แอมเนสตี้ฯ เผยถอดรางวัล 'ซูจี' เหตุไม่สนความยุติธรรม สิทธิมนุษยชน ชี้ปล่อยไว้หยามรางวัลทรงเกียรติ

ครั้งหนึ่งนางอองซาน ซูจีเคยร้องขอแอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นเนลว่า “โปรดอย่าได้ละสายตา หรือความคิดของท่านไปจากเมียนมา” เมื่อครั้งที่เธอยังคงดิ้นรนกับการปราบปรามโดยรัฐบาลทหารเมียนมา

และเราก็ทำอย่างที่เธอต้องการ

และเมื่อเธอได้ขึ้นสู่การเป็นผู้นำโดยพฤตินัยของรัฐบาลพลเรือนจากการเลือกตั้งเมื่อเดือนเมษายน 2016 เราก็ยังคงจับตาดูต่อมา — เริ่มแรกด้วยความหวัง ต่อมาจึงแทนที่ด้วยความตื่นตระหนก

เราเฝ้ามองการปล่อยตัวนักโทษทางความคิดที่กลับกลายไปสู่การจับกุมทางการเมืองและคุกคามเสรีภาพการแสดงออก

เราเฝ้ามองเมื่ออองซาน ซูจีและพรรคของเธอ — ที่ชนะการเลือกตั้งอย่างถล่มทลายเพราะผู้ลงคะแนนเสียงจากทุกวิถีชีวิต — กลับปลูกฝังความเกลียดชังที่นำไปสู่การกีดกันและไม่อดกลั้น ทั้งที่มันควรจะเป็นการเฉลิมฉลองต่อความหลากหลายในประเทศ

และเราก็เฝ้ามองเมื่อเธอล้มเหลวในการประณามหรือกระทั่งการแสดงออกว่ารับรู้ถึงอาชญากรรมต่อชาวโรฮิงญาในรัฐยะไข่ — ในขณะที่กองทัพเมียนมาสังหารคนเหล่านั้นนับพันคน ทรมานเด็กและผู้ชาย ข่มขืนผู้หญิงทุกช่วงวัย และขับไล่ประชากรอีกหลายพันคนออกจากบ้านและประเทศของเขา

เราเฝ้ามองอย่างขมขื่น แต่ไม่เคยอย่างเงียบงัน

ตั้งแต่อองซาน ซูจีขึ้นสู่อำนาจ ทางแอมเนสตี้ได้รวบรวมหลักฐานอาชญากรรมสงครามและการละเมิดสิทธิมนุษยชนโดยกองทัพในรัฐยะไข่และทางตอนเหนือรัฐฉานมาโดยตลอด และก็เป็นอย่างที่เคย ที่พลเรือนจะเป็นผู้เดือดร้อนที่สุดเสมอ แต่แทนที่จะช่วยบรรเทาความยากลำบากของพวกเขา รัฐบาลของเธอกลับร่วมมือกับกองทัพในการจำกัดการช่วยเหลือทางมนุษยธรรมต่อคนเหล่านี้

เราเคยเปิดโปงการกดขี่ชาวโรฮิงญาอย่างเป็นระบบโดยรัฐ ที่กีดกันพวกเขาอย่างร้ายแรง ริบคืนสัญชาติ ขับไล่ออกจากสังคมและไม่สามารถย้ายที่อยู่หรือเข้าถึงโรงเรียนและโรงพยาบาลได้ และสถานการณ์ก็ยิ่งทวีความรุนแรงเมื่อทางการปลุกระดมความเกลียดชังต่อชาวโรฮิงญา ตราหน้าพวกเขาว่าเป็นผู้ก่อการร้ายและสร้างสถานการณ์ด้วยการเผาบ้านตัวเองและทำเป็นว่าโดนข่มขืน

เราทั้งรวบรวม — และเผยแพร่ — หลักฐานที่ครอบคลุมและมีความน่าเชื่อถือต่อการที่ผู้บัญชาการทหารสูงสุดแห่งกองทัพเมียนมา พลเอกอาวุโส มีนอองไลง์ และอีกสิบสองผู้ดำรงตำแหน่งระดับสูงในกองทัพและกรมตำรวจ มีส่วนร่วมในอาชญากรรมต่อมนุษยชาติที่กระทำต่อชาวโรฮิงญา รายงานของฝั่งสหประชาชาติได้สรุปว่าคดีดังกล่าวอาจนับเป็นการฆ่าล้างชาติพันธุ์

และในสัปดาห์นี้ เราถอดรางวัลสิทธิมนุษยชนสูงสุดของแอมเนสตี้ “ทูตแห่งมโนธรรมสำนึก” คืนจากนางอองซาน ซูจี

เมื่อครั้งที่เธอได้มารับรางวัลจากเราในปี 2012 สองปีหลังจากถูกปล่อยตัวออกจากการกักบริเวณในบ้านพักอย่างยาวนาน เธอร้องขอให้เราจับตาดูสิ่งที่จะเกิดขึ้นต่อไป

ไอรีน ข่าน ผู้ดำรงตำแหน่งเลขาธิการแอมเนสตี้ในขณะนั้น ได้กล่าวถึงนางอองซาน ซูจีไว้ว่า “เป็นสัญลักษณ์แห่งความหวัง ความกล้าหาญ การปกป้องสิทธิมนุษยชนที่ไร้วันตาย”

ทว่าในวันที่แอมเนสตี้ยังคงมุ่งมั่นที่จะรักษาสัญญาที่เราเคยให้ไว้กับเธอ อองซาน ซูจีกลับผิดสัญญาที่เคยให้ไว้กับเรา

กลับกัน เธอหันหลังให้แก่จริยธรรมที่ครั้งหนึ่งเราเคยยกย่องเธอ –ความยุติธรรม, ศักดิ์ศรี, และสิทธิมนุษยชน–

การยอมให้นางอองซาน ซูจีอยู่ในฐานะทูตแห่งมโนธรรมสำนึกของแอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนลต่อไป ไม่เพียงแต่จะเป็นการเหยียดหยามรางวัลอันทรงเกียรตินี้แล้ว แต่ยังรวมไปถึงทุกๆ คนที่ทุ่มเททั้งชีวิตเพื่อความครอบคลุมของสิทธิมนุษยชนทั่วโลก

แต่ในขณะที่เรามีความเสียใจอย่างยิ่งที่ต้องถอดถอนรางวัลนี้ เราก็ยังคงมีความหวัง

ในชีวิตของผมเมื่อยังเป็นนักกิจกรรมในแอฟริกาใต้ ผมเองก็เป็นส่วนหนึ่งของการต่อต้านระบบแบ่งแยกชาติพันธุ์เช่นกัน ผมถูกจับกุมหลายต่อหลายครั้ง น้องชายของผมต้องเข้าคุก เพื่อนรักของผมถูกสังหาร

เราทุกคนต้องเสียสละบางสิ่ง บางคนต้องเสียมากกว่าคนอื่นๆ แต่การดิ้นรนไม่เคยเป็นเรื่องของคนๆ เดียว การต่อสู้เพื่อสิทธิมนุษยชนไม่เคยเป็นแบบนั้น

ในเมียนมาก็เช่นกัน การต่อสู้เพื่อความยุติธรรมไม่ได้มีนางอองซาน ซูจีเพียงผู้เดียว มันจะยังคงมีต่อไป — และต่อไป — ในหมู่บ้าน, ในเมือง, และในประเทศต่อไป

โลกจะต้องไม่ลืมว่าปัญหาสิทธิมนุษยชนในเมียนมามีมากกว่าแค่เรื่องโรฮิงญา มีคนอีกมากที่ถูกคุกคาม กีดกัน และอยู่ในความยากจนอย่างร้ายแรง — โดยสามารถตามรอยสาเหตุไปถึงผู้มีอิทธิพลในกองทัพ และในทุกๆ ภาคส่วนของการเมือง เศรษฐกิจ และสังคมของเมียนมา

แม้ว่าพรรคของเธอจะไม่มีอำนาจเหนือกองทัพ แต่ตัวเธอเองและรัฐบาลของเธอยอมปล่อยให้ตัวเองกลายเป็นโล่ให้กองทัพก่ออาชญากรรมได้อย่างเสรี

อองซาน ซูจีกล่าวไว้เมื่อปี 2012 ว่า “ฉันไม่เคยรู้เลยว่ามีคนมากมายที่ใส่ใจกับตัวพวกเราและอุดมการณ์ของเรา รางวัลนี้แสดงให้เห็นว่าฉันไม่ได้อยู่คนเดียว”

คนที่เคยใส่ใจในตอนนั้นก็ยังคงใส่ใจในวันนี้ และนี่คือสาเหตุที่ชาวเมียนมาจะไม่โดดเดี่ยวในการต่อต้านการกดขี่ในประเทศของพวกเขา

เพราะแอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นเนลจะยิ่งทุ่มเทเพื่อต่อสู้กับความอยุติธรรมเคียงข้างพวกเขาต่อไป ไม่ว่าจะมีนางอองซาน ซูจีหรือไม่ก็ตาม