สโมสรศิลปวัฒนธรรมเสวนา“New Normal วิถีชีวิตใหม่หลังสมัย 2475” หลังเปลี่ยนแปลงการปกครอง ทั้งเจ้านายและประชาชนต้องปรับตัวในวิถีชีวิตแบบใหม่ของระบอบใหม่ที่ไม่คาดคิดมาก่อน ร่วมเสวนาโดย อ.วีระยุทธ ปีสาลี, ผศ. ศรัญญู เทพสงเคราะห์ และ เอกภัทร์ เชิดธรรมธร ดำเนินการเสวนา เมื่อวันพฤหัสบดีที่ 2 กรกฎาคม 2563 เวลา 13.30-15.30น. ณ เบรนเวค คาเฟ่ มติชนอคาเดมี
ผศ. ศรัญญู กล่าวว่า New Normal คือการเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตใหม่จากการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ที่กระทบต่อชีวิต นำไปสู่การเกิดรูปแบบการดำเนินชีวิตใหม่ กรณีของการเปลี่ยนแปลงการปกครอง 2475 เป็นการเปลี่ยนแปลงแบบ “พลิกฟ้าคว่ำแผ่นดิน” เป็นจุดเริ่มต้นของการปกครองแบบใหม่ ซึ่งได้สร้างผลกระทบต่อประชาชนอย่างมาก โดยเฉพาะการให้ความสนใจกับการเปลี่ยนแปลงการปกครอง และการตื่นตัวทางการเมืองที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว
คณะราษฎรพยายามสร้างระบอบใหม่ โดยใช้ “รัฐธรรมนูญ” อันเป็นกฎหมายสูงสุดของประเทศเป็นรากฐานของการปฏิรูปประเทศในหลายด้าน ซึ่งส่งผลกระทบต่อวิถีชีวิตของประชาชน กล่าวคือ ด้านการปฏิรูประบบราชการ เปิดโอกาสในประชาชนสามัญเข้าสู่ระบบราชการได้ มีการวางโครงสร้างการบริหารแผ่นดิน กระจายอำนาจสู่ท้องถิ่น โดยเฉพาะการจัดตั้งเทศบาล ทำให้ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วมทางการเมืองได้มากขึ้น สามารถเข้ามามีส่วนร่วมบริหารจัดการทรัพยากรในท้องถิ่นได้
ด้านการปฏิรูปการศึกษา ผศ. ศรัญญู กล่าวว่า “การเปลี่ยนแปลงที่สำคัญ คือการเปลี่ยนระบบการศึกษา จากเดิมที่มุ่งเน้นการผลิตข้าราชการเข้าสู่ระบบราชการแบบรัฐสมบูรณาญาสิทธิราชย์ แต่เมื่อเข้าสู่ระบบใหม่ การเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญคือการผลิตคนที่มีความรู้… คือผลิตคนที่อ่านออกเขียนได้ มีความรู้ ลักษณะแบบนี้คือการศึกษาแบบมวลชน แบบกว้างขวาง ที่สำคัญที่น่าสนใจคือการจัดตั้งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์และการเมือง เป็นมหาวิทยาลัยแบบเปิด อันนี้คือการเตรียมคนเข้าสู่ระบอบใหม่ ที่เปิดโอกาสให้คนทุกคนไม่ว่าจะมีภูมิหลังมีชาติกำเนิดใดก็ตาม แต่เมื่อเข้าสู่ระบอบใหม่ ทุกคนมีความเสมอภาคกัน ทุกคนสามารถที่จะมีโอกาสเข้าสู่ตำแหน่งหน้าที่ทางราชการอะไรต่าง ๆ ได้ เพราะว่า ระบอบใหม่มันคือการเปิดโอกาสอย่างเสมอภาค”
ด้านการปฏิรูปสังคม ภายใต้หลักการแห่งความเสมอภาค ทำให้อภิสิทธิ์ของชนชั้นสูงหรือเจ้านายบางอย่างถูกยกเลิกไป รวมถึงสิทธิของประชาชนในการเลือกตั้ง การเข้ารับสมัครเป็นผู้แทนราษฎร ด้านการปฏิรูปเศรษฐกิจ เน้นนโยบายเศรษฐกิจแบบชาตินิยม
ดังนั้น การปฏิรูปของคณะราษฎรเหล่านี้ได้ทำให้วิถีชีวิตประชาชนเปลี่ยนแปลงไปโดยสิ้นเชิง
ผศ. ศรัญญู ยังอธิบายว่า คณะราษฎรได้สร้างสำนึกเรื่อง “ชาติ” ขึ้นในความหมายใหม่ ชาติ คือ ประชาชน “ชาติมันเป็นสิ่งที่นามธรรมมาก แต่สิ่งที่คณะราษฎรทำก็คือทำให้ชาติเป็นรูปธรรมจับต้องได้“ จนมีการสร้างประดิษฐกรรมเกี่ยวกับชาติเช่น เพลงชาติ และวันชาติ โดยเฉพาะการสร้างชาติด้วยวัฒนธรรมอย่างเข้มข้นในสมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม อันอยู่ภายใต้แนวคิด ชาติหมายถึงประชาชนที่มีเชื้อชาติเดียวกัน ซึ่งก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตของประชาชนมากมายหลากหลายด้าน
ขณะที่เจ้านายเป็นกลุ่มที่ต้องเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงอย่างหนัก (โดยเฉพาะหลังจากเหตุการณ์กบฏบวรเดช) เนื่องจากความกังวลเรื่องความปลอดภัย ทำให้เจ้านายหลายพระองค์เสด็จย้ายออกจากกรุงเทพฯ เช่น กรมพระยาดำรงราชานุภาพ เสด็จไปประทับยังปีนัง, กรมพระนครสวรรค์วรพินิต เสด็จไปประทับยังบันดุง อ.วีระยุทธ กล่าวว่า เจ้านายต้องปรับตัวในด้านการดำรงชีพหรือการประกอบอาชีพ ซึ่งแต่ก่อนมีพันธะเรื่องเกียรติยศศักดิ์ศรีของความเป็นเจ้า ก็ต้องลดละลงไปบ้าง
ปัจจัยสาเหตุสำคัญประการหนึ่งมาจากปัญหาเศรษฐกิจ และการถูกลดเงินปี ซึ่งทำให้เจ้านายหลายพระองค์ต้องหันมาประกอบอาชีพหาเลี้ยงพระองค์และครอบครัว เช่น หม่อมเจ้ามารยาตรกัญญา ประกอบอาชีพเป็นเลขานุการของสภากาชาดไทย, หม่อมเจ้าฤดีวรวรรณ ประกอบอาชีพเป็นครูสอนเต้นลีลาส และเป็นผู้ประกาศข่าวที่ Voice of America, หม่อมเจ้าสุรางค์ศรี เย็บหมวกขาย, หม่อมเจ้าวรรณีศรีสมร ทำกล่องอาหารกลางวันขาย เรียกกระเช้าลันชั่น (Luncheon Basket), หม่อมเจ้าเราหินาวดี ทำขนมเค้กขาย เรียกว่า ขนมเค้กท่านหญิงเป้า และพระองค์เจ้าจุไรรัตนศิริมาน เปิดร้านอาหารไทยในกรุงลอนดอน ชื่อว่า Siam Rice เป็นต้น
- คลิกอ่านเพิ่มเติม : “แม่ค้าศักดินา” : ฐานะและอาชีพของเจ้านายสตรีไทย หลัง 2475
วิถีชีวิตแบบใหม่ของเจ้านายอีกประการคือ การสมรสกับสามัญชน ซึ่งเกิดขึ้นหลังจากคณะราษฎรออกประกาศกฎมณเฑียรบาลเรื่องการสมรสของพระราชวงศ์ อ.วีระยุทธ อธิบายว่า เรื่องนี้แสดงให้เห็นถึงหลักการเสมอภาค ความเท่าเทียม และสิทธิ ของคณะราษฎร
ทางด้านการศึกษา อ.วีระยุทธ กล่าวเน้นไปถึงเจ้านายสตรีว่า ได้รับโอกาสมากขึ้นกว่ายุคก่อน ที่เน้นแต่การศึกษาวิชาสำหรับสตรีในราชสำนัก หลังเปลี่ยนแปลงการปกครอง เจ้านายสตรีมีโอกาสได้รับการศึกษามากขึ้น ระดับการศึกษาสูงขึ้น ทั้งยังศึกษาศาสตร์ต่าง ๆ หลากหลายแขนง และยังสามารถไปศึกษายังต่างประเทศได้
ชมเสวนาย้อนหลังได้ที่นี่
เผยแพร่เนื้อหาในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 2 กรกฎาคม 2563
กฤติเดช สุขเนืองนอง สถาบันกษัตริย์ อยู่เป็นไม้ใหญ่ ให้ประชาชนอาศัย หากินใต้ร่มเงา ขอเพียงถาก กาฝาก ที่เกาะกุมทิ้งเสีย ไม่เช่นนั้น กาฝาก จะดูดกลืน เติบใหญ่ ขนประชาชนบางส่วน สับสนแยกไม่ออก
02 ก.ค. 2563 เวลา 16.02 น.
K.T.Payotorn นักการเมืองคิดแต่ประโยชน์และอำนาจของกลุ่มตน ไร้ประไยชน์ต่อปชช. ขณะนี้ต้องช่วยกันหยุดการะบาดของโวิดให้ได้
26 ธ.ค. 2563 เวลา 13.50 น.
K.Phong ประชาธิปไตยที่ได้มาด้วยการไป ปล้น มาจาก ร. 7 ทั้งๆที่พระองค์เตรียมการที่จะปรับเปลื่ยนการปกครองของไทย เป็นระบบประชาธิปไตยเอง แต่กลุ่มคณะราษฯ กลัวว่าตนเองจะหมดความสำคัญ จึงได้ประชาธิปไตยด้วยปากกระบอกปืน ดังนั้นจงหันกลับไปมองซะว่าประชาธิปไตยของไทยพ้นปากกระบอกปืนหรือไม่ กฏแห่งกรรมทำหน้าที่อย่างเที่ยงตรงที่สุด
26 ธ.ค. 2563 เวลา 13.09 น.
ดูทั้งหมด