เข้าสู่เดือนสุดท้ายของปี พนักงานบริษัทญี่ปุ่นต้องยุ่งกับการเคลียร์งานให้ทันก่อนสิ้นปี เพื่อจะได้หยุดพักยาวติดต่อกันในช่วงปีใหม่ ในช่วงเวลานี้ แต่ละแผนกแต่ละฝ่ายก็จะจัดงานปาร์ตี้ส่งท้ายปีเก่า (忘年会) กัน ขึ้นชื่อว่า “งานปาร์ตี้” น่าจะเป็นงานเฮฮา ดื่มกิน พูดคุยเอ็นจอยส่งท้ายปีเก่า ใครๆ ก็อยากไปร่วมงาน
แต่…พนักงานบริษัทวัยหนุ่มสาวของญี่ปุ่น เริ่มรู้สึกไม่อยากไปร่วมงานปาร์ตี้นี้กันมากขึ้น เป็นเพราะเหตุใดกัน?
ลองสอบถามพนักงานหนุ่มสาวเกี่ยวกับการร่วมงานปาร์ตี้ส่งท้ายปีเก่า แบ่งออกได้เป็น 2 กลุ่ม กลุ่มที่อยากไปร่วมงานปาร์ตี้ 54.1% กลุ่มที่ไม่อยากไปร่วมงานปาร์ตี้ 45.9% สรุปได้ว่าประมาณครึ่งต่อครึ่ง
พนักงานเข้าใหม่ 2-3 ปีแรก ก็คงอยากรู้อยากเห็นว่าน่าสนุกหรือไม่ ไปร่วมงานแล้วบางคนก็ชอบ บางคนก็ไม่ชอบเอาเสียเลย ปีต่อๆ มาก็ไม่อยากไปแล้ว หรือจำใจไปร่วมงานเพราะทุกคนในแผนกไป จะเป็นแกะดำไม่ได้
เมื่อต้องไปร่วมงานปาร์ตี้กับหัวหน้า ย่อมไม่เหมือนไปเฮฮาดื่มกินกับเพื่อนรู้ใจ รู้สึกเกร็งเป็นธรรมดา ยิ่งธรรมเนียมญี่ปุ่นผู้น้อยต้องบริการผู้ใหญ่ ระมัดระวังมารยาทและคำพูดคำจา ไม่ใช่ดื่มแล้วเริ่มมึนเผลอระบายความอัดอั้นตันใจเรื่องงานออกมา อย่างนี้ใช้ไม่ได้! แต่ถ้าเป็นหัวหน้า จะพร่ำเพ้ออะไรก็ต้องทนฟัง
จากการสำรวจความคิดเห็น สิ่งที่พนักงานผู้น้อยพึงระลึกเสมอเมื่อไปร่วมงานปาร์ตี้ส่งท้ายปีเก่า และรู้สึกเป็นภาระจนไม่อยากไปเลย อย่างแรก คือ คอยสังเกตดูเครื่องดื่มของหัวหน้า หากพร่องลงใกล้จะหมดแก้ว ต้องใส่ใจถามเพื่อจะเติมเครื่องดื่มอีก
ถัดมาคือ การนั่งให้ถูกตามลำดับอาวุโส ไม่ใช่อยากนั่งตรงไหนก็นั่งได้ และการต้องรินเครื่องดื่ม เหล้า หรือเบียร์ ให้หัวหน้าอย่างถูกต้องตามมารยาทญี่ปุ่น ซึ่งผู้อาวุโสน้อยกว่าต้องเป็นคนรินให้ผู้อาวุโสกว่า ต้องรู้วิธีวางมือประคองขวดภาชนะบรรจุ ไม่ใช่คว้าขวดหมับก็รินเลย และความเร็ว-ช้าในการริน เป็นต้น
ฝ่ายพนักงานรู้สึกไม่สนุก แต่เป็นภาระที่เลี่ยงไม่ได้!
ยิ่งไปกว่านั้น เราคงเข้าใจว่า งานปาร์ตี้ของบริษัทย่อมเป็นค่าใช้จ่ายของบริษัท พนักงานเพียงไปร่วมงานเลี้ยงเท่านั้น แต่ไม่ใช่อย่างนั้นเลยสำหรับงานปาร์ตี้ส่งท้ายปีเก่าของบริษัทญี่ปุ่น โดยทั่วไป หากเป็นงานที่จัดเฉพาะในแผนก พนักงานต้องควักกระเป๋าเฉลี่ยคนละประมาณ 4-5 พันเยน (900-1,200 บาท) อาจมากหรือน้อยกว่านี้ บางแห่งอนุโลมให้พนักงานหญิงจ่ายน้อยกว่าพนักงานชายเล็กน้อย คงเพราะดื่มหรือกินน้อยกว่า แต่ทุกคนต้องมีส่วนออกค่าใช้จ่าย เป็นค่าอาหาร ค่าสถานที่จัด ค่าบริการ เป็นต้น ไม่ได้ไปกินฟรี!
ไม่สนุก เกร็ง แถมยังต้องควักกระเป๋า ใครจะอยากไป?
ความคิดเห็นส่วนใหญ่ของพนักงานรุ่นใหม่ คือ อยากให้ยกเลิกการเก็บเงินค่าร่วมงาน และถ้าไปร่วมงานอยากให้ดื่มกินจบภายในเวลา 1-2 ชั่วโมง รีบจัด รีบจบ ว่างั้นเถอะ อุตส่าห์มาร่วมงานแล้วนะ หรือไม่ก็จัดภายในเวลางาน เช่น ช่วงกลางวันถึงตอนเย็น (ถ้าใช้เวลางานบ้าง ก็พอทนได้)
พนักงานเข้าใหม่ที่ไปร่วมงานปาร์ตี้ส่งท้ายปีเก่าปี 2023 เป็นครั้งแรก บอกว่าคิดไม่ถึงเลยว่าจะมีแต่คนพูดๆ เรื่องงาน นี่ไม่ใช่เวลางานแล้ว เราเป็นผู้น้อยก็ต้องตั้งใจฟัง เหนื่อยเหลือเกิน ยิ่งไปกว่านั้น หัวหน้ายังพูดจาแสดงอำนาจบาตรใหญ่ หรือไม่ก็ใช้วาจาลวนลามทางเพศ ก็เพราะเหล้าเข้าปาก สติก็ขาดเป็นธรรมดา
บรรดาพนักงานเข้าใหม่ได้รู้รสชาติงานปาร์ตี้แบบนี้แล้ว ต่างก็พูดเป็นเสียงเดียวกันว่า ปีหน้าอยากหลบ แต่จะทำได้หรือ?
นักจิตวิทยาญี่ปุ่นให้คำแนะนำเกี่ยวกับเรื่องนี้ว่า อันที่จริงแล้วพนักงานผู้น้อยไม่ได้เกลียดการไปร่วมงานปาร์ตี้กับหัวหน้า แต่การสนทนาแบบอือออรับฟังฝ่ายเดียว มันน่าเบื่อมาก หากหัวหน้าจะปรับเปลี่ยนความคิดและพฤติกรรมบ้างก็จะช่วยให้งานปาร์ตี้สนุกขึ้น เช่น หมดเวลาเป็นหัวหน้า-ลูกน้องลงชั่วคราว เราเป็นเพื่อนร่วมงานกัน ไม่ต้องมีลำดับที่นั่งตามอาวุโส ไม่ต้องคอยปรนนิบัติดูแลเสิร์ฟเหล้าและอาหาร หัวหน้าควรรู้สึก “ขอบคุณ” ลูกน้องที่มาร่วมงานปาร์ตี้ที่ตั้งใจจะทำให้เกิดบรรยากาศเป็นกันเองมากกว่าบรรยากาศเคร่งเครียดในที่ทำงาน ขณะเดียวกัน หัวหน้าก็เปิดใจรับฟัง เรียนรู้สิ่งต่างๆ จากคนรุ่นใหม่ที่ไม่เคยรู้มาก่อน บรรยากาศแบบนี้ลูกน้องก็พร้อมฟังคำแนะนำ และเรื่องราวประสบการณ์ของหัวหน้าผู้ผ่านร้อนผ่านหนาวในหน้าที่การงาน
บางบริษัทเริ่มเปลี่ยนรูปแบบการไปร่วมงานปาร์ตี้ส่งท้ายปีเก่า ให้โอกาสพนักงานสมัครใจจะไปหรือไม่ไปก็ได้ แถมด้วยว่าไปแล้วจะขอกลับก่อนก็ไม่เป็นไร ไม่ต้องปรนนิบัติเสิร์ฟเหล้า เบียร์ อาหารให้หัวหน้า มาช่วยกันทำบรรยากาศให้เป็นกันเอง และประการสุดท้าย ไปร่วมงานปาร์ตี้ ฟรี!!! หัวหน้าจ่ายเองทั้งหมด!!!
หัวหน้าปรับตัวขนาดนี้ ลูกน้องคงยินดีไปร่วมงานกันพร้อมเพรียง แต่…จะคาดเดาอะไรไม่ได้ง่ายอย่างนั้นหรอก สำหรับคนรุ่นใหม่ที่รักอิสระ มีโลกส่วนตัว มีความคิดของตัวเอง
มีเรื่องเล่าว่า หัวหน้าแบ่งกลุ่มลูกน้องในแผนก 3 กลุ่มไปสังสรรค์ส่งท้ายปีเก่า แต่ต้องพบกับเหตุการณ์สุดช็อก เมื่อไปถึงร้านตามเวลานัดหมายเริ่มงานปาร์ตี้ส่งท้ายปีเก่า ไม่พบลูกน้องแม้แต่คนเดียว หัวหน้าต้องนั่งดื่ม กิน อย่างเหงาหงอยเพียงคนเดียว! แล้วค่อยมาเพิ่มทีละคน สุดท้ายมี 7 คน กลุ่มที่ 2 ไปร่วมงาน 5 คน แต่กระนั้นหัวหน้ายังไม่ถอดใจ หวังว่ากลุ่มที่ 3 คงมีคนเห็นใจกันบ้าง อุตส่าห์ปรับตัวขนาดนี้แล้ว ค่อยโล่งใจ ครั้งนี้มากัน 20 คน ก็เปิดโอกาสให้ร่วมงานแบบสมัครใจนี่นา
ลูกน้องคงยังไม่เชื่อใจที่บอกว่าเป็นกันเอง ไม่ต้องเกร็ง ไม่ต้องปรนนิบัติ แต่ในความเป็นจริง ธรรมเนียมปฏิบัติเหล่านี้ไม่ได้ถูกยกเลิกกันได้ง่ายๆ ในสังคมการทำงานแบบญี่ปุ่น บอกว่า “ไม่ต้อง” แต่จริงๆ แล้ว “ทำ” ก็ดีนะ คนที่เข้าใจความหมายแฝงอย่างนี้ หัวหน้าคงอดเอ็นดูอยู่ในใจไม่ได้ เด็กหัวไวแบบนี้ ก้าวหน้าเร็วกว่าคนอื่นเสียด้วยสิ
เอ้า! รีบมาลงชื่อได้แล้ว… ใครจะไปงานปาร์ตี้ส่งท้ายปีเก่าบ้าง?
https://twitter.com/matichonweekly/status/1552197630306177024
อ่านข่าวต้นฉบับได้ที่ : งานปาร์ตี้ส่งท้ายปีเก่าของญี่ปุ่น (忘年会)
ติดตามข่าวล่าสุดได้ทุกวัน ที่นี่
– Website : https://www.matichonweekly.com