ตกลงนี่ชมหรือด่า? รู้จักการ "ชมแบบเหน็บ" พูดเมื่อไหร่ โดนมองแรงใส่เมื่อนั้น

คำชมบางคำ-ไม่พูดเสียยังจะดีกว่า

เชื่อว่าหลายคนคงเคยได้รับคำชม แต่รู้สึกทะแม่ง ๆ และไม่รู้สึกดีใจที่ได้รับสักเท่าไหร่ อย่างที่อึดอัดที่สุด คงหนีไม่พ้นการถูก "แซว" หรือผิวปากใส่โดยคนไม่รู้จัก พฤติกรรมนี้ ภาษาอังกฤษเรียกว่า Catcall (น.) หรือการหยอกเอินคนเดินผ่านไปมา หนุ่มสาวหลายคนคงเคยผ่านประสบการณ์ดังกล่าวมาบ้าง และคงเข้าใจแจ่มแจ้งว่าความรู้สึกเมื่อได้รับคำชมที่ไม่เหมือนคำชมนั้น สุดจะอึดอัดแค่ไหน

Back-handed compliment คำชมแบบแอบเหน็บ ฟังแล้วเจ็บกว่า!

มาถึงประเภทคำชมที่หลายคนคงเคยเผลอพูด (รวมถึงเราด้วย!) คือคำชมแบบ Back-handed compliment (เรียกอีกชื่อว่า Lefthanded compliment) หมายถึงคำชมที่แฝงเจตนาไม่ดี ที่แม้ผู้พูดจะชมจากหัวใจ แต่อาจทิ่มแทงใจผู้ฟังโดยไม่รู้ตัว

ชมผู้พิการ

ตัวอย่างคำชมสุดส่ายหน้า :"เก่งมากเลยที่เอาชนะความบกพร่องของร่างกายได้ ให้แรงบันดาลใจมาก ๆ"

สเตลล่า ยัง (Stella Young) ดาราตลกและนักเคลื่อนไหวผู้มีความบกพร่องทางร่างกาย เคยกล่าวไว้ว่า "ฉันอยากจะอยู่ในโลกที่ทุกคนไม่ได้มีความคาดหวังต่ำ ๆ กับผู้พิการ บางคนดูปลื้มใจเหลือเกินกับการที่พวกเราลุกจากเตียงมาทำนู่นทำนี่แบบที่คนปกติเขาทำกัน"

การที่ผู้พิการสามารถทำกิจกรรมทั่วไปม่ควรเป็นเรื่องแปลกในสังคมที่มีสวัสดิการรัฐรองรับ การเดินไปชมผู้พิการที่กำลังซื้อของในซูเปอร์มาร์เก็ต หรือการแอบชื่นชมผู้พิการที่กำลังข้ามถนนว่ากล้าหาญจึงเป็นการกระทำที่ขาดมารยาท กลับกันยังอาจเป็นการประเมินความสามารถของเพื่อนมนุษย์ต่ำเกินไป ใครล่ะจะอยากให้คนอื่นมาสงสาร จริงไหม?

แล้วต้องทำยังไง? : ปฏิบัติกับผู้พิการเหมือนคนทั่วไป หากต้องการให้ความช่วยเหลือ ให้สอบถามว่าเขาต้องการหรือไม่

ชมเพื่อนต่างถิ่น ต่างประเทศ หรือต่างจังหวัด

ตัวอย่างคำชมสุดส่ายหน้า :"เธอพูดกลางเก่งเหมือนคนกรุงเทพฯ เลย! "

คริสทีน มาลินสัน (Christine Mallinson) อาจารย์ด้านภาษา วรรณกรรม และวัฒนธรรมแห่งมหาวิทยาลัยแมรีแลนด์ เคยยกตัวอย่างกรณีนี้กับ Insider ว่าหากมีคนชมคนต่างชาติ หรือต่างถิ่นว่า "คุณดูเนียนมาก" "คุณเก่งมากๆ สำหรับคนต่างชาติ" หรือ "คุณพูดภาษาเราได้เก่งมาก" อาจเป็นการอนุมานอย่างไม่ตั้งใจว่าคุณมองว่าคนคนนั้นอยู่ในฐานะที่ต่ำกว่า และคุณแปลกใจที่เขาดันทำเรื่องต่าง ๆ ได้ดีเท่าคุณ

ชมรูปร่าง

ตัวอย่างคำชมสุดส่ายหน้า : "ช่วงนี้ผอมลงแล้วดูดีจังเลย"

เราอยู่ในยุคที่ทุกคนต่างรณรงค์ให้เลิกทักคนอื่นเรื่องรูปร่างหน้าตากันแล้ว การทักคนอื่นว่า "ผอมลงแล้วดูดี" ก็อาจไม่ต่างจากการทักคนอื่นว่าอ้วนขึ้น เพราะลึก ๆ แล้วเจตนาของผู้พูดอาจคิดว่าการดูดีต้องผอมเท่านั้น ซึ่งแท้จริงแล้วไม่ว่าจะรูปร่างแบบไหนก็ดูดีได้นะ

แล้วต้องทำยังไง : ถ้ารู้ว่าผู้ถูกชมตั้งใจลดน้ำหนักจริง ๆ ก็จงชม แต่ขอให้แนบเหตุผลด้านสุขภาพไปด้วย แทนความห่วงใยจากใจคนไม่ตัดสินคนด้วยรูปร่างจ้า

ชมว่าวันนี้ดูสะอาดสะอ้านจัง

รู้นะว่ามีคนเคยพูดแบบนี้! ง่าย ๆ ก็คือแอบเหน็บว่าปกติเป็นคนสกปรกหรือไม่ สารภาพมานะ!

แล้วต้องทำยังไง : ก็อย่าชมใครว่าวันนี้ดูเป็นคนสะอาดจังเลยแล้วกัน

ชมว่าหน้าตาดี แต่!

ตัวอย่างคำชมสุดส่ายหน้า :"เธอเป็นคน xxx ที่หน้าตาดีมากเลย! "

หากเคยย้ายถิ่นฐาน หรือเคยไปอยู่ต่างประเทศ อาจเคยได้ยินคำชมประเภทนี้ ยกตัวอย่าง "เธอสวยมากเลย เทียบกับคนไทยทั่วไป" ฟังดูแปลกไหม? เพราะอาจแปลได้ว่าผู้พูดไม่ได้มองว่าคนชนชาตินั้น ๆ หรือประเภทนั้น ๆ ดูดี ถือเป็นการเหยียดเชื้อชาติอย่างไม่ตั้งใจ หากเราเคยพูดแบบนี้

แล้วต้องทำยังไง : ถ้าคิดว่าใครหน้าตาดี บอกไปตรง ๆ ว่าหน้าตาดีก็จบ!

แม้ "การชม" ใครสักคน จะเป็นสิ่งที่ดี แต่อย่าลืมว่าอีกนัยหนึ่งการชมก็ถือเป็นการวิพากษ์วิจารณ์ผู้อื่นเช่นกัน ลอง "คิดก่อนชม" ให้เหมือนคิดก่อนพูด ครุ่นคิดในการ "ชมเชย" คนอื่นอีกสักนิด เอาใจเขามาใส่ใจเราสักหน่อย แล้วเราจะเป็นผู้พูดที่คนอยากฟังขึ้นเยอะเลย

แล้วคุณล่ะคะ เคยได้รับคำชมแบบไหนที่ให้รู้สึกไม่สบายใจบ้างหรือเปล่า? แชร์ได้ในคอมเมนต์เลย!

---

อ้างอิง

insider.com

zulie.medium.com

fastcompany.com