เรารู้สึกว่า นอกจากการ ‘โทษเหยื่อ’ แล้ว
ในบริบทของ sexual harassment หรือการถูกคุกคามทางเพศ
หลายเหตุการณ์ยังถูก ‘ปัดให้มันเป็นเรื่องปกติ’
เหมือนบอกเป็นนัยให้คนที่ถูกคุกคามต้อง ‘ทำใจ’
ว่าโลกก็เป็นของมันอย่างนั้นแหละ จะไปเครียดทำไม ‘เราทำอะไรไม่ได้หรอก’
ซึ่งจริงๆ แล้ว ปัจจัยที่บ่งบอกว่าใครก็ตามกำลังถูกคุกคามทางเพศนั้น มันขึ้นอยู่กับ ‘การยินยอม’ ของอีกฝ่าย นั้นหมายถึง หากมีฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งไม่ยินยอม ใครก็ตามที่พูดจาหรือกระทำการใดๆ ที่ไม่ได้อยู่ในความต้องการของอีกฝ่าย และมีลักษณะล่อแหลมไปในทางเพศ ก็นับเป็นการคุกคามทางเพศได้ทั้งนั้น
และการคุกคามทางเพศ ก็ไม่ได้มีแค่การข่มขืนอย่างอุกอาจ หรือการใช้ความรุนแรงและมีเพศสัมพันธ์โดยที่อีกฝ่ายไม่ได้ยินยอม เหมือนที่เห็นในข่าวบ่อยๆ อย่างเดียวเท่านั้น
แต่ยังรวมไปถึงอีกหลายเหตุการณ์ที่มักมีเรื่องเพศแฝงอยู่ มีรายละเอียดยิบย่อยดังนี้
(เรายกตัวอย่างเหตุการณ์ให้ฟัง เพื่อให้เห็นพอเป็นแนวทางและเข้าใจว่านี้คือสิ่งที่ไม่ถูกต้อง แต่จริงๆ แล้ว การลวนลามทางเพศยังเกิดขึ้นในอีกหลายรูปแบบมาก และเพื่อให้ทุกคนรู้ว่าตัวเองมีสิทธิที่จะเสียใจ/ฟ้องร้อง/เรียกหาความเป็นธรรมได้ทั้งนั้น)
- การคุกคามด้านเพศสภาพ - Gender Harassment
คือการเหยียดเพศสภาพของอีกฝ่าย เรื่องนี้ไม่จำเป็นต้องเกี่ยวกับกิจกรรมทางเพศใดๆ แต่เป็นการใช้ข้อความจู่โจมอีกฝ่าย จากความคิดแคบๆ ของผู้พูดที่มีต่อเพศนั้นๆ
เช่น ‘คุณไปไม่รุ่งในสายงานนี้หรอก เพราะคุณเป็นเกย์’
หรือ อันนี้เป็นประสบการณ์โดยตรงของเพื่อนที่มาบ่นให้เราฟัง ว่าแฟนของเธอขู่เอาไว้ว่า ถ้าเธอเลิกกับเขา เธอก็เหี่ยวแล้ว ผู้หญิงแก่ๆ ‘ไม่มีใครเอาหรอก’
- เมื่อเราไม่ได้เต็มใจจะเป็นจุดสนใจเรื่องเพศ - Unwanted Sexual Attention
สถานการณ์บางอย่างที่ทำให้เรารู้สึกอึดอัดและออกไปในเชิงไม่เหมาะสม
เช่น การนำรูปของผู้หญิงคนหนึ่งไปตัดต่อในทางโป๊เปลือย
หรือ การตะโกนแซวใครบางคน จนคนนั้นรู้สึกกระดากกระเดือกใจ ‘มาเป็นแฟนกับพี่มั้ยน้องงง’ เป็นต้น
หรือ มีคนๆ หนึ่งส่งรูป ‘ของลับ’ ของตัวเองไปให้อีกฝ่าย โดยที่อีกฝ่ายไม่ได้ต้องการ
หรือ การไปสัมภาษณ์งาน แล้วผู้บริหารพูดว่า ‘คุณใส่ชุดนี้แล้วดูดีมากเลยครับ’ ทั้งๆ ที่ ‘ความสวยงาม’ มันไม่ได้อยู่ในรายละเอียดของการสมัครงานนี้แต่อย่างใด
หรือ การที่ผู้ชายล้อเลียนผู้หญิงสักคนว่า ‘โอ้โห ตู้มมากเป็นลูกแตงโมเลย’
ทั้งนี้ทั้งนั้น บางคนอาจจะมองว่า ‘เขาก็ชมนี่นา ไม่ได้ด่าว่าน่าเกลียดซะหน่อย ทำไมต้องหงุดหงิดด้วย’ ก็จะขอวนมาที่เรื่อง ‘consent’ หรือการยินยอมนี้อีกครั้ง คนบางคนไม่ได้อยากจะเป็นจุดสนใจเรื่องนี้ และมันยิ่งทำให้เขาอับอายจากความสนใจที่เขาไม่ได้ต้องการ ลองคิดดูว่า ถ้าคนๆ หนึ่ง แค่อยากจะไปโรงเรียน หรือไปทำงาน เพื่อทำหน้าที่ของตัวเองให้ดี แต่ต้องทนฟังข้อความล้อเลียนไปในทางไม่เหมาะสมต่างๆ จนทำให้เขาอึดอัด เขาคนนั้นจะมีความสุขกับสิ่งที่เขาตั้งใจทำให้สำเร็จอยู่ได้อย่างไร
- การฉวยโอกาส บังคับขู่เข็ญเรื่องเพศต่างๆ
เอาข้อผูกมัดอย่างอื่นมาล่อลวงให้อีกฝ่ายกระทำการเรื่องเพศด้วย
เช่น ผู้กำกับละคร บอกผู้หญิงคนหนึ่งว่า ‘มีอะไรกับพี่คืนนี้ เรื่องหน้าพี่จะให้เล่นเป็นพระเอก’ หรือเจ้านายที่บอกลูกน้องว่า ‘ไปบ้านพี่คืนนี้ แล้วพี่จะเลื่อนตำแหน่งให้’
หรือ คุณครูพูดว่า ‘ถ้าไม่ยอม…(กระทำการน่ารังเกียจบางอย่าง)…ให้ครู ครูจะไม่ให้เกรดสี่’
หรือ การล่อลวงให้ใครสักคนไปเป็นโสเภณี
หรือ การที่ศาสดาของลัทธิหนึ่ง บังคับเด็กผู้หญิงให้มีอะไรกับเขา ‘เพราะพระเจ้ากำหนดมาแล้ว’ (เรื่องราวแบบนี้ เกิดขึ้นบ่อยมากกับลัทธิแปลกๆ มากมายในโลกนี้)
- การลวนลามทางเพศ
สถานการณ์บางอย่างเกี่ยวกับเรื่องเพศที่มีคนทำกับเรา หรือบังคับให้เราทำโดยไม่เต็มใจ รู้สึกอึดอัดใจ ไม่ว่าจะเป็น การที่ใครสักคนเอามือมาวางไว้ที่เข่าหรือหน้าตักของเราโดยที่เราไม่ได้เต็มใจ
หรือ ผู้หญิงคนหนึ่ง บังคับให้ผู้ชายจับหน้าอกของเธอ (ต้องอย่าลืมว่า ไม่ว่าเพศไหน ก็สามารถเป็นเหยื่อของการถูกลวนลามทางเพศได้ และเพศไหนก็สามารถเป็นผู้กระทำได้เหมือนกัน)
- การข่มขืน
ถ้าแปลตรงตัวให้เห็นภาพ ก็คือ ‘การสอดใส่อะไรสักอย่าง เข้าไปในอวัยวะเพศของอีกฝ่าย โดยที่อีกฝ่ายไม่ได้เต็มใจหรือสมยอม’
ในที่นี้คือ ไม่ว่าจะเป็น อวัยวะเพศ-อวัยวะเพศ
การใช้ปาก การสอดใส่ด้วยนิ้ว
หรือแม้กระทั่งใช้ด้ามไม้กวาด หรือไม้สนุกเกอร์ (เจอบ่อยมากในโรงเรียนมัธยมของฝรั่ง)
บางครั้ง สิ่งที่เราโดน อาจเป็นเหตุการณ์ที่ดู ‘สีเทา’
ทำให้เราเกิดความสับสนว่ากำลังถูกคุกคามอยู่รึเปล่า
สิ่งสำคัญที่สุดก็คือ
เมื่อไหร่ที่เรารู้สึกอัดอั้นใจ นั้นหมายถึงมีบางสิ่งบางอย่างผิดปกติแล้ว
การจัดการกับปมแห่งความเจ็บปวดของตัวเองนั้น
ต่างกันไปในแต่ละคน
มันไม่เกี่ยวว่า สิ่งที่เกิดขึ้นกับเรา ‘จะดูรุนแรงแค่ไหนในสังคม’
หากเราเจ็บปวด –ไม่ว่าเหตุการณ์จะเป็นยังไง เรามีสิทธิจะรู้สึกรวดร้าวกับมันได้ทั้งนั้น
และเราก็มีสิทธิจะ เยียวยา ตามช่วงเวลาที่เราพร้อม ด้วยเช่นกัน
หากคุณกำลังประสบปัญหาการถูกลวนลามทางเพศหรือมีคนรู้จักที่ตกอยู่ในสถานการณ์นี้ สามารถติดต่อเพื่อขอคำปรึกษาและรับความช่วยเหลือได้ที่ มูลนิธิเพื่อนหญิง และ มูลนิธิหญิงชายก้าวไกล
ติดตามบทความจากเพจ Beautiful Madness by Mafuang ได้บน LINE TODAY ทุกวันอังคาร
