รอดหรือล่ม! COP28 ถกเครียด ระบุ ‘ยุติ’ ใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลในร่างผลประชุมหรือไม่
การประชุมว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศแห่งสหประชาชาติครั้งที่ 28 หรือ COP28 ที่ดูไบ สหรัฐอาหรับเอมิเรสต์ (ยูเออี) ย่างเข้าสู่วันสุดท้ายในวันที่ 12 ธันวาคม ท่ามกลางการจับตาดูชาติสมาชิกว่าสามารถหาข้อตกลงที่ทุกฝ่ายยอมรับได้ เพื่อบรรจุลงในร่างข้อตกลงที่จะเป็นผลสรุปของการประชุมหรือไม่
ประเด็นที่เป็นที่ถกเถียงกันอย่างหนักคือจะมีให้มีการนำคำว่า ‘ยุติ’ การใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลตามที่หลายประเทศเรียกร้องหรือไม่ หลังจากที่ร่างข้อตกลงซึ่งมีการเวียนให้ชาติสมาชิกพิจารณาเมื่อวันที่ 9 ธันวาคม ใช้ข้อความว่า “จะมีการยุติการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลตามหลักวิทยาศาสตร์ที่ดีที่สุดที่มีอยู่” ขณะที่ร่างล่าสุดในวันที่ 11 ธันวาคม คำว่ายุติการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลหายไป และแทนที่ด้วยคำว่า “ประเทศต่างๆ ควรลดการบริโภคและการผลิตเชื้อเพลิงฟอสซิลด้วยวิธีที่ยุติธรรม เป็นระเบียบ และเท่าเทียม”
แม้ว่าการเปลี่ยนแปลงถ้อยคำดูเหมือนจะต่างกันเพียงเล็กน้อย แต่ความแตกต่างเพียงเล็กน้อยในเอกสารของสหประชาชาติ สามารถเปลี่ยนแปลงสิ่งที่ประเทศต่างๆ จำเป็นต้องปฏิบัติได้อย่างมาก ทั้งยังนำมาซึ่งคำวิพากษ์วิจารณ์อย่างกว้างขวางจากสหรัฐ สหภาพยุโรป และประเทศที่อยู่ในกลุ่มเปราะบางจากการเปลี่ยนแปลงทางสภาพภูมิอากาศอย่างประเทศหมู่เกาะ
ร่างข้อมติดังกล่าวซึ่งจะถูกนำมาใช้ในการเจรจาในการประชุมสุดยอด COP28 ในนาทีสุดท้ายที่ยูเออี ทำให้เกิดความแตกแยกในระดับนานาชาติอย่างลึกซึ้งในประเด็นที่ว่า น้ำมัน ก๊าซ และถ่านหิน ควรจะมีที่ยืนในอนาคตที่เป็นมิตรกับสภาพอากาศหรือไม่
พันธมิตรกว่า 80 ประเทศได้ผลักดันให้เกิดข้อตกลงที่จะมีการให้คำมั่นสัญญาว่าจะยุติยุคแห่งการใช้น้ำมันเป็นครั้งแรก แต่ต้องเผชิญกับการต่อต้านของประเทศสมาชิกลุ่มผู้ผลิตน้ำมันรายใหญ่ของโลกอย่างโอเปก+ ที่เห็นว่าควรพูดถึงการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกซึ่งเป็นต้นเหตุของภาวะโลกร้อนโดยรวม มากกว่าจะพุ่งเป้าไปที่เชื้อเพลิงฟอสซิล
ขณะที่มีรายงานว่า รัฐมนตรีของโอเปก+ ได้ประชุมกันที่โดฮา ขณะเข้าร่วมประชุม COP28 หลังจากนายฮายทัม อัล ไกธ เลขาธิการโอเปก+ ส่งจดหมายลงวันที่ 6 ธันวาคม เรียกร้องให้สมาชิกโอเปกปฏิเสธข้อตกลงใน COP28 ใดๆ ที่พุ่งเป้าไปที่เชื้อเพลิงฟอสซิลมากกว่าการปล่อยก๊าซเรือนกระจก
เมื่อคำนึงถึงข้อเท็จจริงที่ว่า ประเทศสมาชิกโอเปก+ ถือครองน้ำมันสำรองที่พบนคณะนี้ราว 80% ของโลก ซึ่งส่วนใหญ่กระจุกตัวอยู่ในตะวันออกกลาง ที่รายได้จากน้ำมันยังคงเป็นแหล่งรายได้หลัก ดังนั้นข้อความใดๆ ใน COP28 ที่มุ่งเน้นไปที่การลดความต้องการน้ำมันและก๊าซจึงกลายเป็นคำถามของการอยู่รอดของประเทศเหล่านั้น
ขณะที่ตัวแทนพันธมิตรกลุ่มประเทศหมู่เกาะขนาดเล็กก็ออกมายืนยันว่า พวกเขาจะไม่ลงนามในใบมรณะบัตร พร้อมย้ำว่าพวกเขาจะไม่เห็นชอบกับข้อความใดๆ หากไม่มีการกำหนดความมุ่งมั่นอย่างแข็งขันในการยุติการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิล
สุลต่านอัล จาเบอร์ ประธานการประชุม COP28 และยังเป็นผู้บริหารของ ADNOC บริษัทน้ำมันยักษ์ใหญ่ของยูเออี ได้เรียกร้องให้เกือบ 200 ประเทศเพิ่มความพยายามในการเจรจาเป็นสองเท่าในการสรุปข้อตกลงก่อนที่การประชุมจะจบลงในวันที่ 12 ธันวาคมนี้ “ยังมีอะไรอีกมากที่พวกเราต้องทำ คุณรู้ว่าอะไรคือสิ่งที่เรายังต้องหาทางตกลงกัน และคุณก็รู้ว่าผมต้องการให้คุณส่งมอบความทะเยอทะยานสูงสุดในทุกประเด็น ซึ่งรวมถึงเรื่องเชื้อเพลงฟอสซิลด้วย” อัล จาเบอร์ กล่าว
ทั้งนี้ 198 ประเทศที่เข้าร่วมประชุม COP28 จะต้องให้การเห็นชอบกับร่างข้อตกลงดังกล่าว หรือไม่เช่นนั้นการประชุมก็จะยุติลงโดยไม่มีเอกสารที่เป็นผลสรุปของการประชุมแต่อย่างใด