ไม่แปลกที่คนเราจะรู้สึกท้อแท้ สิ้นหวังแบบหลังชนฝาจนไม่รู้จะหันหน้าไปพึ่งใคร ได้แต่ทุกข์ระทม จมกับปัญหา โดยไม่รู้จะหาทางออกหรือให้กำลังใจตัวเองอย่างไร
ปกติคนเรามีวิธีแก้ปัญหาและสร้างกำลังใจให้ตัวเองได้หลากหลายวิธี ไม่ว่าจะเป็นการมองโลกในแง่ดี การมองหาข้อดีของตัวเอง การนึกถึงความดีและความสุขที่ผ่าน ๆ มา ฯลฯ แต่สิ่งเหล่านี้มักไม่ยั่งยืน ถ้าไปเจออุปสรรคเข้าหน่อย หรือเจอปัญหาหนัก ๆ เข้า กำลังใจและความเชื่อมั่นใจตัวเองที่มีอยู่น้อยนิดก็จะหดหายไปทันที
ดังนั้นวิธีที่จะสร้างกำลังใจให้ตัวเองแบบถาวร โดยไม่ว่าจะเจอความทุกข์สารพัดรูปแบบแค่ไหน คุณก็จะสามารถผ่านมันไปได้ด้วย “ธรรมะ”
ในทางธรรมเราสามารถสร้างกำลังใจให้ตัวเองได้ด้วยหนทางปฏิบัติสู่การดับทุกข์ ซึ่งก็คือมรรค 8 นั่นเอง และชาวพุทธฯ อย่างเรา ๆ ก็คุ้นเคยกับมรรค 8 เป็นอย่างดี แต่ถ้าถามว่าคืออะไรและจะนำไปสู่การดับทุกข์ได้อย่างไร หลายคนตอบไม่ได้ และไม่เข้าใจด้วย
อย่างที่รู้กันว่ามรรค 8 คือหนทางที่นำไปสู่การดับทุกข์ มีองค์ประกอบ 8 ประการได้แก่ สัมมาทิฐิ สัมมาสังกัปปะ สัมมาวาจา สัมมากัมมันตะ สัมมาอาชีวะ สัมมาวายามะ สัมมาสติ และสัมมาสมาธิ ซึ่งนอกจากจะทำให้พ้นทุกข์แล้ว สำหรับคนที่ท้อแท้ สิ้นหวัง ถ้ายึดมั่นในมรรคมีองค์ทั้ง 8 ประการนี้ก็ยังสามารถสร้างกำลังใจให้กับตัวเองได้ด้วย
สัมมาทิฐิ หรือก็คือความเห็นที่ถูกต้อง ถ้าพูดให้เป็นรูปธรรมก็คือการมีความรู้และเข้าใจว่าเมื่อทำดีก็ได้ดี ทำชั่วก็ได้ชั่ว มีความเชื่อในกฎแห่งกรรม เชื่อว่าคนเราเกิดมามีกรรม ย่อมต้องมีปัญหา อุปสรรคหรือความทุกข์ในรูปต่าง ๆ เข้ามาในชีวิต ซึ่งเมื่อรู้อย่างถูกต้องก็จะทุ่มเททำความดี และเมื่อท้อแท้ สิ้นหวังก็จะมีพลังขับเคลื่อนตัวเอง มีหลักให้ยึดเหนี่ยว ไม่จมอยู่กับความทุกข์ที่เกิดขึ้น
สัมมาสังกัปปะ คือการคิดถูก คิดสร้างสรรค์ คิดบวก องค์สัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสไว้ว่าความคิดโลภ ความคิดเบียดเบียน ความคิดพยาบาท เป็นความคิดที่ทำให้เป็นทุกข์ แค่เริ่มคิดก็สัมผัสได้แล้วว่าคุณภาพจิตใจจะตกต่ำลงเรื่อย ๆ ซึ่งหากรู้จักคิดให้ถูก คิดให้บวกก็จะเป็นพลังเกื้อหนุนให้มีความสร้างสรรค์ เกิดพลังใจ และมั่นใจว่าเราทำได้
สัมมาวาจา คือการพูดเป็น พูดเรื่องที่ถูกต้อง ยิ่งยุคนี้คนเราไม่ค่อยระมัดระวังเรื่องคำพูด ทั้งโกหก หยาบคาย ส่อเสียด และเพ้อเจ้อกันจนเป็นนิสัย เมื่อพูดไม่ดี สิ่งไม่ดีก็เข้าตัว ทำให้เป็นทุกข์ บั่นทอนให้หมดกำลังใจ ดังนั้นถ้าอยากสร้างกำลังใจให้ตัวเองก็ต้องรู้จักพูดให้เป็น
สัมมากัมมันตะ หรือการปฏิบัติที่ถูกต้อง ในแง่ของการดับทุกข์ก็ต้องละเว้นจากการกระทำผิดศีลทั้งปวง เพราะคนเราเมื่อทำผิดก็มักจะกลัวว่าคนอื่นจะรู้ว่าเราทำผิด กลายเป็นวัวสันหลังหวะ กลัวคนโน้นจะรู้ กลัวคนนี้จะเปิดโปง พาลให้เป็นคนไม่มีความเชื่อมั่นส่งผลให้กำลังใจถดถอยลงไปด้วย แต่ถ้าไม่ทำผิดศีล ไม่ทำอะไรผิด เราก็มีความมั่นใจในตัวเองมากขึ้น
สัมมาอาชีวะ ก็คือการทำมาหากินอย่างสุจริต เมื่อเราประกอบอาชีพที่สุจริต ไม่โกง ไม่เอาเปรียบใคร ถึงจะไม่รวย แต่ทุกอย่างได้มาด้วยน้ำพักน้ำแรงก็ทำให้เรามีความเชื่อมั่นและภาคภูมิใจในตัวเองได้แล้ว
สัมมาวายามะ คือความเพียรที่ถูกต้อง หากกล่าวถึงในแง่ของการดับทุกข์ก็คือความพยายามที่จะไม่ทำบาป พยายามให้ปราศจากจากอกุศลทั้งปวง รวมถึงความพยายามที่จะทำความดี ทำสิ่งที่เป็นกุศลด้วย แต่ในแง่ของการสร้างกำลังใจให้ตัวเองนั้น การมีสัมมาวายามะก็คือความขยันในทางที่ดี ที่ชอบ เพราะถ้าไม่ขยัน มัวแต่ขี้เกียจหรือเล่นไปวัน ๆ ก็จะไม่มีความเชื่อในตัวเอง ในขณะที่คนขยัน คิดแล้วลงมือทำ แม้จะมีความสำเร็จเพียงน้อยนิดก็เสริมความภูมิใจ ความมั่นใจในตัวเองให้กับเรา และเมื่อสะสมมากเข้าก็จะเป็นความสำเร็จที่ใหญ่ขึ้นได้
สัมมาสติ คือการมีสติชอบ ไม่ฟุ้งซ่าน ไม่เพ้อฝัน หรือฝันแบบเพ้อเจ้อ สุดท้ายก็อยู่แต่ในโลกแห่งความฝัน ไม่กล้าเผชิญโลกความจริง แต่หากมีสติอยู่กับตัวก็จะจดจ่อและมีความมั่นใจ มีกำลังใจขึ้นมา
สุดท้ายสัมมาสมาธิ คือการมีสมาธิ รู้จักโฟกัสกับสิ่งที่ควรโดยไม่เปลี่ยนใจไปทำอย่างอื่น ถ้าสิ่งที่โฟกัสอยู่นั้นยังไม่สำเร็จ คือจะทำอะไรก็มีสมาธิกับสิ่งนั้น เหมือนเป็นการรวมพลังใจอย่างมหาศาลก็จะทำให้เราหนักแน่น มีความเชื่อมั่นและมีกำลังใจที่จะทำสิ่งต่าง ๆ ต่อไป
เห็นได้ว่ามรรค 8 ไม่เพียงแต่จะเป็นหนทางดับทุกข์เท่านั้น แต่ยังนำไปสู่การพึ่งพาตัวเอง สร้างความเชื่อมั่นและกำลังใจให้ตัวเองด้วย เพราะกำลังใจมีส่วนสำคัญมาก ถ้าเราเชื่อมั่นและมุ่งมั่นว่าเราสามารถทำได้ เราก็จะทำได้ แต่เมื่อไหร่ก็ตามที่ขาดกำลังใจ ปล่อยให้ความกลัว ความไม่มั่นใจเข้าครอบงำ อย่าว่าแต่จะพ้นทุกข์เลย แค่จะยืนหยัดเพื่อพึ่งพาตัวเองยังทำไม่ได้เลย ดังนั้นกำลังใจจึงสำคัญและเป็นพลังที่จะขับเคลื่อนให้ชีวิตก้าวไปสู่ความสุขและความสำเร็จทุกอย่างได้
