"คนไทยรั้งอันดับ 7 ของโลก ว่าด้วยประเทศที่มีคนลาพักร้อนน้อยที่สุด – ผลสำรวจจาก 18th Annual Vacation Deprivation® Study"
ก้มหน้าก้มตาทำงานมาทั้งปี พอจะลางานสักทีก็รู้สึกแปลก ๆ กลัวโดนเพื่อนมองไม่ดี ลาไปไหน? ลายาวขนาดนี้เลยเหรอ? สารพัดคำถามทั้งจากคนรอบข้างหรือบางทีก็ถามตัวเองนี่แหละ เดี๋ยวก่อน! แค่ลางานไม่ได้เป็นเรื่องใหญ่โตมากมายอย่างที่คุณคิด ในเมื่อทุกคนมีสิทธิ์ที่จะใช้วันลาของตัวเองอย่างอิสระไม่ใช่หรือ ในร้อยวันพันปีคนเราก็ย่อมมีธุระ มีเจ็บป่วย มีเที่ยว มีสังคมก็เป็นเรื่องปกติธรรมดา แค่จะใช้เวลาไปพักผ่อนพักสมองเสียบ้าง ก็ไม่น่าเป็นอะไร
ห้องแนะแนว วันนี้จึงอยากหยิบยกเรื่องของ 'สิทธิ์' ตามกฎหมายในการใช้ 'วันลา' ของลูกจ้างอย่างเรา ๆ ทุกคน จะได้ลากันอย่างสบายใจ ไม่ต้องคิดอะไรมากอีกแล้ว
ตามกฎหมายแรงงาน ปี 2551 ระบุไว้อย่างชัดเจนว่า ลูกจ้างมีสิทธิ์ใช้วันหยุดพักผ่อนประจำปี ไม่น้อยกว่า 6 วันต่อปี ตั้งแต่ปีแรกที่เข้าทำงาน และนายจ้างสามารถพิจารณาเพิ่มวันหยุดให้มากขึ้นได้ในปีถัด ๆ ไป สำหรับลูกจ้างที่ยังทำงานไม่ถึง 1 ปีอย่าเพิ่งตกใจไปว่า ฉันไม่มีสิทธิ์ลาเหรอ? ไม่ใช่ค่ะ คุณลาได้ เพียงแต่จำนวนวันลาของคุณขึ้นอยู่กับนายจ้างว่าจะคำนวณวันหยุดในปีนั้นให้กี่วัน (ตามระยะเวลาการทำงาน)
ส่วนเรื่องการลาหยุดต้องยื่นใบลาไหม ลางานผ่านอีเมล หรือ LINE ได้หรือไม่ ข้อนี้กฎหมายไม่ได้บัญญัติไว้ เพียงแต่ต้องปฏิบัติตามกฎระเบียบของแต่ละบริษัทไป
ถ้าไม่ลาเลย สะสมไปปีอื่นได้ไหม
ทำได้ ทั้งนี้ทั้งนั้นขึ้นอยู่กับข้อตกลงของแต่ละบริษัทเช่นกัน เช่น บางบริษัทอาจจะให้โอนวันลาของปีนี้ไปปีถัดไปได้ไม่เกิน 5 วันต่อปี ลูกจ้างก็ต้องทำตามกฎนี้ด้วย หรือบางบริษัทสามารถแลกวันหยุดเป็นเงินค่าตอบแทน ก็ย่อมทำได้เช่นกัน
แล้วถ้านายจ้างไม่อนุมัติให้ลาล่ะ ผิดหรือไม่?
เรื่องการใช้สิทธิ์วันลาหยุด เป็นเรื่องการตกลงสองฝ่าย ระหว่างนายจ้างกับลูกจ้าง หากลูกจ้างถูกปฏิเสธการลา หมายความว่า ลาไม่ได้ เจ้านายไม่อนุมัติ นายจ้างก็ย่อมทำได้ แต่ต้องมีเหตุผลตามสมควร โดยอาจจะเลื่อนวันลาออกไปเป็นวันอื่นแทนตามต่อรอง เพราะจริง ๆ แล้วตามกฎหมายให้สิทธิ์ต่อนายจ้างว่าเป็นฝ่ายกำหนดวันหยุดพักผ่อนของลูกจ้างเอง ไม่ใช่ลูกจ้างเป็นคนกำหนด แต่ส่วนมากแล้วจะเป็นการตกลงของทั้งสองฝ่ายตามความเหมาะสมมากกว่า
ลาป่วย ต้องมีใบรับรองแพทย์เสมอ?
เรื่องนี้เป็นสิ่งที่ถกเถียงกันมานานว่า คนเราเวลาป่วยก็ไม่ได้ไปหาหมอเสมอไป บางทีก็กินยา นอนพักอยู่บ้านเฉย ๆ พอหายก็ไปทำงานตามปกติ แต่โดนทวงใบรับรองแพทย์ พอไม่มีให้ก็เป็นเรื่องเลย
การลาป่วยนั้น กฎหมายกำหนดให้สามารถลาป่วย ‘ได้เท่าที่ป่วยจริง’ ซึ่งประเด็นนี้ถูกพูดถึงในพ.ร.บ.คุ้มครองแรงงานไว้เช่นกันว่า หากลูกจ้างลาป่วยตั้งแต่ 3 วันขึ้นไป นายจ้าง ‘อาจ’ ให้แสดงใบรับรองแพทย์จากโรงพยาบาลได้ แต่ ‘จะบังคับ’ ไม่ได้ เพราะกฎหมายไม่ได้ระบุไว้ว่าเป็นความผิด หากลูกจ้างไม่ยื่น ก็ถือว่าไม่ได้ผิดกฎหมายอะไร
ตรงนี้อาจจะเป็นช่องโหว่ให้บางคนฉกฉวยโอกาสได้ ก็ต้องระวังทุกฝ่าย แต่เราเชื่อว่า โกหกใครก็โกหกได้ แต่โกหกตัวเองไม่ได้แน่นอน
ลากิจ
พ.ร.บ.คุ้มครองแรงงาน ปี 2562 เพิ่มเติมสิทธิ์ให้ลูกจ้างสามารถลาไปทำกิจธุระส่วนตัวได้ ไม่น้อยกว่า 3 วันต่อปี โดยที่ยังได้รับค่าจ้างตามปกติ แต่กฎหมายไม่ได้ระบุไว้อย่างชัดเจนว่า ลากิจคือไปทำอะไรบ้าง ข้อนี้ต้องทำตามกฎระเบียบของแต่ละบริษัทไป
*ทั้งนี้ต้องดูกฎระเบียบของแต่ละบริษัทด้วยว่ากำหนดเกณฑ์ในการใช้วันหยุดพักผ่อนไว้อย่างไรบ้าง บทความนี้เป็นการพูดถึงภาพรวมเท่านั้น ยังมีรายละเอียดปลีกย่อยที่แตกต่างกันไปเพิ่มเติมอีกด้วยค่ะ*
การใช้วันหยุดพักผ่อน วันลาต่าง ๆ เป็นสิทธิ์ขั้นพื้นฐานของทุกคน เพราะฉะนั้นไม่ต้องคิดเยอะหากจำเป็นต้องลา ถ้าเพียงแต่คุณทำตามกฎระเบียบข้อบังคับของบริษัทก็ไม่มีอะไรต้องกังวลค่ะ ใช้วันลาให้ถูกประเภท ไม่ลักไก่ ไม่เอาเปรียบเพื่อนร่วมงานก็พอ ส่วนเรื่องอื่น ๆ คุณต้องรู้จักบริหารจัดการตัวเองให้ได้ เช่น หากเกรงใจคนรอบข้าง ก็รีบเร่งเคลียร์งานส่วนตัวเองให้เสร็จก่อน หากจำเป็นต้องฝากฝังใครให้รับผิดชอบแทนก็ตกลงกันให้ดี ตอนกลับมาทำงานก็แสดงน้ำใจให้เขาบ้าง ของฝากเล็ก ๆ น้อย ๆ ติดไม้ติดมือมาให้กันหน่อย
เดี๋ยวนี้หลาย ๆ บริษัทก็อะลุ่มอล่วยและยืดหยุ่นมากขึ้น หลาย ๆ คนจึงเก็บวันลาไว้ไปเที่ยวยาว ๆ ไกล ๆ ทีเดียวก็ทำได้ อย่าลืมว่ามันเป็นสิทธิ์โดยชอบธรรมของเรานะคะ WORK-LIFE BALANCE ต้องมี ว่าแล้วก็ยื่นใบลาไปเที่ยวปีใหม่ดีกว่า!
.
.
ขอบคุณข้อมูลดี ๆ จาก
http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2562/A/043/T_0021.PDF
https://kafaak.blog/2018/11/21/labor-law-you-should-know-01/
