ผลลัพธ์อันน่าอัศจรรย์ของการทำสมาธิก่อนนอน

น่าจะมีหลายคนที่ไม่รู้ว่าการทำสมาธิไม่จำเป็นต้องนั่งขัดสมาธิ หลับตา เอามือประสานกันไว้บนตัก และสมาธิไม่ใช่เรื่องของศาสนาพุทธเพียงอย่างเดียว แต่ศาสนาอิสลาม ศาสนาคริสต์ก็สอนให้ฝึกสมาธิด้วยเหมือนกัน ซึ่งก็เหมือนกับทุกศาสนาที่สอนให้เราเป็นคนดีนั่นแหละ

การทำสมาธิคือการทำจิตใจให้สงบมั่นคงอยู่ ณ ที่ใดที่หนึ่ง ให้จิตตั้งมั่น จดจ่อ และแน่วแน่ในช่วงระยะเวลาหนึ่ง เพื่อให้ผู้ทำสมาธิเกิดความสงบ รู้สึกตัว และมีสติ

เหตุที่พระพุทธเจ้าทรงสอนให้ฝึกสมาธิก็เพราะจิตเป็นสิ่งที่ควบคุมยาก ธรรมชาติจิตของคนเรามักมีอารมณ์รัก โลภ โกรธ หลง เป็นเครื่องปรุงแต่งจิตให้ฟุ้งซ่านอยู่ตลอดเวลา จึงต้องควบคุมจิตด้วยสมาธิ ซึ่งเมื่อทำสมาธิไตร่ตรองแล้ว ก็จะเกิดปัญญารอบรู้ รู้ทั้งปัญญาทางโลกและปัญญาทางธรรม

เพราะฉะนั้นการทำสมาธิจึงไม่ถูกจำกัดด้วยศาสนา ท่าทาง เวลา พื้นที่หรืออะไรก็ตาม การทำสมาธิสามารถทำได้ทุกที่ ทุกเวลา จะนั่ง นอน ยืน หรือเดินก็สามารถทำให้จิตเกิดเป็นสมาธิได้ ส่วนเรื่องเวลาก็ไม่ได้มีข้อกำหนดว่าเวลาไหนควรทำสมาธิ และควรทำเป็นระยะเวลานานเท่าไหร่ เพราะการจะเกิดสมาธิหรือไม่นั้น ขึ้นอยู่กับจิตที่ตั้งมั่นของแต่ละคน

ถ้ายังไม่รู้ ก็รู้ซะว่าการทำสมาธิมีประโยชน์ที่มากกว่าบุญ ในทางที่ส่งผลต่อร่างกายก็ได้แก่ สมองทำงานได้ดี สุขภาพดี ส่วนในด้านจิตใจก็เช่น จิตผ่องใส หายเครียด ทำให้ใจเย็นขึ้น และมีสติ ซึ่งประโยชน์เหล่านี้เราจะได้รับเต็ม ๆ จากการทำสมาธิ

แม้จะทำสมาธิเวลาไหนก็ได้ แต่การทำสมาธิก่อนนอนเป็นเรื่องที่ดีมาก เพราะนอกจากจะได้ประโยชน์ของสมาธิไปเต็ม ๆ แล้ว การทำสมาธิก่อนนอนยังส่งผลต่อการหลับของเราโดยตรงด้วย เพราะสิ่งแรกที่จะเกิดเป็นสมาธิแห่งจิตก็คือการหลับ คล้าย ๆ อาการเคลิ้มเหมือนจะหลับและหลับไปในที่สุด

การทำสมาธิก่อนนอนนี้ อาจทำในท่านอนไปเลยก็ได้ ซึ่งไม่ได้จำกัดท่าทางว่าจะต้องนอนแบบไหน แค่อยู่ในอริยาบถของการนอนที่สบายที่สุด พร้อมตั้งจิตให้มั่น สงบ กำหนดลมหายใจไปเรื่อย ๆ ซึ่งหากมีช่วงใดที่จิตเตลิดไปก็ให้รีบดึงกลับมาอยู่ที่ลมหายใจแทน พิจารณาจิตไปเรื่อย ๆ แบบนี้จนกระทั่งนอนหลับ พอหลับแล้วสมาธิก็จะเกิดขึ้นในขณะที่นอนหลับได้เอง

เมื่อสมาธิเกิดขึ้นขณะที่นอนหลับ กายจะเบา จิตก็จะเบา เป็นการพักผ่อนอย่างมีประโยชน์ที่สุด แต่ความรู้สึกจะเหมือนครึ่งหลับครึ่งตื่น เพราะจิตมีสมาธิอ่อน ๆ และสติตื่นขึ้นภายในกลายเป็นสมาธิ ซึ่งจะช่วยให้นอนหลับเร็วขึ้น และหากเราฝึกสมาธิในลักษณะนี้จนจิตเกิดความชำนาญแล้ว หลังจากการหลับก็จะเกิดเป็นสมาธิขึ้นมาได้เอง

การทำสมาธิก่อนนอนแบบนี้มีประโยชน์มาก เพราะแทนที่จะนอนหลับทิ้งเปล่า ๆ หลับบ้าง ไม่หลับบ้าง สู้ให้สมาธิเกิดขึ้นในขณะหลับจะเป็นผลดีต่อการพักผ่อนมากกว่า ทั้งร่างกายจะได้พักผ่อนเต็มที่ เลือดลมหมุนเวียนได้สะดวก ไม่ฟุ้งซ่าน จิตก็จะนิ่ง ไม่ฝันพร่ำเพรื่อ ไม่หลับ ๆ ตื่น ๆ ไม่กังวล ตื่นเช้ามาก็สดใส ไม่ง่วง มีพลังที่จะต่อสู้กับวันใหม่ได้อย่างแจ่มใสมากขึ้นด้วย

ที่สำคัญอย่าคิดว่าการทำสมาธิเป็นเรื่องยากหรือมีแต่คนแก่ทำกัน เพราะแค่เรากำหนดลมหายใจ ตั้งจิตให้มั่นสักชั่วครู่ หมั่นทำไปเรื่อย ๆ เริ่มจากน้อยไปมาก สุดท้ายแล้วประโยชน์ก็ไม่ได้ตกอยู่ที่ใคร นอกจากตัวเราเอง