สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) เห็นความสำคัญของการสร้างเด็กอัจฉริยะซึ่งเป็นรากฐานที่ยั่งยืนของของประเทศ โดยการเข้ามาส่งเสริมทุนสนับสนุนงานวิจัยที่มุ่งเน้นการศึกษาสภาพปัจจุบันของอาหารกลางวันในโรงเรียนทั่วประเทศ ทั้งในด้านคุณภาพโภชนาการ การบริหารจัดการ และการใช้ทรัพยากรในท้องถิ่น ดูเนื้อหาบน O2O Forum
การดำเนินโครงการนี้อาศัยความร่วมมือจากหลายฝ่าย ไม่ว่าจะเป็นโรงเรียน หน่วยงานท้องถิ่น องค์กรที่เกี่ยวข้องกับโภชนาการ รวมถึงผู้ปกครอง โดยมีการใช้เครื่องมือช่วย เช่น Thai School Lunch Model ที่พัฒนาโดยมหาวิทยาลัยมหิดล เพื่อให้โรงเรียนมีแนวทางในการออกแบบเมนูอาหารที่สอดคล้องกับหลักโภชนาการ แต่ความท้าทายยังคงอยู่ในเรื่องของการนำเครื่องมือนี้ไปใช้จริงในแต่ละโรงเรียน ซึ่งมีบริบทและทรัพยากรที่แตกต่างกันไป
ดร.เชาวลิต สิมสวย ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์ ในนามสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ร่วมกับ คุณจงกลนี วิทยารุ่งเรืองศรี ประธานมูลนิธิสร้างเสริมวิถีบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพ (มอส.) และตัวแทนสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) นำเสนองานวิจัย โครงการภูมิปัญญาอาหารกลางวันจากวัตถุดิบชุมชนสร้างคนอัจฉริยะ (Genius Lunch) ขยายผลต่อยอดโครงการครัวแก้มใส ให้กับ ตำบลลำนางรอง อำเภอโนนดินแดง จังหวัดบุรีรัมย์ โดยมี คุณสันติ นาวีสัมพันธ์ นายกองค์การบริหารส่วนตำบลลำนางรอง เป็นประธานในการพัฒนาเมนูอาหารกลางวันให้มีคุณภาพตามมาตรฐาน พร้อมสร้างความเชื่อมโยงกับระบบการผลิตในชุมชน เพื่อยกระดับคุณภาพโภชนาการในโรงเรียน
ปัญหาอาหารกลางวันในโรงเรียนของเด็กไทยเป็นหนึ่งในประเด็นที่ได้รับความสนใจอย่างมากในช่วงหลายปีที่ผ่านมา สาเหตุหลักมาจากคุณภาพอาหารที่เด็กๆได้รับไม่สอดคล้องกับมาตรฐานทางโภชนาการ ส่งผลกระทบต่อการพัฒนาและการเรียนรู้ของเด็กๆ อย่างมีนัยสำคัญ จากรายงานของกระทรวงศึกษาธิการ พบว่าในปี 2563 มีโรงเรียนมากกว่า 60% ที่มีปัญหาเรื่องคุณภาพอาหารกลางวัน ไม่ว่าจะเป็นการขาดสารอาหารที่จำเป็น เช่น วิตามิน เกลือแร่ และโปรตีน ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญต่อการเจริญเติบโตของเด็ก
ปัญหานี้ยิ่งถูกซ้ำเติมด้วยงบประมาณที่ไม่เพียงพอสำหรับการจัดเตรียมอาหารกลางวันที่มีคุณภาพ แม้รัฐบาลจะจัดสรรงบประมาณรายหัวให้กับนักเรียนในระดับประถมศึกษาอยู่ที่ประมาณ 20 บาทต่อวัน แต่ในความเป็นจริง พบว่าเงินจำนวนนี้ไม่เพียงพอสำหรับการจัดหาอาหารที่มีคุณภาพให้เพียงพอสำหรับเด็กๆ การสำรวจจากสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) ระบุว่า งบประมาณที่จำกัดนี้ส่งผลให้หลายโรงเรียนต้องหาทางลดต้นทุนโดยการลดปริมาณหรือคุณภาพของอาหาร
นอกจากงบประมาณแล้ว การบริหารจัดการที่ไม่เหมาะสมในหลายโรงเรียนยังคงเป็นอุปสรรคสำคัญ พบว่ามีปัญหาการทุจริตในการจัดซื้อวัตถุดิบ หรือการเลือกผู้จัดหาอาหารจากความสัมพันธ์ส่วนตัวมากกว่าคุณภาพของวัตถุดิบที่ได้รับ ข้อมูลจากสำนักงานตรวจเงินแผ่นดิน (สตง.) แสดงให้เห็นว่าในปี 2564 มีการตรวจพบการใช้จ่ายงบประมาณที่ไม่เป็นไปตามวัตถุประสงค์ในกว่า 10% ของโรงเรียนที่ถูกตรวจสอบ ซึ่งสะท้อนถึงความจำเป็นในการพัฒนาระบบตรวจสอบที่เข้มงวดและโปร่งใสยิ่งขึ้น
จากการวิจัยพบว่าการขาดสารอาหารในช่วงวัยเรียนไม่เพียงส่งผลต่อสมรรถภาพทางกาย แต่ยังทำให้สมาธิและผลการเรียนลดลง ทำให้เด็กไทยมีโอกาสน้อยลงในการแข่งขันกับเด็กจากประเทศอื่นๆ ที่ได้รับการสนับสนุนด้านโภชนาการที่ดีกว่า ดังนั้น การสนับสนุนอาหารกลางวันที่มีคุณภาพจึงเป็นการสร้างโอกาสให้เด็กไทยเติบโตอย่างเต็มศักยภาพ และพร้อมที่จะเป็นผู้ที่มีบทบาทสำคัญในเวทีโลก
ในฐานะนักวิชาการ ผู้ซึ่งมีความรู้และความเข้าใจในด้านโภชนาการและการพัฒนาการเด็ก เราไม่สามารถเพิกเฉยต่อความสำคัญของการจัดหาอาหารกลางวันที่มีคุณภาพให้กับเด็กไทยได้ โภชนาการที่สมบูรณ์และเพียงพอเป็นรากฐานสำคัญของการพัฒนาเด็กให้มีสุขภาพกายและสมองที่แข็งแรง ซึ่งจะส่งผลต่อความสามารถในการเรียนรู้และการเจริญเติบโตของพวกเขาอย่างยั่งยืน
เพื่อแก้ไขปัญหานี้ จำเป็นต้องมีการบูรณาการระหว่างภาครัฐ โรงเรียน ชุมชน และผู้ปกครองในการปรับปรุงคุณภาพอาหารกลางวันสำหรับเด็กๆ แนวทางที่สำคัญคือการเพิ่มงบประมาณต่อหัวให้เพียงพอต่อการจัดหาอาหารที่มีคุณภาพ พร้อมกับการให้ความรู้ด้านโภชนาการแก่ครูและผู้ปกครอง อีกทั้งยังต้องส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชนในการตรวจสอบคุณภาพอาหารในโรงเรียน ซึ่งจะเป็นการสร้างความมั่นใจว่าเด็กไทยจะได้รับอาหารกลางวันที่ปลอดภัยและมีคุณค่าทางโภชนาการที่เหมาะสมต่อการพัฒนาทั้งทางร่างกายและสติปัญญา
ระบบ Thai School Lunch ทำให้ทราบว่าในแต่ละวันโรงเรียนต้องการวัตถุดิบในการทำเมนูอาหารอะไรบ้าง แล้วส่งรายการวัตถุดิบที่คำนวณได้ไปให้ศูนย์กระจายสินค้าชุมชน ซึ่งพนักงานศูนย์กระจายสินค้าชุมชนก็จะทำหน้าที่ในการจัดหาวัตถุดิบ โดยการสั่งสินค้ากลับไปยังแต่ละชุมชนเพื่อจัดหาวัตถุดิบในการทำอาหารแต่ละรายการให้ครบ แล้วนำมาตรวจสอบคัดแยก ก่อนนำไปส่งให้แก่โรงเรียนในสังกัด (สพฐ.) เพื่อนำไปประกอบอาหารให้นักเรียนต่อไป
ดังนั้นการผลิตอาหารปลอดภัยของเกษตรกรในชุมชนใกล้เคียงเพื่อป้อนให้แก่โรงเรียน โดยมีคณะกรรมการอาหารและโภชนาการระดับหมู่บ้านเข้ามาร่วมวางแผนการผลิตและตรวจสอบทั้งเชิงปริมาณและคุณภาพอีกชั้นหนึ่ง การดำเนินการดังกล่าวจะช่วยให้เด็กนักเรียนได้รับประทานอาหารกลางวันที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย และ มีปริมาณที่เพียงพอต่อการเจริญเติบโตสมวัย
หัวใจของการดำเนินโครงการนี้อยู่ที่ความใส่ใจของทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง ไม่ว่าจะเป็นโรงเรียน หน่วยงานท้องถิ่น ชุมชน และผู้ปกครอง หากทุกฝ่ายร่วมมือกันและให้ความสำคัญกับคุณภาพชีวิตของเด็กๆ ในโรงเรียน โครงการนี้จะสามารถนำพาไปสู่ความสำเร็จและสร้างผลกระทบที่ยั่งยืนได้ แม้ว่าจะไม่มีข้อบังคับทางกฎหมาย แต่ความรับผิดชอบและการตรวจสอบซึ่งกันและกันจะเป็นกุญแจสำคัญในการขับเคลื่อนโครงการไปข้างหน้า
โครงการยังมุ่งเน้นการจัดการงบประมาณอย่างมีประสิทธิภาพ โดยเน้นการควบคุมต้นทุนวัตถุดิบตลอดทั้งปี การตรึงราคาวัตถุดิบ และการจัดการการจัดซื้อให้เป็นระบบ ซึ่งจะช่วยลดต้นทุนและเพิ่มคุณภาพของอาหารที่เด็กๆ ได้รับ การทำงานร่วมกับชุมชนท้องถิ่นในการจัดหาวัตถุดิบที่ดีต่อสุขภาพก็เป็นอีกหนึ่งกลยุทธ์ที่ช่วยเพิ่มความยั่งยืนให้กับโครงการ
การสนับสนุนอาหารกลางวันที่มีคุณภาพยังมีความสอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) โดยเฉพาะเป้าหมายที่ 2, 3, 4, และ 12 ซึ่งเน้นไปที่การขจัดความหิวโหย ส่งเสริมสุขภาพ การศึกษา และการบริโภคอย่างยั่งยืน การทำให้เด็กทุกคนได้รับอาหารที่มีคุณภาพจะช่วยลดปัญหาภาวะทุพโภชนาการ และเป็นการลงทุนที่ยั่งยืนในอนาคตของชาติ
เราจึงอยากขอเชิญชวนโรงเรียน และผู้บริหารชุมชน เข้าร่วมในโครงการนี้ เพื่อให้เด็กไทยทุกคนได้รับโภชนาการที่เหมาะสมที่สุด ความร่วมมือของเราจะเป็นการสร้างความเปลี่ยนแปลงที่สำคัญและยั่งยืนต่อสังคมและอนาคตของชาติ เรามีหน้าที่และความรับผิดชอบในการใช้ความรู้เพื่อสร้างความแตกต่างที่ยิ่งใหญ่ให้กับเด็กๆ และสังคมในวงกว้าง โดย อบต. ที่เข้าร่วมขยายผลโครงการภูมิปัญญาอาหารกลางวันจากวัตถุดิบชุมชนสร้างคนอัจฉริยะ (Genius Lunch) จะได้รับประกาศนียบัตรเชิดชูเกียรติจาก สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ในฐานะที่เป็นหน่วยงานสนับสนุนให้เด็กไทยมุ่งสู่การเป็นเด็กอัจฉริยะ ดูเนื้อหาบน O2O Forum
เข้าร่วมการประกวดรายการอาหารประจำปีภายใต้แนวคิด “อาหารสร้างคน (อัจฉริยะ)” กับ วช.
สอบถามการเข้าร่วมงานหรือติดต่อเข้าร่วมคอมมูนิตี้ธุรกิจจาก O2O
เข้าร่วมคอมมูนิตี้ของเรา
Website : o2oforum
Facebook : o2oforum
Community : o2oforum
Line : @o2oforum
Subscribe : o2oforum
Tel : 0970344225, 0970347554, 0970343220, 0952156145