การทำสมาธิภาวนาและการเล่นโยคะเป็นศาสตร์ตะวันออกที่กำลังเป็นที่นิยมในโลกตะวันตก แนวปฏิบัติดังกล่าวถือเป็นแนวทางการปฏิบัติของพุทธศาสนา แนวทางที่เชื่อในการลดทอนตัวตน ลดทอนอัตตาของเราลง แต่นักวิชาการทำการทดลองแล้วพบว่า ผลการปฏิบัติสมาธิและการเล่นโยคะกลับมีแนวโน้มจะทำให้อัตตาของเราใหญ่ขึ้นแทนที่จะเล็กลง
นักวิจัยทางจิตวิทยาเริ่มจับตามองกระแสความนิยมการฝึกจิตที่กำลังเฟื่องฟู และค่อนข้างมองเห็นว่า การฝึกจิตดูจะมีความยอกย้อนในตัวเอง คือตามแนวปฏิบัติดั้งเดิมว่าด้วยการลดทอนตัวตนลง แต่ในทางกลับกันการที่ฝึกอะไรจนเก่งขึ้นเป็นทักษะ เราก็มีแนวโน้มที่ตัวตนของเราจะใหญ่ขึ้น การโตขึ้นของอัตตานี้สอดคล้องกับความคิดของนักจิตวิทยาชื่อ William James ที่มองว่าการฝึกทักษะใดๆ ทำให้ตัวตนเราเข้มข้นขึ้น นักจิตวิทยาเรียกว่า self-enhancement ประมาณว่าเราเห็นตัวเองดีกว่าหรือใหญ่ขึ้น เข้าข้างตัวเองขึ้นกว่าปกติ
อืม ยอกย้อนเนอะ การฝึกจิตบอกให้เราลดทอนอัตตา แต่การฝึกความสามารถไปจนถึงความมั่นใจก็อาจทำให้เราหลงอยู่ในอัตตาอีกที…ซับซ้อน มีงานวิจัยสองชิ้นที่พยายามศึกษาผลของการปฏิบัติสมาธิและการเล่นโยคะ ในงานศึกษาจากมหาวิทยาลัย Southampton ก็ใช้แนวคิดเรื่อง self-enhancement และ self-centrality ไปประเมินอาสาสมัครที่เล่นโยคะและปฏิบัติภาวนาเป็นเวลา 15 สัปดาห์ พบว่าทั้ง self-enhancement และ self-centrality มีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้น เทียบกับช่วงเวลาที่ไม่ได้เล่นโยคะ
อัตตาจริงๆ ค่อนข้างวัดยากแต่ตัวงานศึกษามีวิธีวัด self-enhancement ที่ค่อนข้างหลายชั้น เช่น ให้นักเรียนโยคะเทียบตัวเองกับนักคนคนอื่นๆ ในคลาส ให้ทดลองทำแบบทดสอบที่ดูแนวโน้มการหลงตัวเอง และให้ตอบคำถามที่เกี่ยวข้องกับความเคารพตนเอง (self-esteem)
อนึ่ง ผลการศึกษาดังกล่าวอาจจะเป็นประเด็นว่ากระแสการฝึกจิตในตะวันตกอาจฝึกไปในทางที่ไม่ถูกต้องและไม่อาจนำผู้ฝึกไปสู่เป้าหมายดั้งเดิมได้ เพราะว่าอาสาสมัครทั้งหมดเป็นคนที่เล่นโยคะและปฏิบัติภาวนาในเยอรมัน
ในประเทศตะวันออกหรือแม้แต่บ้านเราเองที่เป็นเมืองพุทธ การปฏิบัติกรรมฐานและเป้าหมายเพื่อลดอัตตายังเป็นสิ่งที่ไม่ใช่ว่าจะทำได้ง่ายๆ นักคิดบางคนก็บอกว่า การหลับตาอยู่กับตัวเองบางครั้งแทนที่จะเป็นการพิจารณาความไม่เที่ยงแท้และลดอัตตาลง กลับกลายเป็นการอยู่กับตัวเองและเห็นตัวเองใหญ่โตขึ้น
อ้างอิงข้อมูลจาก
Rungkiat มองตัวเอง แล้วพิจารณา ตัวเราเป็นแบบนั้นหรือเปล่า เมื่อเราสนใจสิ่งใดใส่ใจทุ่มเท จนเราคิดว่าเรารู้มากกว่าคนอื่น ส่วนลึกเราก็จะ เกิดอัตตาขึ้นมา. ผมก็เป็น. ขอบคุณบทความนี้ครับ
23 มิ.ย. 2561 เวลา 17.29 น.
อาจจะไม่รู้จัก ดิน น้ำ ไฟ ลม ดีพอ เลยหลงรักมั้ง
23 มิ.ย. 2561 เวลา 11.59 น.
🐙PeDeny_NÚM🐙 เคยนะครับ "อัตตาสูง" สำหรับท่านที่จิตรวมใหม่ๆจนถึงคนิกควรระวังใจกันด้วยนะครับ ถ้าปล่อยจิตเที่ยวจนเคยตัวจะไม่เห็นตัวเราทำได้แค่ดูคนอื่น (ขออภัยกับทุกท่านที่ผมเคยเข้าไปดู) ครับ
23 มิ.ย. 2561 เวลา 05.25 น.
ทัศนา เขาเข้าใจอย่างนั้นก็เป็นเรื่องของเขา ห้ามความคิดและความเชื่อเช่นนั้นไม่ได้ เรามองตัวเรา พิจิราณาตัวเราเองดีกว่าว่ายังมี โลภ โกรธ หลง เพียงใดครับ...
22 มิ.ย. 2561 เวลา 02.27 น.
😅😶PEX🙄🥴 สรุปในฐานะ ที่ผมปฏิบัติสมาธิ(แต่ศึกษาคำสอนของพระพุทธเจ้า) ปล่อยเขาไปครับ แล้วแต่เขาจะคิด "พระพุทธองค์ตรัสว่า สัตว์โลกเป็นไปตามกรรม หมู่สัตว์เป็นปตามกรรม"
ถ้าเรายิ่งมาสนใจใส่ใจในเรื่องที่มากระทบทางผัสสะ เราก็ยังคงอัตตา อยู่เช่นเดิม
21 มิ.ย. 2561 เวลา 17.53 น.
ดูทั้งหมด