าจะเป็นการบวช หรือแม้แต่การตาย (มรณภาพ) ทั้งสองอย่างนั้นจะบรรลุจุดมุ่งหมายได้ก็ต้องไม่เหลือใยเดิม ซึ่งจุดนี้โยงไปถึงการไม่ยอมเปลี่ยนผ่านของวิญญาณพี่นาคอีกด้วย
อีกส่วนที่เป็นจุดแข็งแท้จริงเลย ได้แก่การสร้างบรรยากาศด้วยโลเคชั่นและข้าวของประกอบฉากที่ดูขลังจริง ทำให้คนดูพร้อมจะเดินตามเข้าวัดไปได้ไม่ยาก (ไม่ใช่บอกว่าวัดเก่าน่ากลัวแต่ดันเลือกโลเคชั่นวัดกลางกรุงใหม่เอี่ยม) ฉากโหน่งนั่งหัดสวดกลางหมู่รูปปั้นพระนั้นน่ากลัวได้โดยไม่ต้องทำอะไรมากเลย แต่น่าเสียดายที่มันดันออกมาแบบไปไม่ถึงฝัน
การตกม้าตายของหนัง (หรืออาจกล่าวว่าเป็นส่วนที่เราไม่ชอบ) ดูจะเกิดจากการผสมส่วนประกอบต่างๆ อย่างไม่ลงตัว ผิดที่ผิดทาง ไม่รู้ว่าอะไรควรวางตรงไหนมากน้อยเท่าไหร่ โดยเฉพาะการตั้งอารมณ์หลักของหนังเป็นแนวตลก แต่มุกหลายส่วนกลับไม่ขำ ไป ๆ มา ๆ กลายเป็นรุงรัง ขัดอารมณ์ลึกลับน่ากลัวไปหมดสิ้น โดยเฉพาะช่วงที่เนื้อเรื่องกำลังจะเดินไปถึงจุดสูงสุด มีความซาบซึ้งและแก่นเรื่องที่หนักแน่นรออยู่ หนังกลับยังเอาแต่ตบมุกไปมา ทำให้ท่าที่ตั้งรออยู่กลับล้มระเนนระนาด นอกจากนั้น มุกที่หนังเลือกใช้ส่วนใหญ่ก็ไม่ช่วยชูอะไรในเนื้อหาเลย ไม่เล่าลักษณะตัวละคร ไม่อิงสิ่งที่ควรจะเกิดจริง ๆ ในที่นั้น ๆ มันเลยไม่เป็นธรรมชาติ เต็มไปด้วยมุกเจ็บตัว และเราจะงงงวยว่าตกลงตัวละครแต่ละตัวเป็นคนยังไงกันแน่ แม้แต่โหน่งซึ่งเป็นพระเอกของหนังก็ยังผีเข้าผีออก ไม่รู้ว่ามีปมอะไรกับแม่ หรือเฟิร์สกับบอลลูนเป็นตุ๊ดที่มีนิสัยใจคอแตกต่างกันยังไง เป็นต้น
สรุปว่า หนังพี่นาคเป็นเหมือนงานบวชที่คนจัดดันให้ความสำคัญกับขบวนรำแห่นาค โดยลืมไปว่าจริงๆ แล้วงานที่จะจัดและควรจะให้น้ำหนักมากกว่านั้นคือตัวงานบวช เสียงแห่วุ่นวายดังกลบความขรึมและขลังจนธูปดับเหลืออยู่แค่ 2 ดอกไปอย่างน่าเสียดาย
ปักธูปการันตรีความหลอน :
ข้อมูลอ้างอิงและรูปภาพประกอบ : พี่นาคงานบวชที่ให้ไฮไลท์แห่หน้านาคมากกว่าพิธีบวช
