“กระต่าย” เป็นสัตว์เลี้ยงสวยงามที่เลี้ยงง่าย เลี้ยงได้ทุกที่ เนื่องจากเป็นสัตว์ที่สะอาด ไม่มีเสียงร้องรบกวน อาหารที่ใช้เลี้ยงด้วยเศษผัก หญ้า และพวกใบไม้ แต่ถ้าต้องการให้โตเร็ว แข็งแรง และให้ผลผลิตสูง ควรใช้อาหารสำเร็จรูป กระต่ายกินอาหารไม่เปลือง เพียงแค่วันละ 1-2 ขีด ต่อตัว ต่อวัน สำหรับน้ำเป็นสิ่งที่กระต่ายจะขาดไม่ได้
กระต่ายนิยมเลี้ยงเพื่อความเพลิดเพลิน ไม่นิยมเลี้ยงเพื่อขายเนื้อหรือผลิตภัณฑ์แปรรูปสักเท่าไร วงการกระต่ายในบ้านเราพัฒนาวิธีเลี้ยงอย่างเป็นระบบมาเป็นลำดับ กระทั่งสามารถสร้างรายได้จากธุรกิจเลี้ยงกระต่าย มีทั้งแบบทำเป็นรายได้เสริมและรายได้หลักเช่นเดียวกับธุรกิจเลี้ยงสัตว์สวยงามอื่นๆ
คอลัมน์สัตว์เลี้ยงสวยงามเล่มนี้จะพาท่านไปพบกับฟาร์มเพาะเลี้ยงและจำหน่ายกระต่ายแห่งหนึ่งที่จังหวัดเพชรบุรี ฟาร์มแห่งนี้ทำอาชีพเลี้ยงกระต่ายมาตั้งแต่สมัยคุณปู่ เรียกว่านานเกือบ 40 ปี สะสมความรู้ ประสบการณ์จนเป็นฟาร์มกระต่ายชั้นนำของจังหวัดเพชรบุรี ในชื่อ “บังฮับฟาร์ม” ตั้งอยู่เลขที่ 6/1 หมู่ที่ 1 ตำบลท่าแร้งออก อำเภอบ้านแหลม จังหวัดเพชรบุรี
คุณปกรณ์ บุญส่ง ผู้จัดการบ้านบังบันนี่ บอกว่า จุดเริ่มต้นฟาร์มแห่งนี้เกิดจากความชอบเลี้ยงสัตว์ของคุณปู่และคุณพ่อ ไม่ว่าจะเป็นสัตว์ใหญ่หรือเล็ก จนมาถึงกระต่ายสัตว์เลี้ยงสวยงามที่ไม่ค่อยมีใครนิยมนัก ไปหาซื้อพันธุ์มาเลี้ยงเป็นพันธุ์ผสมเสียมากกว่า ในตอนแรกซื้อมาเลี้ยงไม่มาก แต่หลังจากคุณปู่สะสมความรู้ ความชำนาญมามากพอ จึงซื้อพันธุ์แท้จากต่างประเทศมาเพาะเลี้ยง พัฒนาการเลี้ยงให้มีคุณภาพ ทำให้ตอนนี้ที่ฟาร์มบังฮับมีกระต่ายสายพันธุ์แท้ทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็นพันธุ์โด่งดังอย่าง ฮอลแลนด์ล็อบ, เนเธอร์แลนด์ ดวาร์ฟ (กระต่ายแคระ), มินิเร็กซ์, นิวซีแลนด์ไวท์, ไลอ้อนเฮด, เทดดี้แบร์, เฟลมิชไจแอนต์ (กระต่ายยักษ์) ฯลฯ เป็นต้น
นอกจากเลี้ยงขายกระต่ายสวยงามแล้ว ที่ฟาร์มยังเลี้ยงกระต่ายขายเนื้อด้วย มีลูกค้าเป็นชาวต่างประเทศ กระต่ายเนื้อใช้พันธุ์ที่ไม่ใช่กระต่ายสวยงาม เลือกพันธุ์ที่เหมาะ โดยคำนึงถึงขนาดตัวต้องใหญ่ เนื้อมาก และมีน้ำหนักอย่างต่ำ 3 กิโลกรัม ต่อตัว อย่างพันธุ์นิวซีแลนด์ไวท์ ซึ่งเป็นตระกูลเดียวกับเฟลมิชไจแอนต์ ตลาดที่ต้องการเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่มีชาวต่างประเทศซึ่งมักจะอยู่ทางภาคเหนือ และทางหัวหิน
ปัจจุบันที่ฟาร์มบังฮับมีพ่อ-แม่พันธุ์อยู่กว่า 300 ตัว นอกจากนั้น ยังมีสมาชิกกลุ่มที่เลี้ยงในเครือข่ายที่เป็นลูกคอกอยู่อีกหลายจังหวัด ไม่ว่าจะเป็นที่เพชรบุรี กาญจนบุรี ประจวบคีรีขันธ์ และราชบุรี โดยลูกคอกเหล่านั้นจะซื้อพ่อ-แม่พันธุ์แล้วนำไปเพาะเลี้ยงส่งลูกกลับมาขายให้กับทางบังฮับฟาร์ม ทั้งนี้ ลูกคอกที่เข้ามาในเครือข่ายจะต้องถูกตรวจสอบในเรื่องมาตรฐานการเลี้ยงให้เหมือนกันกับฟาร์มตัวเอง ไม่ว่าจะเป็นวิธีเลี้ยง ความสะอาด การให้อาหาร รวมถึงการให้วัคซีน ดังนั้น บังฮับฟาร์มจึงเป็นตลาดกลางซื้อ-ขายลูกกระต่าย เนื่องจากลำพังที่ฟาร์มเพาะเลี้ยงขายไม่ทัน ต้องกระจายผู้เลี้ยงออกไปเพื่อให้ทันกับความต้องการของตลาดที่มีเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ
บังฮับฟาร์มแบ่งประเภทการเพาะ-ขายกระต่ายเป็น 2 กลุ่ม คือกลุ่มผู้ต้องการกระต่ายเพื่อไปเลี้ยงเล่น กับกลุ่มผู้ต้องการกระต่ายแบบสวยงาม อย่างกลุ่มแรกต้องการเลี้ยงเพื่อคลายเหงา อาจไม่เน้นความสวยงามสักเท่าไร ขอให้น่ารักแล้วถูกใจ ส่วนอีกกลุ่มต้องสวยเท่านั้น ราคาไม่เกี่ยง ทั้งนี้ พันธุ์ที่ได้รับความนิยมคือฮอลแลนด์ล็อบ
ฟาร์มบังฮับมี 2 โรงเรือน มีพื้นที่โรงเรือนรวมกันประมาณ 2 ไร่ ลักษณะโรงเรือนเป็นหลังคากระเบื้องติดตั้งสเปร์ยไอน้ำสำหรับใช้ในช่วงอากาศร้อนมาก มีรั้วไม้สูง 60 เซนติเมตร เสริมด้วยตาข่ายกันยุง/แมลง กรงเลี้ยงเป็นแถวยาวแบ่งช่องขนาด 60 คูณ 50 เซนติเมตร
ในเรื่องการผสมพันธุ์ คุณปกรณ์ บอกว่า กระต่ายพร้อมผสมพันธุ์เมื่ออายุ 4 เดือน แต่เขาชี้ว่ายังไม่ใช่ช่วงอายุที่เหมาะสมถึงแม้จะผสมพันธุ์ได้ก็ตาม เนื่องจากสภาพร่างกายยังไม่สมบูรณ์ดีพอ ฟาร์มบางแห่งจำเป็นต้องจับผสมพันธุ์ในช่วงเวลาดังกล่าวเพราะต้องการรีบผลิตลูกขาย แต่อาจประสบปัญหามากมายตามมาทั้งความสมบูรณ์ของแม่และลูก โดยเฉพาะคนที่เดือดร้อนมากที่สุดคือลูกค้า สำหรับที่บังฮับฟาร์มจะรอให้กระต่ายมีอายุประมาณ 7-8 เดือนก่อนจึงผสมพันธุ์ เพราะถือว่ามีความสมบูรณ์มากพอ แข็งแรงพอ มีภูมิต้านทานดี เมื่อผสมพันธุ์แล้วจะได้ลูกที่แข็งแรง ไม่ขี้โรค
ก่อนจะจับตัวเมียไปผสมพันธุ์ในลังตัวผู้ต้องมั่นใจเสียก่อนว่าตัวเมียมีความพร้อม ให้สังเกตที่อวัยวะเพศต้องมีสีแดงหรือน้ำตาล ถ้าไม่พบแสดงว่าตัวเมียยังไม่พร้อม อย่างไรก็ตาม การผสมพันธุ์จะทำคู่ละ 2 ครั้ง เพื่อให้มั่นใจว่าการผสมพันธุ์สมบูรณ์ โดยสังเกตจากพฤติกรรมตัวผู้เมื่อเสร็จแล้วจะกอดรัดตัวเมียแล้วจะนอนหงาย จากนั้นจึงแยกตัวเมียนำกลับไปไว้ในลัง
หลังการผสมพันธุ์แต่ละครั้งจะรู้ว่ากระต่ายตั้งครรภ์หรือไม่ต้องรอ 15 วัน ในช่วงเวลาดังกล่าว อาจตรวจสอบเบื้องต้นได้โดยนำกระต่ายตัวเมียกลับไปที่กรงตัวผู้อีกครั้ง ถ้าตัวเมียไม่แสดงอาการใดๆ แสดงว่ามีความเป็นไปได้ประมาณ 60 เปอร์เซ็นต์ที่อาจตั้งครรภ์ แต่ถ้ารอให้ถึง 20 วันให้ลูบท้องตัวเมียเบาๆ บริเวณเหนืออวัยวะเพศขึ้นมา หากพบว่ามีก้อนเล็กๆ แสดงว่าตั้งครรภ์สมบูรณ์ 100 เปอร์เซ็นต์
แม่กระต่ายใช้เวลาอุ้มท้อง 30 วัน เมื่อใกล้เวลาคลอดต้องหาลังไม้ขนาดใหญ่กว่าตัวแม่ประมาณ 5 เซนติเมตร เพราะต้องการบังคับให้แม่กระต่ายไม่ดิ้นหรือเคลื่อนไหวมากจนทำให้ลูกดูดนมไม่เต็มที่ อาจสังเกตพฤติกรรมแม่กระต่ายเมื่อพร้อมจะคลอดคือการกัดขนตัวเองอย่างมาก และอีกวิธีที่รอบคอบคือการจดบันทึกตั้งแต่วันผสมพันธุ์
อาหารหลักสำหรับกระต่าย คือ 1. หญ้าขน ซึ่งเป็นอาหารที่ดีที่สุด เพราะมีสารอาหารที่มีประโยชน์ต่อกระต่ายมากที่สุด กับ 2. อาหารเม็ดสำเร็จรูป นอกจากนั้น ควรมีขวดใส่น้ำให้กระต่ายกิน อย่าใส่ขันหรือกระบอกเพราะกระต่ายอาจใช้เท้าจุ่มลงไปทำให้น้ำสกปรกอันนำไปสู่การเกิดโรค
ตลาดขายกระต่ายของบังฮับฟาร์มมักเน้นโพสต์ขายในเฟซบุ๊ก กับมีแม่ค้ามารับซื้อไปขาย โดยบังฮับฟาร์มส่งกระต่ายขายทั่วประเทศทุกจังหวัด แล้วยังถือเป็นรายแรกของจังหวัดเพชรบุรีที่ส่งขายต่างประเทศด้วยอย่างเพื่อนบ้านโดยรอบ ไม่ว่าจะเป็นมาเลเซีย ลาว กัมพูชา หรือไกลกว่านั้นก็จะเป็นที่เกาหลีใต้กับญี่ปุ่น
คุณปกรณ์ ชี้ว่า ช่วงโควิด-19 ขายกระต่ายดีมาก คนอยู่บ้านเหงา หาสัตว์เลี้ยง แล้วกระต่ายเป็นสัตว์เลี้ยงที่ไม่เรื่องมาก ทำให้คนสนใจซื้อไปเลี้ยงในช่วงโควิด-19 อย่างคับคั่ง ถือเป็นจุดเปลี่ยนของธุรกิจนี้เพราะทำให้เปิดตลาดได้หลากหลายขึ้น จะเห็นได้ว่าตอนนี้แหล่งขายกระต่ายทุกแห่งแทบไม่มีกระต่ายให้ลูกค้า แล้วหากเทียบกับหลายปีก่อนพบว่าปีนี้ (2563) กระแสนิยมกระต่ายพุ่งแรงมาก
ความนิยมเลี้ยงกระต่ายเพิ่มมากขึ้นทำให้แทบไม่มีกระต่ายขาย จนต้องเปิดสั่งจองล่วงหน้า โดยจะถ่ายรูปตอนอายุ 25 วันให้ก่อนเพื่อเปิดจอง แล้วพอได้เวลาครบ 45 วันลูกค้ามารับได้ ทั้งนี้ ทางฟาร์มจะแนะนำวิธีเลี้ยงดูแลอย่างละเอียด พร้อมกับแถมยาสามัญให้ฟรีด้วยเพื่อสำหรับใช้หากจำเป็น ขณะเดียวกัน หากลูกค้าต้องการหาความรู้เพิ่มเติม ทางบังฮับฟาร์มได้สร้างห้องยูทูปเพื่อแนะนำวิธีเลี้ยงกระต่ายอย่างถูกต้อง ซึ่งเป็นเรื่องที่ดีสำหรับผู้เลี้ยงมือใหม่ หรือสำหรับท่านที่คิดจะยึดอาชีพเลี้ยงกระต่าย เนื่องจากไม่ค่อยมีใครเผยแพร่วิธีเลี้ยงกระต่ายกัน
สำหรับพันธุ์กระต่ายที่ได้รับความนิยมมาก 3 อันดับ คือ ฮอลแลนด์ล็อบเป็นพันธุ์ที่น่ารักที่สุด คนนิยมมากที่สุด พันธุ์นี้มีลักษณะหูตก ใบหน้ากลมใหญ่ ขนฟู รองลงมาเป็นเนเธอร์แลนด์ ดวาร์ฟ หรือกระต่ายแคระ มีจุดสนใจตรงขนาดตัวและน้ำหนัก โตเต็มที่มีน้ำหนักไม่เกิน 1.2 กิโลกรัม ตัวเล็ก หูสั้น หน้าใหญ่ มีนิสัยตื่นตูมสูง ซนมาก และพันธุ์กำมะหยี่มีความเด่นตรงขนนุ่มดั่งกำมะหยี่ เป็นพันธุ์ที่กินเก่งมาก กินไม่เลือก
ส่วนขนกระต่ายมีหลายสี สีขนไม่ได้บ่งบอกเอกลักษณ์ของสายพันธุ์ สีขนกระต่ายโดยทั่วไป ได้แก่ ส้ม ดำ ขาว บลู แบล็กออโต้ ลายเสือ โดยสีที่ลูกค้านิยมเรียงตามลำดับ คือส้ม ช็อกโกแลต และลายเสือ ทั้งนี้ แต่ละพันธุ์มีสีมากมาย ในแง่การผสมพันธุ์เพื่อให้ได้สีตามต้องการไม่ใช่เรื่องง่าย
คุณปกรณ์ ย้ำว่า ควรหาซื้อกระต่ายจากแหล่งที่เชื่อถือได้ หากต้องซื้อตามสถานที่ต่างๆ จะต้องสังเกตจากลักษณะภายนอกให้ละเอียด ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการเดิน-วิ่ง พฤติกรรมในอิริยาบถต่างๆ การตื่นตัว น้ำหนักที่เหมาะตามวัย ในกรณีที่ต้องสั่งซื้อทางออนไลน์ควรดูจากคลิปที่ฟาร์มนั้นจัดทำขึ้น เพื่อดูความสมบูรณ์ต่างๆ
ด้านวิธีการเลี้ยงที่ถูกต้อง คุณปกรณ์ แนะนำว่า กระต่ายต้องเลี้ยงในกรง ไม่ควรปล่อยให้วิ่งเล่นทั่วไป เหมือนสุนัขหรือแมว อาจทำได้บ้างในเวลาที่เจ้าของดูแลอยู่บริเวณนั้น การเตรียมตัวเลี้ยงกระต่ายต้องเริ่มที่มีใจรักก่อน อย่าเลี้ยงตามกระแสนิยม ควรมีเวลาดูแล เตรียมอุปกรณ์เลี้ยงสำคัญ ได้แก่ กรง ขวดน้ำ และถ้วยดิน ต้องฝึกการขับถ่ายให้เป็นที่เฉพาะ ทั้งนี้ นิสัยกระต่ายคือกินตรงไหนจะขับถ่ายตรงนั้น ดังนั้น การฝึกที่ดีคือให้ขับถ่ายบริเวณที่กินในกรงที่จัดไว้ อาจมีถาดไว้รองเพื่อสุขอนามัย เวลาพาออกนอกกรงอย่าให้อาหาร ส่วนขนกระต่ายไม่ต้องแปรง ปล่อยไปตามธรรมชาติ กระต่ายจะผลัดขนปีละครั้ง ทั้งนี้ เพราะกระต่ายมีนิสัยสะอาดอยู่แล้ว
ที่ฟาร์มบังฮับจำหน่ายอุปกรณ์เลี้ยงกระต่ายทุกชนิด ไม่ว่าจะเป็นกรงเลี้ยงทุกขนาด ทุกแบบ หญ้าสด/แห้ง ยา และอุปกรณ์อื่นๆ อีกมากมาย ท่านที่สนใจกำลังมองหาเจ้ากระต่ายขนฟูไว้เป็นเพื่อน แล้วยังไม่รู้จะเริ่มต้นอย่างไร ให้สอบถามรายละเอียดได้ที่ “บังฮับฟาร์ม” โทรศัพท์ (088) 994-4454 หรือเข้าไปส่องความน่ารักของเจ้าขนฟูได้ที่ fb : บังฮับฟาร์ม
